สอนนักเรียนรู้จักตั้งคำถาม

       จากการมาอบรมพัฒนาครูในการให้ครูปรับเปลี่ยนกระบวนการเรียนรู้จากการสอนมาเป็นการใช้เทคนิค Coaching โดยนำแนวทางบันได ๕ ขั้น การเรียนรู้ มาใช้

1. Learn to Question เรียนรู้การตั้งคำถามหาความรู้
2. Learn to Search เรียนรู้แสวงหา
3. Learn to Construct เรียนรู้เพื่อสร้างองค์ความรู้
4. Learn to Communicate เรียนรู้เพื่อการสื่อสาร
5. Learn to Serve เรียนรู้เพื่อตอบแทนสังคม 

            อาจารย์อึ่ง ผู้ช่วยคณบดีด้านการพัฒนาครู ซึ่งเป็นหัวหน้าทีมในการทำกิจกรรมครั้งนี้ พยายามหากิจกรรมเพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมเข้าใจกระบวนการห้าขั้นดังกล่าว ลองให้ทีมวิทยากร คิดข้อความ ด้านละ 20 คำถาม เพื่อนำมาทำกิจกรรมให้ผู้เข้ารับการอบรม ได้วิเคราะห์ข้อความในการ์ดว่าเกี่ยวข้องกับ หัวข้อใด ซึ่งผมได้รับหัวข้อการให้ผู้เรียนเรียนรู้การตั้งคำถาม ว่าครูจะมีคำพูดอย่างไรให้นักเรียนรู้จักตั้งคำถาม

            ตอนแรกผมนึกว่าไม่ยากที่จะให้นักเรียนเรียนรู้การตั้งคำถาม แต่พอลองสร้างประโยคเขียนในการ์ด ระหว่างนั่งรถกลับ ว่า

• บทกลอนสอนใจสอนอะไรให้กับนักเรียนบ้าง
• นักเรียนได้เรียนรู้อะไรจากนิทาน เรื่อง หมากับเงา
• ถ้าจะสืบค้นหาวิธีประหยัดแบตเตอรี่นักเรียนจะไปค้นหาจากแหล่งข้อมูลใด
• ทำไมก่อนฝนตกมดดำจึงขนไข่ออกจากรัง
• นักเรียนมีวิธีเปิดดิกชั่นนารีอย่างไรให้รวดเร็ว
• ทำไมท้องฟ้าตอนเย็นจึงมีสีส้ม

            แต่ปรากฦฏว่าคำถามส่วนใหญ่เป็นคำถามที่ครูสร้างขึ้นเพื่อหาคำตอบจากผู้เรียน ไม่ใช่ผู้เรียนเรียนรู้การตั้งคำถาม ผมจึงต้องมากลับความคิดใหม่ หลังจากคุยกันกับ ดร.อมรรัตน์ และนิสิตปริญญาเอกที่ติดตามมาศึกษาเรื่อง Coaching ก็ตกผลึกได้ว่า ครูต้องทำให้นักเรียน เกิดความกังขา สงสัย ซึ่งเป็น important keyword ดังนั้นบทบาทครูจะต้อง

1. ให้คำแนะนำผู้เรียนให้เกิดการเรียนรู้การตั้งคำถาม
2. ครูต้องไม่ถามกลับคำถามที่รักเรียนถาม
3. สร้างแรงบันดาลใจให้เกิดคำถาม
4. ชวนให้นักเรียนเกิดความกังขา สงสัย

ดังนั้นลักษณะคำพูดของครูที่จะต้องกระตุ้นผู้เรียนควรจะเป็นดังต่อไปนี้

• "นักเรียนลองตั้งคำถามหลังทำการทดลอง"
• "ผู้เรียนมีคำถามเกี่ยวกับการค้นหาคำตอบสำหรับสิ่งนั้นไหม"
• "ถ้านักเรียนเป็นครู นักเรียนจะตั้งคำถามที่ดีอย่างไรเพื่อให้เกิดการเรียนรู้"
• "เธอมีข้อสงสัยอะไรเมื่อสนทนากับหลวงพ่อ"
• "นักเรียนช่วยกันระดมความคิด ตั้งคำถามเกี่ยวกับประเด็นที่ศึกษา"
• "มีสิ่งใดที่นักเรียนสงสัยอยู่บ้างไหม"
• "นักเรียนจะตั้งคำถามอะไร เมื่อตำรวจอธิบายขั้นตอนจบ"
• "ครูให้เวลา ๑๕ นาทีนักเรียนลองตั้งคำถามประเด็นที่ยังมีข้อสงสัย"
• "อ่านบทความนี้แล้ว ลองใช้คำถาม 5 W 1H"
• "นักเรียนมีคำถามเพิ่มเติม เพื่อรวบรวมข้อมูลให้ครบถ้วน"
• นักเรียนมีคำถามเกี่ยวกับบท

คำพูดที่ชวนให้นักเรียนตั้งคำถาม	คุณครูที่เข้าร่วมกิจกรรม

[JJ]

เป็นเรื่องราวที่น่าเรียนรู้ครับ อ.หนึ่ง ขอบพระคุณครับ

[อ.หนึ่ง]

ขอบพระคุณอาจารย์จิตเจริญครับที่ให้กำลังใจ

[tuknarak]

ขอบคุณบันทึกดีๆ ค่ะท่าน

[ขจิต ฝอยทอง]

ตามมาให้กำลังใจครับ การตั้งคำถามเป็นสิ่งสำคัญเลยครับ

[SilverJrMax]

ได้เรียนรู้ ในสิ่งที่ไม่ เคยรู้มากเลยครับ