(34) คุณหมอ.. ขอช่องให้ผมหายใจบ้างเถิด!


ทีมฯ หันไปประสานสายตากับสามีของพี่สาวผู้ป่วยรายนี้ สายตานั้น.. บอกความรู้สึกซ่อนเร้นลึกๆ ทั้งทุกข์ใจ เศร้าใจ ผิดหวัง และอึดอัดเหมือนหายใจไม่ออก เธออธิบายว่า เหมือนเขากำลังบอกว่า “คุณหมอ ขอช่องให้ผมหายใจบ้างเถิด” ... สิ่งที่ทีมฯ เห็นนั้นน่าประทับใจยิ่งนัก เมื่อชุมชนรับรู้ถึงความทุกข์ของชายคนนี้ ของครอบครัวนี้ ... เริ่มแสดงบทบาทเครือข่ายทางสังคม

หลังจากดิฉันแนะนำลูกสาวคนเล็กที่อยากจะทำรายงานแบบ ป.โท ไปเมื่อสัปดาห์ก่อน [ (33) หนูอยากทำรายงานแบบ ป.โท]เมื่อคืนเธอโทรกลับมา ส่งเสียงโวยวายว่า

“เรื่องของอายดูมันเป็นนามธรรมมากเลย สงสัยจะอีกนานมากกว่าจะตามที่เรียกร้อง"

“พวกที่ส่งเสริมก็ส่งเสริมกันเสียจริง ทั้งสถาบันพระปกเกล้า ทั้งคณะฯ ปฏิรูปการปกครอง เขียนไว้แค่ ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนบ้าง สนับสนุนการดำเนินงานอย่างโปร่งใสบ้าง ไม่บอกว่าทำอะไร จะมีน้ำหนักสู้กับรัฐบาลยังไง.."

ลูกเอ๋ย.. เธอน่ะเริ่มสับสนแล้ว สาเหตุเพราะเธอยังอ่านไม่มากพอ

แม่บอกว่าแล้วไงว่าอ่านแล้วบันทึกประเด็นย่อๆ ลงไปใน mind map ถ้าสงสัยก็ mark ไว้ค้นหาต่อ อย่างเช่น การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนของสถาบันพระปกเกล้า ก็ให้เข้าไปดูโครงการประกวดรางวัลพระปกเกล้า ดูมันตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันเลยก็ได้ แล้วเธอจะเห็นพัฒนาการการมีส่วนร่วมของประชาชนอย่างชัดเจน ชัดเจนทั้งระดับความยากของรางวัลที่สะท้อนประสิทธิภาพของการปกครองส่วนท้องถิ่น ชัดเจนทั้งการขยายพื้นที่ที่เข้าร่วมโครงการ ฯลฯ เอาเป็นว่าประเด็นมันจะแตกไปเรื่อยๆ กว่าจะตกผลึก ประเด็นที่เธอสนใจอาจเปลี่ยนไปก็ได้

แล้วดิฉันก็เปรียบเทียบเรื่องนี้กับตัวอย่างการทำงานด้านสุขภาพจิต ที่เพิ่งจะถอดบทเรียนไปเมื่อวาน (การประชุมเชิงปฏิบัติการ ถอดบทเรียนการฟื้นฟูสมรรถภาพทางสังคมและอาชีพ) ให้ลูกฟังว่า รพ.พระศรีมหาโพธิ์มีประสบการณ์การเตรียมความพร้อมของผู้ป่วยจิตเวชเพื่อส่งกลับคืนสู่ชุมชนมาอย่างยาวนานหลายสิบปี ที่ผ่านมากว่าทีมงาน (ทีมงานสหวิชาชีพ ประกอบด้วย แพทย์ พยาบาล นักจิตวิทยา นักสังคมสงเคราะห์) จะส่งผู้ป่วยที่มีความยุ่งยากซับซ้อนให้กลับบ้านได้แต่ละรายยากเสียยิ่งกว่ายาก ต้องเตรียมผู้ป่วยด้านร่างกาย (ช่วยเหลือตนเองได้) ด้านจิตใจและสังคม (อาการป่วยทางจิต การยอมรับปฏิกิริยาของญาติและสังคม ฯลฯ) บางคนต้องเตรียมด้านอาชีพให้สามารถประกอบอาชีพได้ (ทั้งที่ก่อนรับไว้รักษาก็ไม่ได้ประกอบอาชีพใดๆ) รวมทั้งเตรียมพื้นที่ด้านเครือข่ายในชุมชนที่จะส่งเสริมเกื้อหนุนแก่ผู้ป่วยและครอบครัว ดังนั้น หากเราพาผู้ป่วยไปที่บ้านแล้วญาติยอมรับผู้ป่วยไว้ ทีมงานก็จะรู้สึกโล่งใจ ดีใจ ว่าตนทำงานประสบความสำเร็จ

ประสบความสำเร็จตามเป้าหมาย คือ ส่งผู้ป่วยกลับบ้านได้

เป็นเป้าหมายของใครไม่ทราบ! แน่นอนว่า .. ไม่ใช่เป้าหมายของครอบครัวผู้ป่วย

เรามาสำนึกได้ก็เมื่อ.. ประมาณ 2-3 ปีก่อน ทีมฯ พาผู้ป่วยกลับบ้าน ณ ชุมชนที่ผู้ป่วยอาศัยอยู่ วันนั้นหลายฝ่ายให้ความสนใจมาประชุมกันอย่างพร้อมหน้า ทีมฯ ก็ดำเนินการตามขั้นตอนปกติ .. และแล้ว พี่สาวของผู้ป่วยชายรายนี้ก็พยักหน้ายอมรับให้ผู้ป่วยกลับมาอยู่บ้านด้วยตามเดิม

เผอิญนักสังคมฯ ในทีมฯ หันไปประสานสายตากับสามีของพี่สาวผู้ป่วยรายนี้ สายตานั้น.. บอกความรู้สึกซ่อนเร้นลึกๆ ทั้งทุกข์ใจ เศร้าใจ ผิดหวัง และอึดอัดเหมือนหายใจไม่ออก เธออธิบายว่า เหมือนเขากำลังบอกว่า

“คุณหมอ ขอช่องให้ผมหายใจบ้างเถิด"

เธอจึงเปิดโอกาสโดยถามเขาตรงๆ ว่า มีอะไรจะพูด จะบอกคนในที่ประชุมแห่งนี้บ้างไหม เท่านั้นแหละ คำพูดของเขาก็หลั่งไหลพรั่งพรูออกมาด้วยความอัดอั้น ว่า

“ถามผมบ้าง ผมรู้สึกอย่างไร.." “ผมต้องดูแลครอบครัว ช่วยภรรยาดูแลพ่อของเขาที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ลำบากอย่างไรก็ไม่เคยบ่น" “ถ้าเขา(ผู้ป่วย)มีอาการจะทำร้ายภรรยาผม ลูกๆ ของผม ผมยอมไม่ได้ ผมพร้อมจะปกป้องครอบครัวของผม" “เวลาเขาไม่กินยาผมต้องพาลูกกับภรรยาไปนอนชั้นบน ล็อกประตูแล้วเฝ้าไว้ไม่ได้หลับได้นอน ไม่ให้เขามาทำร้าย" ...

เหตุการณ์กลับตาลปัดหมด แต่ สิ่งที่ทีมฯ เห็นนั้นน่าประทับใจยิ่งนัก เมื่อชุมชนรับรู้ถึงความทุกข์ของชายคนนี้ ของครอบครัวนี้ ผู้ใหญ่บ้าน อสม. เพื่อนบ้านเริ่มแสดงบทบาทเครือข่ายทางสังคม โดยอาสาเข้ามาดูแลช่วยเหลือ จนเขายอมรับให้ผู้ป่วยกลับบ้านได้อย่างสบายใจ ว่าเขาจะไม่ถูกทอดทิ้งให้รู้สึกทุกข์อย่างเดียวดายอีกต่อไป

ที่แม่เล่ามาก็เพียงจะเปรียบเทียบให้เข้าใจว่า การวิเคราะห์อะไรแบบ ป.โท ที่ลูกต้องการนั้น จะต้องยืนอยู่บนจุดยืนของตนเอง แต่ให้มองจากจุดยืนของผู้อื่น มองอย่างรอบด้านนะลูกนะ เหมือนทึมฯ ที่ไม่ด่วนสรุปให้ได้ตามเป้าหมายของตนเอง แต่รู้จักมองในมุมมองของผู้เกี่ยวข้องอย่างรอบด้านยังไงล่ะลูก

จบจริงๆ ไม่มีต่ออีก ขอบคุณค่ะ

หมายเลขบันทึก: 535621เขียนเมื่อ 11 พฤษภาคม 2013 12:56 น. ()แก้ไขเมื่อ 4 สิงหาคม 2015 23:13 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (6)

เห็นด้วยกับการมองจุดยืนและปรับความเข้าใจกันทั้งสองฝ่าย ขอบคุณมากครับ

สิ่งที่ทีมฯ เห็นนั้นน่าประทับใจยิ่งนัก เมื่อชุมชนรับรู้ถึงความทุกข์ของชายคนนี้ ของครอบครัวนี้ ผู้ใหญ่บ้าน อสม. เพื่อนบ้านเริ่มแสดงบทบาทเครือข่ายทางสังคม


ประทับใจมากครับพี่เชื่อมโยงเป็นระบบและเข้าใขผ่านกระบวนการถอดบทเรียนและเล่าเรื่องราวสรุปแบ่งปันให้กันและกัน และเรื่องเหล่านั้นเป็นการทำในรูปแบบสหวิชาชีพ และระบบสุขภาพวะในชุมชนที่เชื่อมประสานและช่วยกัน ของคุณเรื่องเล่าดีๆให้ผมได้เรียนรีมากครับพี่ เล่าบ่อยๆนะครับ ผมจะตามอ่านเพื่อสรา้งการเรียนรู้ด้วยครับ

ขอบคุณ Dr.Pop และ ลูกหมูเต้นระบำ ที่เข้ามาเยี่ยมชมค่ะ

ขอบคุณที่นำมาแบ่งปันค่ะ

ความจริง ความต้องการ เป้าหมายที่ต้องสร้างสมดุลให้ได้ ขอบคุณที่สะท้อนเรื่องราวดีๆ ครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท