ในปัจจุบันนี้ มักจะปรากฏด้านอากาศแปรปรวนอยู่ตลอดเวลา บางครั้งบางพื้นที่อยู่ๆก็มีฝนตกลงมา บางพื้นที่ก็พบกับอากาศที่ร้อนอบอ้าว บางพื้นที่ก็ประสบกับอากาศที่หนาวเย็นเช่นนี้อยู่ร่ำไป หากจะมองย้อนเข้ามาทางการเกษตร โดยเฉพาะชาวสวนผลไม้ โดยทั่วไป ก็จะต้องคำนึงถึงธรรมชาติของภูมิอากาศ เป็นสำคัญ
จากการเฝ้ามองและสังเกตการเจริญเติบโต และการติดดอกออกผลของผลไม้ โดยเฉพาะมะม่วงที่ออกดอก ออกผล ตามฤดูกาล เริ่มจากอากาศเริ่มหนาวเย็นมาเยือน เจ้าต้นมะม่วง ที่มีความพร้อม ความสมบูรณ์ของต้น ที่อยากจะออกดอกออกผล ต่างก็จะเริ่มสะสมเก็บอาหารไว้ในลำต้น ซึ่งมักจะเรียกกันว่าเข้าสู่ระยะพักตัว ปกติก็จะเริ่มประมาณเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน เพื่อเตรียมความพร้อมที่จะโผล่ช่อดอกมาให้เห็นครับ
อาจจะมีหลายท่านที่ชอบปลูกต้นมะม่วงไว้ประดับสวนหน้าบ้านบ้าง ปลูกไว้สวนหลังบ้านบ้าง เพื่อเอาไว้อาศัยร่มเงา บางท่านก็อยากจะเห็นการติดผลหรือปลูกไว้รับประทานผลสุก ดิบ ตามที่ชอบก็มีเช่นกัน เมื่อถึงช่วง เดือนธันวาคม มักจะเห็นการเริ่มแทงช่อดอกมาให้เห็นแล้วต่อมาเจ้าของก็ได้เฝ้ามองจนถึงดอกบานในช่วงปลายเดือนธันวาคม แล้วแต่ก็บางช่วงอาจจะมีการ ขยายการแทงช่อดอกออกไปถึงเดือนมกราคม ก็มีครับ ผมสังเกตต้นมะม่วงพันธุ์มหาชนก ซึ่งได้นำยอดมาเสียบ ต้นหน้าบ้านปรากฏว่ากำลังจะเริ่มแทงช่อมาให้เห็นดังรูปมาให้ชม
พอมาถึงระยะที่ดอกบาน ช่อดอกจะติดผลหรือไม่ชักไม่ใจเสียแล้ว โดยทั่วไปที่สังเกตเห็นต้นมะม่วงที่ปลูกในชุมชนต่างๆ ช่วงดอกบานมักจะมีศัตรูเข้ามาทำลายหรือมารบกวนอยู่เป็นประจำ หากเจ้าของปล่อยปะละเลย ก็จะไม่ได้กินผลมะม่วงเลย เพราะว่าเจ้าศัตรูมะม่วงนั้นก็คือ เพลี้ยไฟ เพลี้ยจักจั่น หนอนผีเสื้อกัดกินช่อมะม่วง หากปีไหนมีปริมาณของตัวแมลงเพลี้ยจักจั่นช่อมะม่วงมีอยู่ในปริมาณที่มาก เมื่อได้ดูดกินน้ำเลี้ยงจากช่อดอกไปแล้วก็จะขับถ่ายของเสียออกมากระจายอยู่บนใบและช่อดอกมะม่วงเต็มไปหมด แล้วก็จะเกิดเจ้าเชื้อราดำมากินของเสีย ทีนี้แหละนะหมดหวังแน่ช่อมะม่วงดำไปหมด ก็ปรากฏว่าการเฝ้ามองก็คือปีนั้นจะไม่ได้กินผลมะม่วงจากต้นที่เราปลูกแน่นอนเลย
ในทางที่ดี ผู้มีประสบการณ์ เขาเคยบอกไว้ว่า ในช่วงระยะที่ต้นมะม่วง เริ่มแทงช่อดอกออกมา ให้นำปุ๋ยคอกสดๆ มากองไว้ในสวนมะม่วง หรือบริเวณใต้ต้นมะม่วง(คงจะเป็นในสวน)เพื่อเลี้ยงแมลงวัน ซึ่งจะช่วยให้แมลงวันมากขึ้นในช่วงดอกบาน เพื่อช่วยผสมเกสรให้มะม่วงนั่นเอง เมื่อมีการแทงช่อดอกออกมายาวประมาณ 10 ซม. เริ่มให้น้ำเล็กน้อย เพียงแค่หน้าดินเปียก และให้อย่างต่อเนื่องเพื่อให้ดอกมีความสมบูรณ์ ซึ่งจะทำให้ติดผลดี แต่ในทางที่ดีอีกประการหนึ่งก็คือ เมื่อระยะที่มีช่อดอกยาว1/2 – 1 นิ้ว และระยะที่ช่อดอกยืดแล้วแต่ยังไม่บาน ควรจะคอยสังเกตหรืออาจจะหาทางป้องกัน แมลงศัตรูที่สำคัญในช่วงออกดอก ก็คือ เพลี้ยไฟ เพลี้ยจั๊กจั่นช่อมะม่วง และหนอนผีเสื้อกัดกินดอก อาจจะรวมไปถึง การป้องกันเชื้อราดำช่อมะม่วง ควบคู่กันไปด้วย ถึงจะได้เห็นผลมะม่วงต่อไปนะครับ
เขียวมรกต
๒๓ ม.ค. ๕๖
ขอบคุณสาระดี ๆ นะคะ
เริ่มปลูกที่บ้านใหม่ ๓ ต้น หวังว่าจะผ่านแล้งนี้ไปได้ค่ะ
มีเขียวเสวยต้นหนึ่งอยู่บ้านเดิม สูงถึงชั้นสองแล้วค่ะ แต่ต้นประดู่ใหญ่ทิศตะวันตกของข้างบ้านบังแสง สามปีแล้วยังไม่เคยออกดอกเลยค่ะ
กำลังคิด ๆ ว่า ฝนหน้าจะล้อมมาปลูกที่บ้านใหม่ จะรอดไหม
...แมลงวัน..พันธุ์ไหน..ถ้าแมงวันทอง..ละก็..ยุ่งละ..อีตานี้..อิอิ...ยายธี