ประสบการณ์หนึ่ง ที่ผู้เขียนได้รับเชิญให้ไปเป็นวิทยากรในการถ่ายทอดประสบการณ์ในการเป็นวิทยากรกระบวนการ ในหลักสูตรการเสริมสร้างสมรรถนะนักวิชาการส่งเสริมการเกษตร ในเขต๑๗จังหวัดภาคเหนือในปีงบประมาณที่ผ่านมาซึ่งมีบุคคลเป้าหมายที่เข้ารับการสัมมนาเชิงปฏิบัติการในครั้งนี้ก็ประกอบด้วยนักวิชาการส่งเสริมการเกษตรที่เข้ารับการบรรจุแต่งตั้งเป็นข้าราชการใหม่ ซึ่งหลังจากที่เขาเหล่านั้นได้ผ่านหลักสูตรนี้ไปแล้ว ก็จะต้องลงไปปฏิบัติงานส่งเสริมการเกษตรทั้งในระดับจังหวัดและระดับอำเภอ กระจายอยู่ตามจังหวัดต่างๆในเขต ๑๗ จังหวัดภาคเหนือ ครับโดยผู้เขียนมีความตั้งใจที่จะถ่ายทอดประสบการณ์พร้อมแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นในการทำหน้าที่Facilitator หรือที่เรียกกันสั้นๆว่า คุณ FA นั่นเองครับ
แลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้วยการปฏิบัติจริง
จากการที่ได้สัมผัสและสังเกตในเวทีแลกเปลี่ยนด้วยความตั้งใจ และมีบรรยากาศในการแลกเปลี่ยนที่ดี ซึ่งอาจจะรวมไปถึงการจัดสถานที่สำหรับแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และวัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็น ด้วยรอยยิ้มพร้อมการโต้ตอบกล้าที่จะ แลกเปลี่ยนซึ่งกันและกัน ทำให้ผู้ทำหน้าที่ผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้(Facilitator) ที่จะต้องตั้งใจให้ผู้เข้าร่วมในการสัมมนาครั้งนี้ ได้มีความเข้าใจและมีทักษะในการเป็นวิทยากรกระบวนการ เมื่อเขาลงไปปฏิบัติงานจริงในการจัดเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในชุมชนต่างๆที่เขารับผิดชอบ ก็จะต้องทำในสิ่งต่างๆได้เช่น
การออกแบบงาน นักส่งเสริมการเกษตรมือใหม่ ก่อนที่ลงไปจัดเวทีในชุมชน ก็จะต้องทำการออกแบบงานหรือออกแบบกระบวนงานเป็นนั่นเอง หากจะให้ขยายความก็คือการเขียน Mental Model ออกมาให้ได้ก่อนและสามารถอธิบายและสร้างความเข้าใจให้แก่ทีมงาน ได้เห็นภาพกระบวนการในแต่ละเรื่องทั้งหมดตั้งแต่เริ่มต้นถึงเสร็จสิ้นที่จะดำเนินการจัดเวทีแต่ละครั้ง
กำหนดผู้รับผิดชอบที่จะทำหน้าที่ต่างๆ เช่น ใครจะทำหน้าที่เป็นคุณอำนวย คุณลิขิต คุณสังเกตอาจจะมีผู้ช่วยในการวัสดุอุปกรณ์ต่างๆที่จำเป็นต้องใช้
การกำหนดเครื่องมือที่จำเป็นต้องใช้ ในการเก็บบันทึกข้อมูล ใช้ในการจับประเด็นต่างๆอย่างเป็นระบบที่จะสื่อความเข้าใจทั้งผู้ที่ทำหน้าที่เป็นผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้และผู้เข้าร่วมเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้เข้าใจร่วมกันจะต้องเลือกใช้เครื่องมือในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสมสำคัญที่สุดต้องใช้เครื่องมือเป็นหรือมีทักษะในการใช้เครื่องมือเป็น หากนักส่งเสริมจะลงพื้นที่ในชุมชนเพื่อที่จะจัดเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ในแต่ละครั้ง ก็จะต้องมีความเข้าใจเครื่องมือในการเสริมการเรียนรู้ร่วมกับชุมชนนั่นเองครับ
การฝึกทักษะการใช้เครื่องมือจับประเด็น
การจัดเวทีแลกเปลี่ยน ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนที่สำคัญมาก บางครั้งหากเราจัดเวทีไม่เหมาะสม เช่นสถานที่แลกเปลี่ยน อาจจะไม่ได้บรรยากาศแห่งการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันได้ ข้อสำคัญทีมงานต้องคำนึงถึงความเหมาะสมของสถานที่จัดเวที รวมทั้งการสร้างบรรยากาศแห่งการแลกเปลี่ยนแบบมีส่วนร่วมที่ดี หากจะสรุปก็คือได้งานและบรรยากาศนั่นเอง
ณ.เวลานี้ต้องยอมรับเช่นกันว่าน้องๆนักส่งเสริมการเกษตรมือใหม่ มีหลายๆท่านที่เคยมีประสบการณ์ในการทำงานภาคเอกชนมาแล้วหลายปี กันทั้งนั้น บางท่านก็จบการศึกษาในระดับปริญญาโท มาก็มีครับ ส่วนใหญ่จะเก่งเครื่องมือในเรื่องIT เป็นพื้นฐาน เป็นสิ่งดีครับ แต่เราต้องเพิ่มเติมด้านการปรับแนวคิดการเป็นนักส่งเสริมการเกษตร ต้องออกไปเยี่ยมเยียนเกษตรกร ไปพบปะผู้คน ผู้นำชุมชนต่างๆ รวมทั้งพบปะเกษตรกร ครอบครัวเกษตรกร บางครั้งก็ต้องลงไปเยี่ยมตามครัวเรือน บางครั้งต้องไปเยี่ยมในไร่นา บางครั้งต้องจัดเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบกลุ่ม ประการสำคัญเน้นการทำงานเป็นทีม การทำงานแบบมีส่วนร่วม การรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นเป็นสำคัญ(ฟังเป็น)
การฝึกทักษะการนำเสนอ
จากการประเมินของผู้เขียน ได้สัมผัส แลกเปลี่ยน พูดคุย กับน้องๆนักส่งเสริมการเกษตรมือใหม่ ทั้งในเวทีการสัมมนาและนอกเวที ผมมีความสุขมาก พอใจที่ได้ร่วมเวทีในครั้งนี้ ทำให้มีกำลังใจที่มีพลังที่จะทำงานและพัฒนางานต่อไป อีกทั้งยังมีความคาดหวังที่ดีว่าในอนาคตเขาเหล่านี้จะเป็นนักส่งเสริมจากมือใหม่เป็นมืออาชีพได้อย่างไม่ยากครับและหากมีโอกาสอำนวยก็ลงไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้พร้อมให้กำลังใจกับนักส่งเสริมทุกๆท่านครับ
เขียวมรกต
๑๗ ม.ค. ๕๖
ขอเป็นคนแรก ที่ให้กำลังใจ เช่นกันค่ะ
ดีจังค่ะที่มาร่วมเสริมเติมประสบการณ์แลกเปลี่ยนเรียนรู้กันเช่นนี้..
ถ่ายทอดพลัง ด้วยตั้งใจในการสร้างสรรค์
ยินดีด้วยค่ะ