มืออาชีพ คือ อะไร?

 มืออาชีพ  คือ อะไร ??

ได้ดูรายการโทรทัศน์รายการหนึ่ง ที่เขาพยายามเคี่ยวเข็ญคนพิการ
เพื่อเล่นดนตรี เพื่อมีเป้าหมายคือสู่มืออาชีพ  ตอนหนึ่งที่แกนนำพูดกับ
คนพิการ  เขาบอกว่า มืออาชีพ คือ จะต้องเล่นได้ทุกอย่างตามที่สั่งได้
เล่นได้ทุกอย่างตามที่เขาจ้าง  นี่คือมืออาชีพ

ทำให้เข้ามาใคร่ครวญว่า มืออาชีพ นั้นเป็นอย่างนั้นจริง ๆ หรือปล่าว
อาชีพ หรือ โปรนั้นจะต้องเป็นตามที่ผู้สั่ง หรือลูกค้า สั่งได้หรือปล่าว
มืออาชีพ เป็นคำตรงกันข้ามกับมือสมัครเล่น  มือสมัครเล่นก็คงมีความหมาย
ว่าพอใจมีความสุขที่จะทำ  อะไรประมาณนั้น

 คุณค่าของเฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์  ถวัลย์  ดัชนี  ประเทือง เอมเจริญ หรือ
กวีอังคาร  กัลยาณพงศ์ไม่ได้อยู่ที่ การวาดภาพตามสั่ง  แต่เป็นการรังสรรค์
ภาพจากความต้องการภายในตัวเขาเอง

มานึกถึงนักดนตรีดัง ๆ ยามเริ่มต้นที่เขายังไม่ดังเขาก็เล่นตามสั่ง แต่พอเขาเข้าสู่
ระยะที่เป็นอาชีพจริง ๆ เขาก็ทำเพลงตามแนวที่ถนัด  ไม่ได้ทำอะไรตามที่ลูกค้า
สั่งให้เล่น  ศิลปินบางท่านเริ่มต้นจากการรับจ้างวาดภาพตามสั่ง โปสเตอร์หนัง
สุดท้ายก็ต้องทำในสิ่งที่ตนเองรักและเป็นตัวของตัวเอง  ภาพวาดเขาจึงมีค่า
มหาศาล  มีศิลปินตามสั่งหลายคนได้ออกเพลงแนวตลาด ซึ่งหลายคนก็
ประสบความสำเร็จในการขาย แต่ก็ไม่โด่งดังนานและยั่งยืน นักดนตรีหลายคน
ฉีกแนวหนีนายทุน พยายามสร้างแนวทางของตนเอง เช่นคาราบาว  คาราวาน
ก็เป็นอมตะ เป็นดนตรีที่สั่งไม่ได้ อันนี้ก็เป็นสายทางด้านศิลป์

ส่วนมืออาชีพที่คลาสสิคที่สุด ก็น่าจะเป็น สตีฟ จ๊อบส์  เขาบอกว่าเขาทำผลิตภัณฑ์
ออกมา ไม่ใช่สนองความต้องการของผู้บริโภค เขาทำตามความฝันของเขา และเขา
ก็ขายมันออกมาได้และเป็นที่รู้จักกันไปทั้งโลก  พวกเอดิสันประดิษฐ์หลอดไฟฟ้าและ
สิ่งประดิษฐ์ออกมาก็ไม่ได้ทำตามต้องการของนายทุน  ทำตามความต้องการของผู้บริโภค

ที่นี้มาดูมืออาชีพ เช่นแพทย์  นี้ทำตามคนไข้หรือผู้เข้ารับบริการสั่งน่าจะไม่ได้ 
แต่ถ้านายทุนโรงพยาบาลเอกชนสั่ง  คณบดีสั่ง แพทย์มืออาชีพจะตอบสนองตามคำสั่ง
ทุกคำสั่งใช่ไหม ถ้าจะเป็นมืออาชีพ  ซึ่งอาชีพแพทย์ต้องใช้วิจารณญาณของตนเอง
หรือ ถ้าเป็นครูมืออาชีพตามความหมายนี้ก็คือ  ผู้ที่ทำตามคำสั่งให้สอนตามแนวทางของผู้สั่งได้
หรือ ผู้ที่ทำตามต้องการของผู้รับบริการหรือทำตามต้องการของผู้เรียน

แน่นอนว่า บางอาชีพก็ต้องทำตามสั่ง เช่น เชฟมืออาชีพ  ทำตามลูกค้าจะพอใจ
แต่ก็บริการลูกค้าเฉพาะสิ่งที่ตนเชี่ยวชาญเท่านั้น เช่นบริการอาหารจีน แต่ถ้าลูกค้า
จะสั่งอาหารฝรั่ง ก็คงจะบริการไม่ได้เต็มที่  อันนี้ก็ขึ้นอยู่กับบริบทของอาชีพใด
อาชีพหนึ่ง
หลายคนเป็นมือสมัครเล่น ทำงานหลายอย่างที่ตนเองรัก และออกมาได้ดีกว่าคน
ที่จบวิชาชีพนั้น ๆ มาก็มีเยอะมาก เช่น แพทย์บางท่านวาดภาพสี้น้ำได้ขั้นเทพ
คนขายของชำ ถ่ายภาพออกมาได้ขั้นเทพเหมือนกัน  บางคนทำงานอดิเรกออกมา
ได้ดีกว่างานอาชีพ เช่นอาชีพสอนหนังสือ แต่เป็นเซียนดูพระระดับเทพ  เส้นแบ่ง
ระหว่างสมัครเล่นกับมืออาชีพ ไม่ใช่ง่ายเสียแล้วที่จะนิยามออกมา 

จะเห็นได้ว่า คำว่า มืออาชีพ ที่เราใช้กัน สามารถเลื่อนไหล ให้ความหมาย ไปตามบริบท
และความเข้าใจของผู้คน  มีเอาไว้เพื่อกระตุ้นให้คนทำงานตามสั่ง  เนื่องจากโลกของการ
ทำงานเป็นโลกของการทำงานในองค์กร  ในการเป็นลูกจ้างรัฐ ก็ต้องทำอาหารตามสั่ง
แบบรัฐประศาสนศาสตร์  ลูกจ้างเอกชน ก็ทำอาหารตามสั่งของนายทุนบริหารธุรกิจ
ดังนั้นบริบทตามความหมายนี้จึงเป็นไปเช่นนั้น  แต่ก็มีมืออาชีพหลายประเภทที่ไม่ได้พึ่งพา
หรือให้คุณค่าต่อการตอบสนองความต้องการของผู้รับบริการ  หรือทำตามคำสั่ง
แต่ผมก็สงสารคนพิการในรายการนั้น ที่จะต้องทำอาหารตามสั่งของคนจัดที่ต้องได้
แล้วบอกว่านั่นคือ เส้นทางสู่มืออาชีพ

แล้วคำว่า มืออาชีพ ของคุณ ๆ ท่าน ๆ เป็นอย่างไรกัน