ด้วยการเฝ้าสังเกต เรื่องเล่าอันหลากหลายของการพัฒนาการเรียนการสอนของคุณครูในวงแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ที่เรากำลังผลักดันให้เป็น ชุมชนการเรียนรู้ครูเพื่อศิษย์ PLC (Professional Learning Community) เราได้เห็นเส้นทางพัฒนาการของการสอนในยุคเก่า ไปสู่ยุคใหม่ ยุคของการเปลี่ยนแปลง ยุคศตวรรษที่ ๒๑ ที่เด็กต้องเผชิญกับความรู้ที่ถาโถมมากมาย ต้องใช้ทักษะการเรียนรู้ ทักษะชีวิต และทักษะ ICT ที่จะต้องอยู่ได้ในอนาคต
เราเห็นการเดินทางพัฒนาจาก "ยุคเก่า" สู่ "ยุคใหม่" เป็นรูปแบบนี้ค่ะ
ยุคเดิม : ยุคที่เราเน้นการท่องจำเนื้อหาความรู้ และครูเน้นบอก/สอนเนื้อหาความรู้ นำไปสอบได้เพราะจำเก่ง
ก้าวที่สอง : เหล่าคุณครู รู้ว่าการสอนความรู้แบบพูดให้จำไม่สำเร็จ เด็กเบื่อ จึงพยายามพัฒนาเทคนิค, เกมส์, นวัตกรรม และแบบฝึกต่างๆ ขึ้นมาเพื่อทำให้เด็กได้จำเนื้อหาความรู้ได้มากขึ้น แบบฝึกต่างๆ ที่ให้เด็ก อ่านออก &เขียนได้ & คิดเลขเป็น (3R : Reading, WRiting, A Rithmetics) ซึ่งเป็น ทักษะพื้นฐานเด็กที่ครูไทยต้องฝึกมาแต่เดิม แต่ก็ยังยากแม้ในปัจจุบัน
***เราเห็นคุณครูจำนวนมากในปัจจุบัน กำลังอยู่ในก้าวที่สองนี้ มีสร้างและประกวดเทคนิค/นวัตกรรม มากมาย***
ก้าวที่สาม : คุณครูเริ่มรู้ว่า "การเรียนรู้จากการปฏิบัติ (Action Learning)" จะทำให้เด็กสนุกและเรียนรู้ได้ดี จึงพยายามออกแบบกิจกรรม - จนถึง PBL (Project/Problem-based Learning) ให้เด็กได้ลงมือทำเอง บอกโจทย์, แบ่งกลุ่ม, บอกขั้นตอนการทำ และให้เด็กสร้างผลลัพธ์ที่เป็นคำตอบของโจทย์ที่ถูกต้องออกมา ทำให้ผู้เรียนจำเนื้อหาความรู้ที่เกิดจากการปฏิบัติได้ดีขึ้น และเกิดการฝึกทักษะจากการลงมือทำ ผู้เรียนสร้างชิ้นงานหรือทำโครงงานสำเร็จ เกิดความภาคภูมิใจ คุณครูก็ภาคภูมิใจที่ชิ้นงานนวัตกรรมนั้นได้รางวัล แต่ PBL นั้น เด็กยังไม่ได้ออกแบบขั้นตอนการทำเองสักเท่าไหร่ ไม่ได้ฝึกคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหา, เชื่อมโยง หรือคิดสร้างสรรค์ และทักษะอื่นๆ มากเท่าที่ควร---เนื่องเพราะครูออกแบบวิธีทำให้เกือบหมด และมีคำตอบที่ถูกต้องอันเดียว หรือชิ้นงานที่เป็นผลสำเร็จที่ต้องทำออกมา
***คุณครูหลายท่าน ก้าวมาสู่ PBL ขั้นนี้แล้ว***
ก้าวที่สี่ : อาจเป็นการก้าวกระโดดที่สูงพอควรสำหรับคุณครู ต้องก้าวข้ามคำตอบที่ถูกต้องเพียงคำตอบเดียว ไปสู่การออกแบบ PBL ที่ผู้เรียนได้ฝึกทักษะ และได้ความรู้ ไปพร้อมๆ กัน เชื่อมโยงกับชีวิตจริงและชุมชน/สังคมที่กำลังอยู่ ครูต้องฝึกเป็น "โค้ช" สร้างแรงบันดาลใจ และตั้งคำถาม ให้เด็กสร้างโจทย์จากชีวิตจริง เป็นเจ้าของโจทย์เอง ได้ฝึกทำงานเป็นทีม ร่วมกันออกแบบวิธีการหาคำตอบที่หลากหลาย ได้ร่วมฝึกทักษะการคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหา เชื่อมโยง ใช้กระบวนการต่างๆ ใช้ทักษะการทำงาน การสื่อสาร ใช้ ICT และอื่น... เพื่อหาคำตอบของผู้เรียนเอง นำวิธีการ วิธีคิด และคำตอบมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ไม่มีคำตอบที่ถูกต้องเพียงคำตอบเดียว แต่มีคำตอบที่หลากหลาย ได้ชิ้นงานที่แตกต่าง และแม้ชิ้นงานอาจไม่สำเร็จ แต่เด็กได้ฝึกทักษะและเรียนรู้บทเรียน/ความรู้ จากการทำงานชิ้นนั้นร่วมกัน และสัมพันธ์กับชีวิตของเขาและสังคมที่เขาอยู่
***เราต้องการ PBL แบบนี้ ในยุคนี้มากขึ้น แต่ต้องช่วยกันก้าวกระโดด ***
"จากสถานการณ์ที่สังเกตเห็นในการทำงานและเขียนออกมานี้ อาจไม่ถูกเช่นกัน อย่าเชื่อมากนะคะ ลองสังเกตด้วยตัวเองแล้วมาคุยกันค่ะ"
หากจะเป็น Coach มันต้องเป็นตลอดชีวิต หรือไม่ก็เป็นจนบรรลุวัตถุประสงค์ที่เราวางไว้ไม่ว่าจะขั้นใดก็ตาม เกรงจะเป็น Coach แค่เราบรรลุ แต่เด็กไม่บรรลุ เท่านั้นเองครับ ;)...
เด็กทุกวันนี้ ไม่อยากคิด มักลอกมากกว่า โดยเฉพาะ มีสื่อ ICT มากแค่ไหน ความคิดยิ่งลดน้อยลง เท่ากับ ความเจริญของ ICT เท่านั้น ต่อไปนี้ครูจะตกงาน...เพราะยุคกระดานแท็ปเล็ต ...สวัสดีครับ