"ลั่นทม"สือความหมายว่าไปตีเมืองนครธม (ลั่น" แปลว่า ตี เช่น ลั่นฆ้อง ลั่นกลอง "ธม" หมายถึง "นครธม" ภายหลัง "ลั่นธม" เพี้ยนเป็น "ลั่นทม")
ต้น "ลีลาวดี" พอถูกเปลี่ยนชื่อจาก "ลั่นทม"
ก็เกิดความนิยมชมชอบอย่างแพร่หลาย
มีการนำไปปลูกประดับตกแต่งตามอาคารบ้านเรือนมากมายหลายสายพันธุ์ซึ่งในอดีตจะพบเห็นได้เฉพาะตามวัดวาอารามและสถานที่ราชการเท่านั้น
เนื่องด้วยแต่ก่อนมีชื่อที่ฟังดูไม่ค่อยเป็นมงคลมากนักจึงไม่เป็นที่นิยมปลูก
หลังจากเปลี่ยนชื่อใหม่เหตุการณ์ผันไปได้รับความนิยมมากขึ้นตามลำดับตามที่เราได้รับรู้รับทราบในปัจจุบัน
ต้นลีลาวดีนี้มีหลากหลายชื่อและเชื่อว่ามีถิ่นกำเนิดมาจากประเทศลาว
มีทั้งชื่อ ลั่นทม, ลีลาวดี, จำปา, จำปาลาวและจำปาขอม
ที่มีชื่อจำปาขอมด้วยก็เพราะมีตำนานที่ไปเกี่ยวข้องกับประเทศเขมร
ซึ่งในอดีตคนไทยเราไปตีเขมร
เมืองนครธมและได้นำต้นไม้ชนิดนี้กลับมาด้วยและตั้งชื่อเป็นที่ระลึก
"ลั่นทม"สือความหมายว่าไปตีเมืองนครธม (ลั่น" แปลว่า ตี เช่น ลั่นฆ้อง
ลั่นกลอง "ธม" หมายถึง "นครธม" ภายหลัง "ลั่นธม" เพี้ยนเป็น "ลั่นทม")
รายละเอียดเพิ่มเติมอีกมากมายท่านผู้อ่านสามารถเข้าไปค้นคว้าหาอ่านได้ที่
วิกิพิเดียกันเอาเองนะครับ
ต้นลีลาวดีนั้นปัญหาที่พบบ่อยคือเรื่องราสนิมมักเกิดขึ้นที่ใบ
มีลักษณะเป็นสีเหลืองออกสนิมเป็นปุยผงละเอียด
สามารถล่องลอยไปกับสายลมโดยง่ายเมื่อพบเห็นเพียงเล็กน้อย
ควรรีบเด็ดใบกิ่งก้านนั้นทิ้งโดยเร็ว
มิฉะนั้นจะลุกลามระบาดได้ง่ายในระยะเวลาอันรวดเร็ว
ฝุ่นผงละเอียดสีเหลืองที่อยู่เกาะอยู่ที่ผิวใบเป็นหย่อมๆนั้น
แท้จริงแล้วคือสปอร์ที่มีเจริญเติบโตของเชื้อราชนิดนั้นหลายวงจรหลายรอบตั้งแต่เริ่มมีการระบาด
ในระยะนี้จะรักษายากเพราะสปอร์จะทนทานต่อสภาวะอากาศที่ปรวนแปรและสารเคมีที่นำมาทำลาย
ไม่อ่อนแอเหมือนระยะที่แบ่งตัวออกมาเป็นเซลล์และระบาดทำลายใบพืชหรือลีลาวดี
การป้องกันควรใช้ ฟังก์กัสเคลียร์ (ผงจุลสี, ซิลิสิค แอซิด,
ทองแดง,แมงกานีส, แคลเซียม) 2 กรัม ร่วมกับ แซนโธไนท์
(สารสกัดจากเปลือกมังคุด
สามารถทำได้เองดังสูตรที่เผยแพร่ไว้ในบทความก่อน) ในอัตรา 2 ซี.ซี.
ต่อน้ำ 20
ลิตรฉีดพ่นทุกครั้งหลังฝนตกหรือเริ่มพบว่ามีการระบาดจะช่วยในเรื่องการยับยั้งและทำลายเชื้อราและแบคทีเรียอย่างน้อยฉีดในช่วงแรกๆสักสองสามครั้ง
โดยจะเน้นไปที่การทำลายสปอร์ซึ่งเป็นสาเหตุเริ่มต้นทำให้เกิดการระบาดไปยังส่วนอื่นๆได้ง่าย
หลังจากนั้นจึงค่อยใช้ ไตรโคเดอร์ม่าชนิดละเอียด หรือบีเอสพลายแก้ว
มาทำหน้าที่รักษาและป้องกันอาการของโรคนี้อีกครั้งหนึ่งในลำดับถัดไปในบริเวณที่เกิดโรคและเป็นช่วงของระยะเซลล์ที่กำลังแบ่งตัวลุกลามทำลาย
เพราะเชื้อราสนิมนี้การดูแลรักษาทำได้ค่อนข้างยาก
พอๆกับที่เราพบในแตงกวาและถั่วฝักยาว
อย่างไรตระกูลพืชผักก็ยังยากกว่าเพราะมีอายุการเก็บเกี่ยวที่สั้น
มนตรี บุญจรัส