หมอกวน ดำโต : แพทย์แผนไทย,อสม ดีเด่น และแหล่งภูมิปัญญาบุคคลของหนองบัว

หมอกวน ดำโต แพทย์แผนไทย หมอยาสมุนไพร อสม.ดีเด่นระดับประเทศ นักสื่อสารสุขภาพผ่านการจัดรายการวิทยุชุมชน อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ในชุมชน จิตอาสาดูแลผู้พิการในชุมชน

.............................................................................................................................................................................

พัฒนาการแหล่งภูมิปัญญาบุคคล

ผู้ถ่ายทอดภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยและยาสมุนไพรให้กับหมอกวน ดำโต  (ทุกท่านถึงแก่กรรมแล้ว)

นางทุเรียน รักนา

ปู่ธรรม สงอู๋

ปู่ฮ้อ เถียรทิม

หมอสงวน  เถียรทีม (ลูกปู่ฮ้อ)

หมายเหตุ : ข้อมูลรวบรวมไว้เป็นเบื้องต้น ต้องการการตรวจทานและสำรวจข้อมูลเพิ่มเติมในโอกาสต่อไป

[พระมหาแล อาสโย ขำสุข]

• มีข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับ ปู่ฮ้อ เถียรทิม มาเพิ่มเติม
• ท่านมีความเกี่ยวข้องกับความเป็นมาของวัดเทพสุทธาวาสด้วยคือ
• เมื่อปีพ.ศ. ๒๔๙๗ นายเล่ง พรมอ่อน อายุ ๔๙ ปี ได้ปรึกษาหารือกับชาวบ้านว่าจะสร้างวัดใหม่ขึ้น ในหมู่บ้านทุ่งมาบปรังเจ้าของที่ดินพร้อมใจกันยกที่ดินของตนให้เพื่อสร้างวัด เจ้าของที่ดินคือ
  ๑. ปู่ฮ้อ   ย่าชิน    เถียรทิม (จากหนังสือสวดมนต์ วัดเทพสุทธาวาส รวบรวมโดยพระครูนิมิตสีลาภรณ์ เจ้าอาวาสวัดเทพสุทธาวาส)

[พระมหาแล อาสโย ขำสุข]

หมอกวน ดำโต
นอกจากจะรู้เรื่องสมุนไพรดีมากๆแล้ว
อีกเรื่องหนึ่งคือตำนานร่องรอยความเป็นมาของชื่อบ้านในหนองบัว
เล่าได้เชื่องโยมแต่อดีต บางหมู่บ้านสืบได้ไกลมาก ไกลจากอินเดียมาถึงหนองบัวได้ด้วย

ทำงานอาสามาตลอดแล้ว อีกหนึ่งบทบาทที่ทำได้ดีคือการเป็นโฆษก พิธีกรตามงานต่างๆในชุมชน ทั้งงานวัด งานราชการ สไตล์โฆษกชาวบ้านคือจำบทกลอนประเภทต่างๆได้มากมายเยอะแยะ สามารถเลือกใช้ได้ตามลักษณะงานนั้นๆได้อย่างเหมาะสม

[พระมหาแล อาสโย ขำสุข]

หมอสงวน เถียรทิม
มีบทบาทมากในชุมชนหนองบัว หนองกลับ
ชาวบ้านทั้งสองชุมชนทั้งหนองบัว หนองกลับ
เมื่อเจ็บไข้ได้ป่วย ต้องนึกถึงหมอหงวน(สงวน)เป็นอันดับแรก

ถึงจะเป็นคนรุ่นเก่า แต่มีความเป็นคนรอบคอบมากๆ
เคยไปพูดคุยด้วยเมื่อสักเกือบๆสามสิบปี(จากความทรงจำท่านน่าจะอายุรุ่นหลวงพ่ออ๋อย)ท่านบอกว่ารู้เรื่องอะไรมาให้จดไว้ อย่าไปอาศัยความจำอย่างเดียว จำไว้ไม่นานก็ลืมแล้ว ยิ่งเรื่องเกี่ยวยาสมุนไพรด้่วยแล้ว ยาบางตัวมีอันตรายถึงชีวิต เกิดไปผสมยาผิดพลาด คนกินก็ไม่ปลอดภัย

ฉะนั้นตัวท่านจึงจดบันทึกไว้หมด ไม่อายที่จะบอกว่าโรคนี้ใช้ยาอะไรบ้าง สู้เปิดตำราไม่ได้แน่นอน ปลอดภัย

บ้านหมอหงวน เถียรทิม อยู่ที่บ้านโคกมะกอก หมู่ที่ ๗ ตำบลหนองกลับ อำ้เภอหนองบัว นครสวรรค์ ถนนเข้าหมู่บ้านโคกมะกอกที่เชื่อมต่อกับถนนสายหนองบัว-ชุมแสง บริเวณเยื้องๆศูนย์ท่ารถหนองบัว-ชุมแสง(หน้าบ้านช่างว่อน)

ปัจจุบันที่ถนนดังกล่าวนี้จะมีชื่อหมอหงวนเป็นอนุสรณ์ด้วย ใครผ่านไป ผ่านมาก็จะพบเห็นชื่อป้าย ถนนหมอสงวน หน้าปากซอยเข้าหมู่บ้านโคกมะกอก

อาชีพหมอยาไทยพื้นบ้านของหมอหงวนไม่ได้ศูนย์หายไปไหน เพราะมีลูกหลานของท่านได้สืบทอดอาชีพนี้ไว้แล้ว 

[พระมหาแล อาสโย ขำสุข]

นางทุเรียน  รักนา เป็น “หมอตำแย” หรือหมอทำคลอดพื้นบ้านนั่นเอง ซึ่งหมอตำแยในยุคก่อน นับเป็นสตรีที่มีบทบาทด้านการส่งเสริมอนามัยแม่และเด็กเป็นอย่างมาก 
ด้วยสมัยก่อนระบบสาธารณสุขของรัฐยังไม่แพร่หลายถึงชุมชน ประชาจึงพึ่งพาระบบสาธารณสุขจากหมอพื้นบ้านนี้กันโดยทั่วไป  

ดังนั้นสตรีที่ตั้งครรภ์จำนวนหลายหมู่บ้านในตำบลหนองกลับ ก็ได้อาศัยนางทุเรียน รักนา  เป็นผู้ทำคลอดให้เป็นระยะเวลาหลายสิบปี ก่อนจะมีสุขศาลาในกิ่งอำิเภอหนองบัว ซึ่งต่อมา็ก็มีหญิงสาวรูปงามจบจากโรงเรียนผดุงครรภ์ วชิรพยาบาบ กรุงเทพฯ คนอำเภอท่าตะโก มาทำงานประจำเป็นท่านแรกของสุขศาลาที่นี่ด้วย คือหมอหนิม หรือถนิม อ่วมวงษ์(ปัจจุบันอายุ ๘๖ ปี อยู่ที่อำเภอหนองบัว)

[วิรัตน์ คำศรีจันทร์]

ป้าทุเรียน รักนานั้น ใช่ป้าเลียน รักนาในภาพแรกหรือเปล่าครับ ผมจะได้แก้ไขข้อมูลในนี้ไปด้วยครับ

[พระมหาแล อาสโย ขำสุข]

ป้าเลียนหรือป้าทุเรียน รักนา คือคนเดียวกัน

[พระมหาแล อาสโย ขำสุข]

มาเพิ่มเติมข้อมูล หมอกวน ดำโต
หมอกวนนั้นอยู่บ้านเนินไร่ : บ้านไร่โพธิ์ทอง หมู่ที่ ๑ ตำบลหนองกลับ อำเภอหนองบัว
บ้านเนินไร่นี้ อยู่ติดกับสระน้ำหนองกลับ ทางด้านทิศใต้สระ
ภาพสระน้ำหนองกลับ บ้านเนินไร่ อยู่ทางฝั่งทิศใต้
                      
                      ขุดลอกสระน้ำหนองกลับ : ถ่ายภาพ ธันวาคม ๒๕๕๓
                                      
                                      ตรงบริเวณรถจอด:ทางเข้าบ้านหมอกวน ดำโต

[วิรัตน์ คำศรีจันทร์]

ได้แก้ไขชื่อป้า'เลียน'เป็นป้า'ทุเรียน'แล้วครับ
ขอบพระคุณครับ