ผลงานพนักงาน A หมดทุกคน เป็นไปได้หรือ

ยิ่งเข้าปลายปีมากขึ้นเท่าไหร่ เรื่องราวของการประเมินผลงานก็เข้มข้นมากขึ้นเท่านั้น ปัญหาคลาสสิคที่ไม่เคยจะหายไปจากวงการบริหารบุคคลเลยก็คือ หัวหน้างานประเมินผลงานพนักงานของตนเองแบบให้ A หมดทุกคนเลย ล่าสุดผมก็พบกรณีนี้จากลูกค้าอีกรายเช่นกัน เรียกได้ว่าผลการประเมินพนักงานทั้งบริษัทสรุปรวมออกมาแล้ว พนักงานได้ A กัน 80% B 15% และ C 5% ส่วน D และE ไม่มีเลย ไม่ทราบว่าท่านผู้อ่านคิดอย่างไรครับ

ปัญหาในลักษณะนี้ผมคิดว่า เกิดขึ้นกับองค์กรที่หัวหน้างานและผู้จัดการยังขาดความรู้และทัศนคติที่ดีต่อการประเมินผลงานพนักงาน หัวหน้างานส่วนใหญ่คิดว่า เมื่อไหร่ที่พนักงานทำงานได้ตามเป้าหมาย ก็แปลว่าได้ A ทันที ซึ่งจริงๆ แล้วไม่น่าจะเป็นเช่นนั้น เพราะถ้าพนักงานทำงานได้มากกว่ามาตรฐาน หรือทำงานได้สูงกว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ เราจะให้ผลงานอะไรดีล่ะครับ (A+ ก็ไม่มีในระบบประเมินนะครับ)

เมื่อเกิดปัญหานี้ขึ้นมา ฝ่ายบุคคลก็มักจะแก้ไขโดยแจกระฆังคว่ำให้กับผู้จัดการแต่ละฝ่ายคนละ 1 ใบ เพื่อให้ไปครอบลงไปในพนักงาน และกำหนดอัตราส่วนของผลงานพนักงานในแต่ละระดับออกมาตามโควต้า ซึ่งทำให้เหล่าบรรดาผู้จัดการไม่ชอบเลย ไอ้ระฆังที่ได้รับมา และมักจะมีคำถามกลับมาว่า ผลงานพนักงานทุกคน A ทั้งหมดไม่ได้จริงๆ หรือ

ผมก็อยากตอบว่า A ทุกคนได้ครับ เราจะให้ A กันทั้งบริษัทก็ได้ แต่ถามว่า A กันเยอะๆ แล้วผลงานของบริษัท A ด้วยหรือเปล่า เพราะถ้าผลงานพนักงานเป็นแบบ A กันหมด ผมคิดว่าองค์กรนั้นจะต้องบรรลุเป้าหมายและเป็นองค์กรที่เติบโตได้อย่างรวดเร็วและยิ่งใหญ่มากเลยทีเดียว แต่ส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นเช่นนั้นเลยครับ ผลงานพนักงาน A หมด แต่ผลงานองค์กรยังลุ่มๆ ดอนๆ

ดังนั้นถ้าจะให้มีการประเมินผลกันอย่างตรงไปตรงมาตามผลงานพนักงานจริงๆ จะต้องสร้างทัศนคติของการประเมินผลงานใหม่ให้กับทั้งผู้ประเมิน และผู้ถูกประเมินด้วย ให้เข้าใจในแบบเดียวกัน สิ่งที่จะต้องทำให้ได้ก็คือ ถ้าพนักงานทำงานได้ตามเป้าหมายที่เราคาดหวังไว้ รวมทั้งทำงานได้ตามมาตรฐานที่กำหนด นั่นก็คือผลงานแบบ C ครับ ไม่ใช่ A ดังนั้น C ก็คือ ผลงานดีแล้วครับ

คนส่วนใหญ่มักมองว่า C คือผลงานที่แย่มาก บางคนบอกว่า เรียนมาตั้งแต่เด็กจนโตไม่เคยได้ C เลย แต่พอมาทำงานกลับได้แต่ C ผมคิดว่าเรียนกับการทำงานมันคนละมาตรฐานกันเลยครับ เอามาเทียบกันไม่ได้เลยครับ

นี่คือประเด็นแรกที่จะต้องแก้ไขกันให้ได้ครับ เพราะคนส่วนใหญ่ในองค์กรผลงานจะอยู่ในเกณฑ์เฉลี่ยอยู่แล้ว ใครที่ได้ A จะต้องเป็นคนที่เรียกได้ว่าเป็น Star ขององค์กรเลยครับ ที่ผู้จัดการทุกฝ่าย และพนักงานส่วนใหญ่เห็นผลงานของพนักงานคนนี้ว่าอยู่ในเกณฑ์เลิศมาก ส่วน B ก็คือผลงานได้ดีมาก ก็คือดีกว่ามาตรฐานที่กำหนดไว้ ส่วนC ก็คือเข้ามาตรฐานส่วนใหญ่ ซึ่งก็คือผลงานดี ต่ำกว่านั้นก็เป็น D และ E

นอกจากมาตรฐานในการประเมินที่กล่าวมาแล้ว สิ่งถัดไปที่จะต้องทำก็คือ ส่งเสริมภาวะผู้นำของหัวหน้างานในทุกระดับ ให้เป็นผู้นำที่แท้จริง มี Integrity และฝึกฝนให้มองผลงานของพนักงานอย่างตรงไปตรงมา ถ้าผลงานพนักงานคนไหนไม่ดี ไม่ได้มาตรฐานก็ให้ตามเนื้อผ้า โดยเน้นไปที่การพัฒนาให้เขาดีขึ้นในปีถัดไป

ไม่ใช่คิดแค่เพียงว่า “ไม่เป็นไร ทำงานด้วยกันมาทั้งปีแล้ว นิดหน่อยก็ปล่อยไป” แล้วก็กาช่อง A ให้พนักงานทันที

ลองถามหัวหน้างานที่แจก A พนักงานเยอะๆ ถึงเหตุผลสิครับ ผมเชื่อว่าเหตุผลที่เราได้มานั้น เราแทบจะรับไม่ได้เลยครับ ถ้าจะไม่ให้เกิดกรณีแบบนี้ เราต้องให้ความรู้ และสร้างหัวหน้างานให้เป็นหัวหน้างานมืออาชีพครับผม แล้วปัญหาในเรื่องของการประเมินผลงานจะค่อยๆ ลดลงไปเรื่อยๆ ครับ