ชัยนาท..แปลว่าอะไร มาจากไหน

 

 

นิสัยผมประการหนึ่งคือเป็นคนชอบสงสัยชื่อสถานที่  ละโว้  เชียงราย สงขลา คราวนี้ถึงคิวชัยนาทบ้าง โหย เรื่องนี้สนุกแน่

 

ไปค้นดูพบการให้ความว่า ชัยนาท แปลว่า ชัยชนะที่ดังกึกก้อง  ..เข้าใจว่าเอาไปเจือสมกับคำว่า ชัยชนะ + กัมปนาท  ...ว้า แบบนี้ผมว่ามันง่ายไปหน่อย

 

อันว่าชัยนาทนั้นเป็นเมืองเก่าแก่โบราณมาก ดูเหมือนว่าหลักจารึกที่เก่าแก่ที่สุดในดินแดนไทยก็เจอที่ชัยนาทนี่แหละ

 

หรือว่าคำว่า  ชัยนาท อาจมาจาก “ศรีจนาศะ”  ซึ่งเป็นเมืองโบราณที่มีปรากฏในจารึกแห่งอื่นๆ เช่น จารึกบ่ออีกา ที่อ้างถึงเมืองนี้ ว่าเป็นเมืองที่ยิ่งใหญ่   นักโบราณคดีตีความกันไปสองทาง บ้างว่า ศรีจานะศะ คือ ศรีเทพ เพชรบูรณ์   แต่บ้างก็ว่าคือเมืองเสมา (ที่อ.สูงเนิน จ.อังกอร์ราช)

 

ทำไมผมจึงว่า ศรีจนาศะ คือ ชัยนาท 

 

คืองี้ครับ...ถ้าตัดศรีซึ่งเป็นเพียงคำนำหน้าชื่อออก ก็เหลือ จนาศะ  ซึ่งคนไทยเราชอบหดคำให้สั้น ก็กลายเป็น จนาศ  ออกเสียงว่า จะนาด   จากนั้นภายหลังเพี้ยนมาเป็น ชัยนาท   เพื่อทำให้มันดู “แขก”  (ชื่อเดิมก็แขกอยู่แล้ว)

การตัดสระอะ อา ด้านท้ายออกและหดพยางค์นั้น คนไทยเรานิยมมาก เช่น นครา (นะคะรา) ก็เป็น นคร (นะคอน)  ราชา ก็เป็น ราช เป็นต้น

 

ถ้าประเด็นี้ถูกต้องจะช่วยแก้ปมปัญาหาทางโบราณคดีและประวัติศาสตร์ต่างๆได้อีกมาก  ช่วยผมคิดต่อด้วยสิ หรือ ช่วยส่งต่อไปสู่นักประวัติศาสตร์ด้วยครับ

 

สวัสดี

...คนถางทาง (๑๔.๓.๒๕๕๕)

[ลุงรักชาติราชบุรี]

ดูจากประวัติของเมืองชัยนาทมีปรากฏในจารึกต่างๆมานานถึง 700-800 ปี การกร่อนหรือเพี้ยนไปของชื่อเมืองจาก ศรีจนาศะ ไม่น่าจะกลายเป็น ชัยนาท ได้ครับ..

[คนถางทาง]

เมืองชัยนาท มีกล่าวถึงในชินกาลมาลีปกรณ์ (พงศาวาดารล้านนา) กล่าวว่า พระเจ้ารามาธิบดีที่หนึ่ง (พระเจ้าอู่ทอง) ได้ขึ้นไปยึดเมืองชัยนาทไว้ ก็ประมาณ 650 ปีมาแล้ว

ไม่ทราบมีเก่ากว่านี้ไหมครับ ...แต่ศรีจนาศะนั้นว่ากันว่าอายุอยู่ในรุ่น ๑๔๐๐-๑๒๐๐ ปีนะครับ ซึ่งก็มีเมืองศรีเทพ และ เสมา สองเมืองนี้แหละที่อยู่ในข่าย นักโบราณคดีจึงมุ่งเป้าไปที่สองเมืองนี้ ...แต่ ชัยนาท นี้อาจตกสำรวจไป

ผมว่าเมืองชัยนาทโบราณอาจเก่าปานนั้นแหละ ก็น่าเข้าข่ายครับ