เกียรติและศักดิ์ศรีความเป็นคน (สิทธิมนุษยชน) อาจไม่มีความหมายในสถาบันการศึกษาบางแห่ง
เรื่องนี้ก็เป็นเรื่องที่สังเกตและสงสัยมาพอควรกรณี อะไรคือสิทธิมนุษยชน เพราะหากเราพิจารณาถึง "สิทธิ์ในความเป็นคน" ผมก็เห็นว่า ทุกคนมีสิทธิ์ในความเป็นคน เพราะทุกคนเป็นคนไม่ใช่ผีสางนางไม้ แต่เรื่องนี้มีคำอธิบายมากมาย เพราะคำว่า สิทธิ์ในความเป็นคนนั้น พ่วงถึงหลายสิ่งเข้ามาด้วย หนึ่งในนั้นคือ เกียรติและศักดิ์ศรี
เราก็ต้องมาตั้งคำถามอีกว่า อะไรคือ "เกียรติ" และ อะไรคือ "ศักดิ์ศรี" ผมคงไม่มีทฤษฎีอะไรมาเสนออ้างเพื่อให้งานดูหนักแน่นขึ้น คงมีแต่เพียงความเข้าใจเอาเองอย่างไร้หลักวิชา
ผมก็ยอมรับอีกว่า ทุกคนรู้ว่าตนมีเกียรติ แต่เราไม่แน่ใจนักว่า คนอื่นจะให้เกียรติกับเราหรือไม่ เกียรติในที่นี้จึงน่าจะหมายถึงการยกย่อง เชิดชู หากใช้ในกรณีสิทธิ์ในความเป็นคนก็น่าจะหมายถึง ยกย่องและเชิดชูในฐานะที่เป็นคนเสมอกัน อย่างไรก็ตาม แม้ว่าคนอื่นอาจไม่ให้เกียรติแก่เรา เราก็ต้องให้เกียรติแก่ตัวเอง เกียรติในที่นี้คือ อย่าเอาสิ่งเลวร้ายเข้ามาใส่ในตัวเอง ให้ความเป็นธรรมกับตัวเองบ้าง (อาจต้องอธิบายยาว)
สำหรับ ศักดิ์ศรี น่าจะเป็นเรื่องของตัวของคนมากกว่าการที่ใครจะให้ ศักดิ์ศรี มากจาก ศักดิ์และศิริ (คิดเอาเอง) ศักดิ์มาจากไหน ผมก็เหมาอีกว่า มาจาก ศักติ ส่วนแปลว่าอะไรนั้นคงต้องไปหาเอา ผมแปลมั่วๆ ว่า คือการภักดีใส่ความสวยงามในตัวเองนั้นเอง ในทางตรงกันข้าม ศักดิ์ศรี คือการไม่แฉ (อยากใช้คำว่าประณาม แต่คำว่าประณามตามรูปศัพท์เดิมขัดแย้งกับความเข้าใจของคนไทย) ให้ได้รับความอับอาย การไม่แฉให้ได้รับความอับอายมีหลายรูปแบบ หนึ่งในนั้นที่ดูอาจไม่เกี่ยวข้องแต่เกี่ยวโยงถึงได้คือ การให้ความเสมอภาค
ในองค์กรการศึกษาบางแห่ง เราให้ความเสมอภาคหรือให้เกียรติและศักดิ์ศรีอย่างเท่าเทียมในฐานะที่เขาเป็นคนเหมือนอย่างกับเราหรือไม่ ถ้าไม่นั่นแสดงว่า สถาบันการศึกษาแห่งนั้นล้มเหลวเกี่ยวกับเรื่องนี้ ดังนั้น เราคงสอนและเรียนรู้กันได้เพียงตัวบท และไม่ต่างจากการท่องจำ หรือความรู้คืออย่างหนึ่ง ตัวเราคืออย่างหนึ่ง ในความหมายว่า "ความรู้อยู่นอกตัว"
หากในองค์กรการศึกษา "ความรู้อยู่นอกตัว" และ ไม่สามารถนำความรู้นั้นมาอยู่เป็นส่วนหนึ่งของตัวเองได้ คงไม่มีประโยชน์เช่นกันกับการเรียนเพื่อพัฒนาตัวเองให้ดีขึ้น ตัวแบบสำคัญขององค์กรคือผู้ให้ความรู้นั่นเอง จากการสังเกต ผู้ให้ความรู้แสดงถึงเกียรติและศักดิ์ศรีระหว่างกันมากน้อยเพียงใด
ความเห็น (2)
ดีจังเลยครับ อาจารย์ครับ ปิดเทอมเมื่อไรครับ
- สวัสดีครับ ท่านอาจารย์ขจิต
- ยังไม่ปิดเทอมเลยครับ