ภาชนะดินเผาบอกเรื่องราวในอดีตของมนุษย์ได้อย่างไร
ภาชนะดินเผา มีความเกี่ยวข้องกับมนุษย์มาตั้งแต่สมัยโบราณแล้วค่ะ กว่าจะมีหม้อหุงข้าวไฟฟ้าที่แสนสะดวกสบายในปัจจุบัน บรรพบุรุษของเราต้องคิดค้นเพื่อให้ได้มาซึ่งภาชนะสำหรับหุงหาอาหาร เพื่อนๆ คงเคยเห็นคุณตาคุณยายหุงข้าว หรือแกงต้มด้วยหม้อดิน หรือถ้าเราไปรับประทาน อาหารประเภทจิ้มจุ่ม แจ่วฮ้อน หรือหม้อไฟ รวมทั้ง การต้มยาแผนโบราณ ก็ยังพบว่ามีการใช้หม้อดินกันอยู่ค่ะ หม้อดิน หรือภาชนะดินเผาต่างๆ มีใช้มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ และยังคงใช้อยู่จนถึงปัจจุบัน นับว่าเป็นหลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญในการศึกษามนุษย์ในสมัยโบราณเลยที่เดียวค่ะ เรามาดูนะคะว่าภาชนะดินเผาบอกเล่าเรื่องราวอะไรบ้าง
ภาชนะดินเผา
ภาชนะดินเผา เป็นหนึ่งในเครื่องปั้นดินเผา (ceramics) ซึ่งหมายถึงวัตถุที่ได้จากการนำดินเหนียวมาปั้นเป็นรูปทรงที่ต้องการแล้วนำไปเผาไฟ กลายเป็นวัตถุที่มีความแข็งแรงทนทาน นักโบราณคดีบางท่านจึงกล่าวว่า เครื่องปั้นดินเผา เป็นวัตถุชิ้นแรกที่มนุษย์ทำขึ้นในโลก ส่วนภาชนะดินเผาในที่นี้หมายถึง เครื่องปั้นดินเผาที่เป็นภาชนะใส่สิ่งของต่างๆ เช่น ถ้วย ชาม ไห โอ่ง และหม้อ เป็นต้น ในภาษาอังกฤษ เรียกว่า Pottery
ภาชนะดินเผานับเป็นโบราณวัตถุอีกประเภทหนึ่งที่ถูกนำมาวิเคราะห์และตีความทางโบราณคดีมากที่สุด เนื่องจากมีคุณสมบัติที่สำคัญ คือ
1.ภาชนะดินเผามีความแข็งแรงทนทาน สามารถคงสภาพในแหล่งโบราณคดีได้นาน จึงมักพบในแหล่งโบราณคดีเสมอ
2. ภาชนะดินเผาผ่านกระบวนการผลิตที่มีระเบียบขั้นตอนในการผลิตค่อนข้างตายตัว ฉะนั้นจึงทำให้นักโบราณคดีสืบย้อนวิธีการทำได้อย่างถูกต้อง
3. ภาชนะดินเผามีรูปแบบและลวดลายแตกต่างกันในแต่ละวัฒนธรรม จึงสามารถศึกษาความหลายหลายของวัฒนธรรมมนุษย์ในอดีตได้
4.ภาชนะดินเผาในแต่ละยุคสมัยมีความแตกต่างกันทั้งในด้านรูปทรง ลวดลาย เทคนิคการผลิต และบทบาทหน้าที่ ดังนั้นภาชนะดินเผาจึงเป็นเสมือนตัวบ่งบอกเวลาหรือลำดับอายุสมัยของวัฒนธรรมต่างๆ ได้
ภาชนะดินเผาที่พบโดยทั่วไปสามารถแบ่งการใช้งานได้ 2 ประเภท คือ
1. ภาชนะที่ใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น ใช้ในการหุงหาอาหาร
2. ภาชนะที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรม เช่น ใช้ฝังอุทิศให้ผู้ตาย หรือเป็นภาชนะใส่ศพ เป็นต้น
เอกสารอ้างอิง
- รองศาสตราจารย์สุรพล นาถะพินธุ. วัฒนธรรมสมัยก่อนประวัติศาสตร์ในประเทศไทย. เอกสารภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ใน Chumphon-Nation-Museum
ความเห็น (4)
พรสกล ณ ศรีโต
พิพิธภัณฑ์
แนนซี่ แฟน มาริโอ้ เมาเร่อ
ฉลาดขึ้น