Super Specialist ยุคศตวรรษที่ ๒๑

          โลกยุคศตวรรษที่ ๒๑ เป็นยุค “สำลักความรู้” คือมีความรู้มากเกินไป จนงง ว่าจะใช้ความรู้ชุดไหนดี 

          จึงต้องร่วมกันทำข้อตกลงว่า จะเอาความรู้หรือเทคโนโลยีเป็นฐานหรือเป็นตัวตั้งไม่ได้  ต้องเอาผลประโยชน์ของสังคมเป็นตัวตั้ง   ระบบความรู้หรือระบบปัญญาต้องมีไว้เพื่อประโยชน์ในภาพรวมของสังคม

          นี่คือที่มาของขบวนการขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงของการศึกษาของวิชาชีพสุขภาพ (Health Professional Education Reform – HPER) ในศตวรรษที่ ๒๑ ของทั้งโลก   และของประเทศไทย ที่ผมมีโอกาสเข้าไปเป็นส่วนหนึ่ง

          หลักการคือ เราเสนอว่า HPE ต้องก้าวข้ามการเรียนรู้แบบ Science-Based ไปเป็น Systems-Based  คือแทนที่จะเอาความรู้เป็นฐานหรือตัวตั้ง ต้องเปลี่ยนไปเป็นเอาระบบสุขภาพเป็นตัวตั้ง   จากระบบสุขภาพ (ที่กำหนด) นำไปสู่การกำหนดความรู้ความสามารถ (competencies) ของวิชาชีพสุขภาพแต่ละวิชาชีพ   และนำไปสู่การกำหนดหลักสูตรและการเรียนรู้ของวิชาชีพนั้น

          แค่นั้นยังไม่พอ   อาจารย์ในแต่ละวิชาชีพต้องไม่ทำงานจำกัดวงแคบอยู่เฉพาะใน ส่วนตติยภูมิของระบบสุขภาพเท่านั้น  ต้องใช้ความเป็น super specialist ของตน ทำงานร่วมสร้างระบบสุขภาพ   โดยทำงานเชื่อมไปถึงระบบปฐมภูมิ  ดังกรณีที่ผมได้บันทึกไว้เรื่องความพิการแต่กำเนิด ที่ ๑, ๒

           ตัวอย่างของผลสำเร็จ ที่ super specialist ทำงานพัฒนาเชิงระบบให้แก่ระบบสุขภาพไทยคือ ศ. นพ. เทพ หิมะทองคำ และนักวิชาการระดับตติยภูมิอื่นๆ กับโรคเบาหวาน   ที่ใช้โรงพยาบาลเทพธารินทร์  สมาคมนักกำหนดอาหาร  เครือข่าย KM เบาหวาน  ทุนพัฒนาจากต่างประเทศและอื่นๆ ดำเนินการเชิงระบบ   ให้ความรู้เชิงเทคนิกที่มีความสำคัญเข้าไปสู่ระบบบริการทั้งระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระดับปฐมภูมิ  ทำให้การป้องกันและดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานในประเทศไทยก้าวหน้าเป็นอย่างยิ่ง   อ่านเรื่องนี้ได้จากหนังสือ เบาหวานฉบับเทพ

          ในยุคศตวรรษที่ ๒๑ Super Specialist นอกจากเก่งในระดับตติยภูมิแล้ว ยังต้องเก่งในการพัฒนาสุขภาวะเชิงระบบด้วย

 

วิจารณ์ พานิช
๘ ม.ค.๕๕