ร่วมด้วยช่วยกัน ส่งเสริมสุขภาพช่องปาก ที่ชมรมผู้สูงอายุตำบลทะเลทรัพย์ ปะทิว ชุมพร

 

ที่ชมรมผู้สูงอายุตำบลทะเลทรัพย์ อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร

ปะทิวเป็นประตูของภาคใต้ มี 75 หมู่บ้าน มีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ 12 แห่ง เป็นอำเภอหนึ่งใน 3 อำเภอ มีโรงพยาบาล 2 แห่ง มีผู้สูงอายุสูงกว่าเกณฑ์ของประเทศ และมีแนวโน้มสูงขึ้น

ที่นี่มีการดูแลสุขภาพให้ผู้สูงอายุ 100% และขยายไปในหลาย รพ.สต. โดยใช้งบประมาณกองทุนทันตสุขภาพของอำเภอ และมีการดำเนินงานทุกงาน ชุมชน ท้องถิ่นมีส่วนร่วมเพื่อสุขภาพอนามัยของอำเภอปะทิว

เรื่องของกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากในชมรมผู้สูงอายุ

รพ.สต.ทะเลทรัพย์ เห็นว่า เรื่องสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุเป็นปัญหาหลัก แนวโน้มประชากรของเราที่นี่ มีผู้สูงอายุ 700 กว่าคน เราทำเรื่อง  LTC ตามนโยบายของสาธารณสุขจังหวัด มีการเฝ้าระวัง และตรวจสุขภาพช่องปากให้ผู้สูงอายุ บางคนเป็นผู้ป่วยติดเตียง ติดบ้าน รพ.สต. ได้ดำเนินการในเรื่องของการดูแลสุขภาพที่บ้าน ตามนโยบายที่บอกไว้ว่า รพ.สต.ทะเลทรัพย์ เป็น รพ.ส่งเสริมสุขภาพตำบลที่มีเตียง 1,700 เตียง เพราะ นับเตียงของท่านที่บ้านด้วย

ที่นี่มีศักยภาพ ทั้งผู้นำชุมชน แนวร่วม คือ กลุ่ม อสม. 119 ท่าน มีการอบรม การดูแลผู้สูงอายุ ผู้พิการ และตั้งเป็นศูนย์ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ของตำบลทะเลทรัพย์

เรื่องสุขภาพช่องปาก มีการประสานกับท้องถิ่น อบจ. สนับสนุนยูนิตฟัน ทำห้องทันตกรรม และเป็นที่ประชุมของ ชมรมผู้สูงอายุ มีการประสานให้ผู้สูงอายุได้รับการใส่ฟันเทียม และการติดตามดูแลต่อเนื่อง

คุณพ่อไพโรจน์ ประธานชมรมผู้สูงอายุตำบลทะเลทรัพย์ เล่าความเป็นมาของกิจกรรม ที่ได้เข้าร่วมทำกิจกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปาก จากวันนั้น ถึงวันนี้

ชมรมดำเนินการตามวัตถุประสงค์การส่งเสริมสุขภาพ ส่งเสริมความสามัคคี ช่วยเหลือสมาชิก มีการออกเยี่ยมผู้สูงอายุกลุ่ม 2, กลุ่ม 3, ผู้สูงอายุที่เข้าโรงพยาบาล และเมื่อท่านจากไป เราก็ไปช่วยท่าน ... จึงมี Slogan เยี่ยมยามป่วย ช่วยยามเสียชีวิต

หลังจากที่ได้เข้าร่วมประชุม "ประสานความคิด เนรมิตผู้สูงวัยฟันดี" ที่รามาการ์เด้นท์ เมื่อ 2553 มีประธาน กลับมา เกิดจุดประกายความคิดของชมรมฯ ว่า เราได้อะไรบ้าง และกลับมา จะทำอะไร จึงตั้งคณะกรรมการ และเขียนโครงการเกี่ยวกับการดูแลผู้สูงอายุ ได้แก่ โครงการฟันดี ชีวีมีสุข ของอำเภอปะทิว มีการดำเนินงาน

• ประชุมคณะกรรมการ
• คัดเลือกผู้สูงอายุมาตรวจโรคฟัน และช่องปาก โดยผู้มาร่วมกิจกรรม เป็นผู้สูงอายุ มีฟันกี่ซี่ก็ได้ กะประมาณ 100 คน มารักษาโรคฟัน โดยสมัครใจ
• เขียนใบสมัครเป็นหลักฐาน ไม่ได้บังคับ
• ดำเนินการวันพุธของสัปดาห์
• ทันตแพทย์มาดูแล ให้บริการการตรวจ และส่งเสริมป้องกัน

การดำเนินงานที่ผ่านมามีปัญหา ผู้ป่วยไม่มาตามนัด เพราะว่าการเดินทางไม่สะดวก มายาก ถ้าลูกหลานไม่มาส่ง กลัวฉีดยา ถอนฟัน กลัวเจ็บ กลัวเลือดออก กลัวทุกเรื่อง เลยไม่ไป มีความเชื่อว่า ขูดหินปูนแล้วจะมีฟันโยก อายหมอ ... แต่ไม่เป็นอะไร เพราะว่า ... ปัญหามีไว้เพื่อแก้

การแก้ปัญหาของผม อยู่ที่การประชาสัมพันธ์ เพราะว่า ถ้าประชาสัมพันธ์ดี ให้เขาได้รู้ เขาก็จะไม่กลัว ก็จะมา ถ้าประชาสัมพันธ์ไม่ดี ก็ไม่รู้ ... นี่คือ trick เล็กๆ น้อยๆ

คุณแม่ดารณี เลขาชมรมฯ ค่ะ (ท่านเป็นภรรยาของประธานชมรมฯ นั่นเอง) มาเล่าเรื่อง กิจกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในชมรมฯ ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจาก เทศบาลตำบลทะเลทรัพย์ คือ

• นิทรรศการเรื่อง การดูแลสุขภาพช่องปาก เช่น การแปรงฟันที่ถูกวิธี
• ตรวจสภาวะช่องปาก
• ให้คำแนะนำ ฝึกทักษะการดูแลฟันแท้ ฟันเทียม
• แนะนำ เรื่อง การแปรงฟัน
• ทาฟลูออไรด์เพื่อป้องกันฟันผุ ขูดหินน้ำลายเพื่อป้องกันโรคปริทันต์ ย้อมเม็ดสีเพื่อดูคราบจุลินทรีย์

ดำเนินการโดย ทันตแพทย์ สสจ. รพ.ปะทิว และผู้สูงอายุ

หลังการอบรม เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากตนเอง โดย

• คณะกรรมการทำตัวเป็นแบบอย่าง เพื่อประชาสัมพันธ์ให้คนในครอบครัว ลูกหลาน ได้แปรงฟันให้ถูกต้อง ถูกวิธี
• มีการประชุมคณะกรรมการประจำเดือน เดือนละ 1 ครั้ง
• มีการรับประทานอาหารร่วมกัน
• อาหารกลางวันที่นำมารับประทานในวันประชุม บางเดือน ให้นำมาจากบ้านทุกคน เพื่อที่จะมีอาหารให้หลากหลาย แต่เน้นว่า ให้เน้นผัก และปลา
• รับประทานอาหารเสร็จ มีการร่วมกันแปรงฟันอย่างถูกวิธี
• จับคู่แปรงฟัน
• จับคู่ตรวจฟัน เพื่อตรวจความสะอาดหลังแปรงฟัน และบอกกล่าวกัน
• หลังอาหารจะไม่รับประทานของหวาน เปลี่ยนเป็นผลไม้ตามฤดูกาล เช่น กล้วย สับปะรด มะละกอ นำมารับประทานแลกเปลี่ยนกัน
• บอกวิธีการรักษาความสะอาดฟันเทียม
• นวัตกรรม ผลิตยาสีฟัน และวิธีการทำอย่างไรให้ฟันดี จากปราชญ์ชาวบ้าน
• การทำรากเทียม
• การมาใส่ฟันที่โรงพยาบาล
• นวัตกรรมอีกอย่างหนึ่ง คือ เพลง ชวนกันแปรงฟัน
• การประกวดผู้สูงอายุฟันดี

คำขวัญของชมรมฯ “แก่อย่างสง่า ยึดมั่นศาสนา รักษาวัฒนธรรมประเพณี มีไมตรีเพื่อกัลยาณมิตร ใช้ชีวิตให้เป็นประโยชน์”

... ผู้สูงวัยถ้าหันมาสนใจดูแลเอาใจใส่สุขภาพช่องปาก ก็จะมีฟันไว้ใช้เคี้ยวอาหาร ทานอาหารก็จะอร่อย สุขภาพร่างกายก็จะดีด้วย ...

มีข้อเสนอแนะการดำเนินงาน ที่ดิฉันได้เสนอไว้ก็คือ

จากวันนั้นถึงวันนี้ เมื่อปี 2553 ที่เริ่มนำโครงการมาลง มีตั้งแต่ การส่งเสริมสุขภาพช่องปากในชมรม ที่มีการแปรงฟันหลังอาหารร่วมกัน ไปถึงการดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน ร้อยกว่ากว่า 10% เราจึงเป็นสังคมผู้สูงอายุ และเห็นผู้สูงอายุที่แข็งแรงมีเยอะ แต่ก็ต้องดูแลกลุ่ม 2 และ 3 ที่บ้านด้วย โครงการที่นี่ครบถ้วนมาก

ที่นี่มีความคึกคักของกิจกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ ด้วย บุราณนวัตกรรม (คุณลุงเกตุบอกไว้) หรือภูมิปัญญาพื้นบ้าน เช่น การทำยาสีฟันชนิดผง ช่วยทำเหงือกให้แข็งแรง รวมทั้งเพลงชวนกันแปรงฟัน และที่ต้องค้นหากันต่อไป เพื่อให้ได้สิ่งที่จะมาเป็นต้นแบบที่ผู้สูงอายุเป็นผู้นำขึ้นมาใช้อีก

ในปัจจุบัน เป็นยุคที่มีสิ่งใหม่ๆ ขึ้นมา เช่น ยาสีฟันชนิดครีม ช่วยทำให้การแปรงฟันทำได้ดี ไม่ทำให้ฟันสึก เพราะความละเอียดของเนื้อยาสีฟัน รวมทั้งเครื่องมือช่วยทำความสะอาดฟันอื่นๆ

ในแง่ของผู้สูงอายุ

• กิจกรรมที่ช่วยตนเองได้ ก็คือ การทำความสะอาดช่องปากตนเอง ด้วยการทำความสะอาดช่องปาก เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ไม่รับประทานอาหารหวานมาก เพราะว่าจะทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการมีฟันผุ
• หลายท่านที่รับประทานหมาก ก็ให้ทานแต่พอสมควร และเน้นการทำความสะอาดช่องปาก ด้วยการแปรงฟัน และถูฟันให้มากขึ้น
• มีการจัดอบรมโดยคุณหมอ ทำให้เกิดการนำความรู้เรื่องการดูแลสุขภาพช่องปาก มาทำให้เกิดการดูแลสุขภาพช่องปากดีขึ้น รวมทั้งการทำตัวเป็นต้นแบบให้ลูกให้หลาน ได้เห็นคุณปู่คุณย่าคุณตาคุณยาย ทำความสะอาดฟันทุกวัน จะเป็นแบบอย่างที่ดีให้เอาอย่าง ทำให้กลุ่มอื่นๆ ดูแลฟันให้ดีได้ตั้งแต่เล็ก
• เรื่องการดูแลสุขภาพช่องปาก อาจไม่ต้องรอคุณหมอมาแนะนำ ผู้สูงอายุสามารถคิดกันเอง ทำกันเอง พูดคุยกันเอง เพื่อที่จะทำให้ผู้สูงอายุทำกันเองได้ก็ได้

 

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

ชุมพร สุราษฎร์ นคร แล้วก็จะมาถึงพัทลุง.....

จะรอคุณหมอเพื่อนร่วมทางที่พัทลุง

[เพื่อนร่วมทาง]

• 
• ได้ค่ะ เดี๋ยวจะจัดให้