บริหารแบบถามท่าเดียว(ไม่มีท่าอื่น)

ตอนที่ชื่อว่า “การเรียนรู้สามเส้า” นั้น เราพัฒนาขึ้นได้ภายหลังมาก  โจทย์ของโรงเรียนเมื่อหลายปีก่อนหน้านี้ คือ ต้องพัฒนาให้ผู้เรียน เก่ง ดี มีสุข  เป็นโจทย์ที่ดิฉันไม่เข้าใจเลย  ทุกวันนี้(เมื่อวันนั้น) ดิฉันเห็นแต่คนทำงาน เสร็จบ้างไม่เสร็จบ้าง แต่ไม่ทราบว่าสำเร็จไหม ดีไหม และมีความสุขไหม ว่าแล้วดิฉันก็ทำสิ่งที่ดิฉันเข้าใจ  เริ่มด้วยการถามครูสองคำถามด้วยกัน 

  คำถามแรกถามว่า “มีสิ่งดีๆ อะไร ที่ตนอยากให้มีอยู่ต่อไปและตนจะทำอย่างไรเพื่อให้สิ่งดีนั้นมีอยู่ต่อไป” 

   คำถามที่สอง “มีสิ่งไม่ดีอะไรที่ตนไม่อยากให้มีอยู่ต่อไปและตนจะทำอย่างไรเพื่อให้สิ่งไม่ดีนั้นหมดไปจากโรงเรียน”  

 ครูกว่าห้าสิบคน ตอบมาประมาณสามสิบคน  ความต้องการที่มีความถี่สูงสุด คือ ต้องการพัฒนาวิชาการ(ซึ่งดิฉันก็ไม่ค่อยเข้าใจว่าหมายถึงอะไร) แต่ที่ถี่กว่า คือ เหมือนว่าครูไม่ค่อยจะมีความสุข  อ้ะ...ความรู้สึกเอาไว้ก่อน

   ดิฉันแจ้งในที่ประชุมครูว่าความต้องการพัฒนาวิชาการมีความถี่สูงสุด ครูทุกคนรับตรงกัน  ดิฉันจึงถามว่า เป็นอันได้โจทย์ของพวกเราทุกคนแล้ว เราจะแก้โจทย์นี้ด้วยวิธีหรือกระบวนการใด  ครูบอกว่าไปดูงาน  ไปก็ไป  แรกทีเดียวไปโรงเรียนกาญจนาภิเษก ชัยภูมิเพราะได้ข่าวว่าสามารถจัดหลักสูตรและการสอนแบบบูรณาการได้หลายปีแล้ว  ส่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้(และรองผู้อำนวยการ)ไปก่อน เมื่อกลับมาได้เสนอให้ไปดูงานทั้งโรงเรียน  รอบนี้ดิฉันไปด้วย  คนอื่นเป็นอย่างไรก็ไม่ทราบ  แต่เฉพาะดิฉันที่จบมาทางหลักสูตรและการสอน(Curriculum & Instruction)  ตื่นตาตื่นใจมาก กาญจนาฯชัยภูมิทำได้จริงๆ ไม่ได้จัดฉาก 

  ดิฉันเห็นนักเรียนแล้วรู้สึกว่าครูโรงเรียนนี้ประสบความสำเร็จมาก  ความรู้ที่ดิฉันได้จากที่นี่ คือ กว่าจะถึงวันนี้ทั้งครูและผู้บริหารต้องทำงานหนักในการก้าวผ่านตัวตนของเขาแต่ละคน  งานธุรการใช้ศิลปะมากในการจัดการปัจจัยบริหาร(โดยเฉพาะเรื่องเวลาและวิธิคิด)ให้สนับสนุนวามคิดริเริ่มของบรรดาครูและศิษย์  กลับมาถึงโรงเรียนฮึกเหิมกันมาก ทำ(เลียนแบบ)กันใหญ่ เช่น จัดตารางเรียนยืดหยุ่น แต่ละวันแตกต่างกัน แต่ละคาบไม่เท่ากัน  ทำคู่มือนักเรียน(แต่ละระดับชั้นไม่เหมือนกัน) อีกหลายอย่างค่ะ  แต่การสอนแน่นิ่ง อยู่เช่นเดิม ในเวลาเรียนนักเรียนยังเต็มสนามดังเดิม  นักเรียนยังวิวาทดังเดิม ครูฝ่ายปกครองยังต้องวิ่งออกไปจัดการปัญหานักเรียนบ่อยๆ  แต่ละครั้งก็เสียเวลามากๆ  เขา(กาญจนาภิเษก ชัยภูมิ)ทำได้ แต่เราทำไม่ได้ หมดเวลาไปหนึ่งเทอม

ดิฉันประชุมกรรมการบริหาร  ถามอีกว่า เราแก้โจทย์ไม่ได้  จะทำอย่างไร  คำตอบเป็นดังเดิม แต่ไปที่ใหม่  รองฯเสนอว่า ไปดูฝางชนูปถัมภ์  ไปก็ไป คราวนี้ส่งหัวหน้าระดับไป  พอกลับมาดิฉันก็จับถอดบทเรียน ทุกคนว่าดีมาก น่าทำ  ดิฉันก็ถามว่าทำอะไรก่อน  ทั้งคณะต้องว่า ไปดูทั้งโรงเรียน  ไปก็ไป  ดิฉันสั่งให้ครูทุกคนไปศึกษาดูงานโรงเรียนฝางชนูปถัมภ์  ตั้งใจจะให้ไปรถคันเดียวกันจะได้ประชุมกันไปบนรถ  แต่มีครูเกินสิบคนที่ขอเดินทางไปเอง  เป็นดันว่าครูกลุ่มนี้จะขาดประสบการณ์ร่วมบนรถ  แต่ก็...ตามแต่ใจสะดวก

แม้วันเวลาจะผ่านไปนานแล้ว  แต่ดิฉันยังจำได้ว่า  ได้สัมผัสความหนาวเย็นทันทีที่ประตูรถเปิดออก  หนุ่มใหญ่ ตัวใหญ่ หน้าตาใจดีในสูทสีเข้มรออยู่  คือ ท่านผู้อำนวยการ(นายเสรี สุวรรณเพชร)  พวกเรากระจายกันไปดูโดยมีนักเรียนนำทาง  ดิฉันสัมผัสได้ถึงการทำจริงไม่ได้จัดฉากอีกเช่นเดียวกัน  เด็กฝางไม่ไปไหน เรียนกันที่นี่ ไฝ่ฝันถึงอนาคตที่ดีที่โรงเรียนนี้และความฝันก็เป็นจริงที่โรงเรียนนี้เช่นกัน  ที่นักเรียนมีความเรียบร้อยน่ารักและผึ่งผายเช่นนี้ เพราะว่าที่นี่บริหารแบบโรงเรียนเล็กในโรงเรียนใหญ่  นักเรียนทุกคนจึงมีโอกาสเข้าถึงการเรียนรู้อย่างทั่วถึง 

 ดิฉันนึกถึงเรื่อง SCHOOL in SCHOOL ที่เคยอ่านสมัยเรียน  นั่นก็ลืมเลือนไปนานเต็มที  ที่นี่...ดิฉันมองเห็นภาวะผู้นำของท่านผู้อำนวยการเสรี  เห็นความเป็นปึกแผ่นของรองผู้อำนวยการทั้งสี่(ไม่มีฝ่าย) เห็นความรักศรัทธาของครูต่อท่านผู้อำนวยการและวิชาชีพ  เห็นทุกฝ่ายรักและศรัทธาต่อกัน  เห็นความสุขของนักเรียน เห็นความเอื้ออาทรของกรรมการสถานศึกษาและชุมชนชาวฝาง  ดิฉันถามท่านผู้อำนวยการว่ามีอุปสรรคบ้างหรือไม่ ก็ทำไม่เหมือนคนอื่นนี่! ท่านว่ามี...มากด้วย(ท่านให้เคล็ดวิชามาแยะ)  พอกลับมาถึงกงไกรลาศวิทยา เราก็ฮึกเหิมอีกแล้ว ปรับระดับชั้นทั้งหกเป็นโรงเรียนเล็ก หัวหน้าระดับเป็นครูใหญ่  หลักการขั้นต้นคือ ทำให้ความรับผิดชอบงานมีขนาดเล็กลงแต่ชัดขึ้น...

หัวไวใจสู้ เบิ่งตารอคอย เหงาหงอยจับเจ่า ไม่เอาไหนเลย

[ขจิต ฝอยทอง]

• สุดยอดการบริหาร
• ขอเอาไปฝากคุณหมอนะครับ
• รออ่านอีกครับพี่