ลูกลาน หาทานยาก(60ปีมีทานหนึ่งครั้ง?)
คนเหนือ มีสำนวนสำหรับ ติอาหารที่มีรสจืด ไม่เป็นสับปะรด ว่า “จ๋างเหมือนมะลานต้ม” มะลานที่ว่าเป็นลูกของต้นลาน ที่ท่านเคยคุ้นหูว่าคัมภีร์โบราณทำจากใบลาน หรือ หนังสือใบลานนั้นเอง
ความแปลกของลูกลานคือ ตลอดชีวิตต้นลานออกดอกและติดลูกเพียงครั้งเดียวจากนั้นจะยืนต้นตาย ซึ่งเป็นลักษณะของพืชหลายชนิดในตระกูลมะพร้าวนี้ และการออกดอกมักจะออกดอกเมื่อต้นลานมีอายุมากๆ คือ 50-60 ปี จึงมีคำพูดว่า ลูกลานนาน 60 ปี ได้กินหนึ่งครั้ง
แต่ในชีวิตผมได้กินลูกลานหลายครั้งแล้วย่อมพิสูจณ์ว่าคำพูดข้างต้นไม่เป็นความจริง ที่เป็นเช่นนั้นเพราะต้นลานจะทยอยอายุครบกำหนดที่จะออกดอกทุกปี หากเป็นในป่าลานผืนใหญ่ ในแต่ละปีก็มีลานทะยอยออกลูก 5 ต้น 10 ต้น เป็นประจำ แต่ส่วนใหญ่เรามักไม่ได้ทานลูกลานบ่อยนัก ยกเว้นปี(ไม่บ่อยนัก)ที่ลูกลานออกดอกพร้อมกันมากๆเช่นในปีนี้ ซึ่ง มีลูกลานออกดอก หลายร้อยต้น เช่น ที่อุทยานแห่งชาติทับลาน อ.วังน้ำเขียว จ.นครราชสีมา สำหรับในจังหวัดเชียงใหม่ ป่าลานในอำเภอแม่แตง เวียงแหง แม่อาย และอีกหลายที่ก็มีต้นลานออกดอกออกลูกมากกว่าปกติ
สาเหตุที่ลานออกลูกแล้วตายในปีนั้นคาดว่าเป็นเพราะเพราะยอดอ่อนที่จะแทงเป็นใบใหม่เกิดธรรมชาติสั่งงานให้แปรเปลี่ยนออกเป็นช่อดอกขนาดใหญ่ สูงหลายเมตร และติดดอกออกลูกขนาดหลายหมื่นลูกในหนึ่งต้น จึงไม่มียอดที่จะแทงเป็นใบใหม่อีกแล้ว แต่ธรรมชาติก็ไม่ได้ใจร้ายลูกลานที่หล่นบนพื้นต้นแม่ก็จะงอกงามเป็นป่าลานรุ่นใหม่ทดแทนหากไม่ถูกมนุษย์รบกวน
ระยะนี้หากมาเดินเที่ยวในตลาดเช้า ตลาดแล้งหลายแห่งในเมืองเหนือหลายๆจังหวัดก็จะพบเห็นการจำหน่ายลูกลานต้มเป็นอาหารแปลกให้ได้รับประทาน อย่าลืมครั้งหนึ่งในชีวิตต้องลองทานลานต้มซักครั้งครับ
ข้อมูลเพิ่มเติม
-ลานเป็นไม่ยืนต้นตระกูลมะพร้าว หรือ ปาล์ม
-มีหลายชนิด บางชนิดขึ้นเฉพาะบนเขาเรียก ลานป่า และบางชนิดขึ้นเป็นป่าใกล้น้ำกร่อยเห็นแล้วต้นและใบไม่เหมือนกัน
-ใบลานในสมัยโบราณใช้จานอักษร เป็นคัมภีร์ใบลาน หรือ หนังสือใบลาน เพราะทน เบา และเก็บได้นาน การจานใช้เหล็กปลายแหลมเผาไฟ ส่วนใหญ่เลือกใช้ใบลานอ่อน ส่วนใบแก่ใช้ทำหลังคา หมวก งอบ ชะลอม ภาชนะ เครื่องใช้ในครัวเรือนเป็นต้น
-ยอดลานยังใช้ทานเป็นอาหารเหมือนยอดมะพร้าวได้
-ลูกลานนำมาต้ม ผาและควักกินเฉพาะใส้ คล้ายลูกชิดแต่มีลักษณะกลม ไม่รีเหมือนลูกชิด ใช้รับประทานเป็นอาหารทานเล่น หรือ ลอยในน้ำเชื่อมเพิ่มรสหวาน แต่รสชาติของลูกลานจากธรรมชาติจะจืดเหนียวหนึด (นึกถึงเวลาทานลูกชิดซึ่งเป็นพืชตระกูลเดียวกัน) นอกนั้นลูกลานยังมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคกระเพราะ ลำไส้ ฆ่าเชื้อในลำไส้ และช่วยระบาย
ลูกลาน ขนาดเท่าลูกลำไย ข้างในมีเนื้อเหนียวหนึบ
ความเห็น (9)
- สวัสดีครับท่านเจษฏา
- ขอบคุณที่นำสิ่งดีๆมาแบ่งปันกัน
- ทางบ้านผมต้นลานไม่เหลืออยู่ให้เห็นแล้ว
ไม่น่าจะมีแล้วมั้งครับ แถวหัวหินไม่เห็นเลย
สวัสดีค่ะ ลูกลาน...ลูกลานเชื่อมใส่น้ำกะทิอีกเล็กน้อย..อร่อยเป็นขนมที่เคยทานตอนเล็กๆ ผ่านมายี่สิบปียังไม่ได้ทานเลยค่ะ
สวัสดีค่ะ ลูกลาน...ลูกลานเชื่อมใส่น้ำกะทิอีกเล็กน้อย..อร่อยเป็นขนมที่เคยทานตอนเล็กๆ ผ่านมายี่สิบปียังไม่ได้ทานเลยค่ะ
ชอบค่ะ เอามาเชื่อม กับทำแกงบวช (ต้องใส่น้ำตาลโตนดด้วยนะคะ) อร่อยที่สุด
ตอนนี้ไม่เห็นมีขาย
เพิ่งเคยเห็น บ่เคยกินสักเตี้อ ขอบคุณเจ้า
*** ไปตลาดสามชุกครั้งใดซื้อมาเกือบพันบาททุกรอบ...เพราะคิดว่าหารับประทานยาก เคยสงสัยเหมือนกันว่าถ้า 50 ปียืนต้นตาย ...แล้วทำไมถึงมีลูกลานเชื่อมขายที่ตลาดสามชุกตลอดเวลา
***ขอบคุณมากค่ะที่ทำให้ได้เรียนรู้ โดยเฉพาะเรื่องสรรพคุณ ถ้านำไปเชื่อมแล้วจะยังสามารถฆ่าเชื้อในกระเพาะ และลำไส้อยู่หรือเปล่าคะ ชาวเหนือมีวิธีการนำไปรับประทานอย่างไรคะ
ขอบคุณ ทุกท่านที่แวะมาเยี่ยมครับ
ผลไม้ ไทยหลายชนิดมีคุณค่ามากมาย รอการค้นพบ แต่กำลังใกล้สูญหาย ช่วยกันอนุรักษ์ไว้ด้วยกันครับ
ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช ยังมีและได้ทานอยู่ค่ะ อร่อยมาก