เรื่องเล่าจากบ้านแม่ตาด : เห็ดโคนบานแล้ว

 

 

 

 

"เห็ดโคนบานแล้ว"

 

 

                ตามปกติผมจะตื่นนอนประมาณตี 4  เกือบทุกวัน เพื่อนำสินค้าไปส่งให้กับลูกค้าในต่างจังหวัด ซึ่งเป็นอย่างนี้มาเกือบ 4 ปี แล้ว  จนทำให้เกิดความเคยชิน  แม้วันไหนว่างและไม่ต้องเดินทางไกล แต่พอถึงเวลาช่วงนี้ ผมก็จะตื่นขึ้นโดยอัตโนมัติ ร่างกายจะมีความตื่นตัว และนอนไม่หลับอีกเลย    จนต้องใช้วิธีนั่งอ่านหนังสือหรือค้นคว้าข้อมูลต่างๆ ทางอินเทอร์เนตไปพลางๆ จนกว่าจะสว่าง

                (ผมไม่แน่ใจว่า สิ่งที่เกิดขึ้นนี้ เป็นเพราะความเคยชิน หรือว่าเป็นธรรมชาติของคนเรา ยามเมื่อเริ่มก้าวเข้าสู่วัยที่สูงขึ้น)

                เช้าวันนี้ ก็เช่นเดียวกัน ผมตื่นนอนตอนตีสี่กว่าๆ ล้างหน้าแปรงฟันเสร็จ ก็เปิดคอมฯ และอินเทอร์เนตเพื่ออ่านข่าวสารต่างๆ เพื่อให้ทันเหตุการณ์บ้านเมือง มิเช่นนั้นเดี๋ยวเขาจะหาว่า  “คนบ้านนอก”  นิ .....เชยและล้าสมัยจังเลยเน๊าะ

                ราวๆ 6 โมงเช้า ผมก็ขี่มอเตอร์ไซค์คันเก่าๆ  เดินทางเข้าไปที่ป่าท้ายหมู่บ้านซึ่งอยู่ไม่ไกลมากนัก เพื่อหา “เห็ดโคน” ซึ่งเป็นอาหารชั้นเลิศอีกอย่างหนึ่งที่มีอยู่อย่างมากมายในป่าท้ายหมู่บ้าน รวมทั้งตามสวนลำใยของชาวบ้านด้วย

                ฝนที่ตกชุกในช่วงนี้ ทำให้พื้นดินมีความชุ่มชื้น ประกอบกับสภาพอากาศที่เดี๋ยวร้อนเดี๋ยวเย็น  ทำให้ผมเชื่อมั่นด้วยประสบการณ์ว่า  ยังไงเสียเห็ดโคนก็ต้องออกแน่ๆ เพราะสภาพอากาศเป็นใจ  เพียงแต่จะมากหรือน้อยเท่านั้นเอง  ถ้าโชคดีก็พบเจอ และเป็นลาภปาก แต่ถ้าโชคร้าย ก็ไม่พบเลยสักดอก ลาภที่หวังจะได้ก็จะหลุดลอยไป และอาจจะต้องไปหาซื้อลาบตามร้านค้ามาชดเชยแทน   (คิคิคิ)

                ผมเดินลัดเลาะไปตามโคนไม้ต่างๆ ที่มีจอมปลวกอาศัยอยู่ ไม่นานผมก็เจอเจ้าเห็ดโคนตามที่ผมต้องการ   ผมเดินหาเห็ดโคนอยู่ประมาณครึ่งชั่วโมง พอเห็นว่าได้มากพอสมควรแล้ว ผมก็ขี่มอเตอร์ไซค์คันเดิมกลับบ้านทันที เพื่อให้ทันเวลาทำอาหารสำหรับเช้าวันนี้

                บ้านแม่ตาดที่ผมใช้ชีวิตอยู่นี้ แม่จะเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ก็จริง แต่กลับร่ำรวยไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติมากมาย เนื่องจากท้ายหมู่บ้านอยู่ติดกับภูเขา ภายในหมู่บ้านมีลำห้วยธรรมชาติไหลผ่าน  เรียกได้ว่า ในน้ำมีกบและปลา ในนามีข้าว ในป่าเขามีซุปเปอร์มาร์เก็ตขนาดใหญ่ที่มีของกินนานาชนิดรอให้ผู้คนเข้าไปค้นหาหรือเลือกสรร(รวมทั้งเห็ดโคนด้วย) งานนี้ใครขยันก็ได้กิน ส่วนใครขี้เกียจก็อดละครับ

                อันว่า “เห็ดโคน” นั้น  มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “เห็ดปลวก” นะครับ  เนื่องจากอาศัยเจ้าปลวกน้อยใหญ่ทั้งหลายเป็นเจ้าหน้าที่ในการขนย้ายเชื้อพันธุ์ไปแพร่ขยายตามที่ต่างๆ เรียกได้ว่าปลวกไปถึงไหนและอยู่ที่ใด แถวๆ นั้นก็มักจะมีเห็ดโคนขึ้นอยู่เสมอ เป็นความสัมพันธ์หรือเกื้อกูลกันที่ไม่อาจจะแยกออกจากกันได้ตราบนิจนิรันดร์

                หลายปีก่อน ผมเคยสังเกตเห็นว่า เวลาเห็ดโคนเหี่ยวเฉาลง ปลวกน้อยใหญ่ก็จะพากันมาแทะกินเศษซากของเห็ดโคนเหล่านั้นอย่างเอร็ดอร่อย เสร็จแล้วก็พากันเดินพาเหรดเข้าไปในคอนโดมิเนียมอันใหญ่โตของตัวเอง(ก็จอมปลวกนั่นแหละครับ) เลยทำให้ผมหายสงสัยทันทีเลยว่า .....ทำไมปลวกกับเห็ดโคนจึงเป็นของคู่กัน  และไม่สงสัยอีกเลยเช่นกันว่า ทำไมที่ไหนมีปลวกอยู่ ที่นั่นจึงมักมีเห็ดโคนขึ้นอยู่ด้วยเสมอ

                ในบรรดาเห็ดที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติทั้งหลาย “เห็ดโคน” ได้ชื่อว่าเป็น “ราชาแห่งเห็ด” เลยทีเดียวนะครับ เนื่องจากมีรสชาติอร่อย กินแล้วติดใจ อร่อยกว่าเห็ดชนิดอื่นๆ สามารถนำไปประกอบอาหารได้หลากหลายเมนู ทั้งผัด แกง ยำ ต้ม นึ่ง หรือตำน้ำพริก ก็ได้  ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความชอบของผู้รับประทานนะครับ

                “เห็ดโคน” ที่บ้านแม่ตาด เท่าที่ผมได้ทำการสังเกตและสำรวจด้วยตนเองมาหลายปี(ปีละหลายครั้งด้วย) ทำให้ผมพบว่า ที่นี่มีเห็ดโคนอยู่อย่างอุดมสมบูรณ์หลากหลายชนิดด้วยกัน  ได้แก่

1.         เห็ดโคนหลวง      ลักษณะดอกสีขาว มีขนาดใหญ่กว่าเพื่อน  บางดอกสมบูรณ์เต็มที่จะมีขนาดใหญ่กว่าจานข้าวเสียอีก  ชอบออกตามโคนไม้ใหญ่หรือตามจอมปลวก

2.        เห็ดโคนแดง    ลักษณะดอกจะออกสีแดงๆ  ดอกหนา เนื้อแน่น   ชอบออกตามโคนไม้หรือจอมปลวก พบยากกว่าชนิดอื่นๆ

3.        เห็ดโคนดำ     หลังดอกจะมีลักษณะสีออกดำๆ  ตอนกำลังดอกตูมสีจะดำอย่างเห็นได้ชัดเจน  จึงเป็นที่มาของคำว่า “เห็ดโคนดำ”   ชอบออกตามโคนไม้หรือรอบๆ จอมปลวก  พบยากพอๆ กับเห็ดโคนแดง

4.       เห็ดโคนน้อย   เป็นเห็ดโคนขนาดเล็กที่ดอกไม่ค่อยใหญ่ ขาเห็ดจะเรียวเล็ก  เวลาออกจะออกเป็นกลุ่ม ชอบออกรอบๆ จอมปลวกหรือบริเวณที่มีใบไม้ทับถมกันเยอะๆ จนเปื่อยและกลายเป็นดิน

5.       เห็ดโคนข้าวตอก   ลักษณะดอกสีขาว มีขนาดเล็ก สูงประมาณ 1 นิ้ว กว้างประมาณ 1 เซนติเมตร  ชอบขึ้นติดกันเป็นกลุ่มๆ  บางครั้งอาจจะขึ้นเป็นกลุ่มใหญ่ครอบคลุมพื้นที่หลายสิบตารางเมตรเลยทีเดียว  พบได้ตามบริเวณที่มีใบไม้ทับถมกันเยอะๆ

6.       เห็ดโคนขี้ไก่  เป็นเห็ดโคนที่มีขนาดเล็กที่สุดในบรรดาเห็ดโคนทั้งหลาย  ลักษณะเหมือนเห็ดโคนน้อย แต่ความสูงเต็มที่ไม่เกิน 1 เซนติเมตร ดอกเท่ากับดอกเข็ม ชอบขึ้นเป็นกลุ่ม เวลาเด็ดต้องใช้ความระมัดระวังอย่างสูง มิเช่นนั้นเห็ดจะช้ำหรือเละหมด

7.       เห็ดโคนขาว   ลักษณะจะเหมือนกับเห็ดโคนน้อย แต่มีขนาดใหญ่กว่า  ตอนยังไม่บานดอกจะแหลมๆ จะเรียกอีกอย่างว่า “เห็นโคนกลาง”  ก็ได้ เนื่องจากดอกจะขาวๆ  และมีขนาดกลางๆ  ดอกไม่ใหญ่เหมือนเห็ดโคนหลวง เห็ดโคนแดง หรือเห็ดโคนดำ แต่ก็ใหญ่กว่าเห็ดโคนน้อย เห็ดโคนข้าวตอก และเห็ดโคนขี้ไก่  ชอบออกตามจอมปลวกหรือใต้ต้นไม้ที่มีใบไม้ทับถมกันเยอะๆ จนกลายเป็นดิน

 

                เห็ดโคนที่ผมสำรวจพบในหมู่บ้านแม่ตาด เท่าที่เห็นก็มีเพียงแค่นี้นะครับ ประมาณ 7 ชนิดด้วยกัน ซึ่งเพียงแค่นี้ ก็มากมายจนกินกันไม่หวาดไม่ไหวเลยทีเดียว

                (ที่จริง ในเมืองไทยเรายังมีเห็ดโคนอยู่อีกหลายชนิดนะครับ เช่น  เห็ดโคนบานเย็น (ชอบบานตอนเย็น  ซึ่งมีอยู่เฉพาะที่ศรีสะเกษบ้านเกิดของผมเท่านั้น) เห็ดโคนขายาว(มีเฉพาะแถวแม่ฮ่องสอน) เป็นต้น.....ส่วน “เห็ดโคนญี่ปุ่น” นั้น  อย่าไปเว่าฮอดมันเลย  เพราะเห็นชื่อก็รู้แล้วว่า....มันมาแต่ไส และสัญชาติใด (คิคิคิ))

                ลืมบอกไปว่า.....ในบรรดาเห็ดโคนทั้งหลาย  (ในความเห็นของผมและชาวบ้านหลายๆ คน) เห็ดโคนที่อร่อยที่สุดก็คือ “เห็ดโคนแดง” กับ “เห็ดโคนดำ” นะครับ สองอย่างนี้คะแนนความอร่อยเท่ากัน เฉือนกันไม่ลงจริงๆ  โดยเห็ดโคนแดงมีรสชาติหวาน เนื้อแน่น ไม่ยุ่ย เคี้ยวดังกรุบกรอบๆ ส่วนเห็ดโคนดำนั้น มีรสชาติออกหวานมากกว่าเห็ดโคนแดง และเนื้อนุ่มกว่า

 

                สรุปแล้ว    อาหารเช้าของครอบครัวผมวันนี้ ก็คือ ยำเห็ดโคนแดงผสมกับเห็ดโคนหลวงนะครับ  เป็นเมนูอาหารที่สุดยอดและอร่อยมากๆ เลยครับ

 

               แล้วเพื่อนๆ ละครับ  เคยมีโอกาสได้ชิมรสชาติของเห็ดโคนบ้างหรือยังเอ่ย?

 

 

 

"เห็ดโคนแดง" คือดอกที่สีแดงและยังตูมอยู่

ส่วนเห็ดที่บานแล้ว คือ "เห็ดโคนหลวง" ครับ

 

 

 

ดอกเล็กขาวๆ คือ "เห็ดโคนขาว"

ส่วนดอกใหญ่ คือ "เห็ดโคนหลวง" ครับ

 

 

น้องเพียงพอ(ลูกสาวคนโต)ถ่ายรูปกับ "เห็ดโคนหลวง" ที่กำลังได้ที่และน่ากินที่สุด

 

 

 

เห็ดดอกนี้ ถามใครก็ไม่มีใครรู้จัก เลยเหมาเอาว่า มันคือ "เห็ดรวมญาติ" นะครับ (คิคิคิ)

 

 

 

 

 

(ขอขอบคุณ....คุณหนูรี กับ คุณอาร์ม มากๆ ครับ  ที่กรุณาแนะนำวิธีนำรูปขึ้นไว้ใน blog เลยทำให้เพื่อนๆ ได้เห็นภาพเห็ดโคนบางชนิดด้วย....ขอบคุณจริงๆ ครับ)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[หนูรี]

 วิธีนำรูปขึ้นไว้ใน blog แวะไปอ่านที่นี่ดูซิค่ะ

http://www.gotoknow.org/blog/tutorial4u/443983

[อาร์ม]

สวัสดีค่ะพี่

1. ทำการเข้าระบบก่อนค่ะ

2. จากนั้นเลือกเมนูเนื้อหาของฉันและเลือกเมนูย่อยไฟล์ และเลือกคลิกนำไฟล์ขึ้นค่ะ

3. เมื่อเลือกคลิกนำไฟล์ขึ้นแล้ว ระบบจะแสดงหน้าต่างใหม่ ให้ท่านทำการเลือกไฟล์ที่จัดเก็บในเครื่องคอมพิวเตอร์ของท่าน เพื่อจัดเก็บลงในระบบไฟล์อัลบั้มของท่านในเว็บไซต์ GotoKnow.org 

4. เมื่อเลือกไฟล์แล้ว ท่านจำเป็นจะต้องกรอกรายละเอียดของไฟล์และใส่คำสำคัญ เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการแบ่งปันไฟล์ เพราะข้อมูลดังกล่าวจะทำให้ผู้ที่สนใจสามารถอ่านรายละเอียดและค้นหาภาพของท่านได้ง่ายขึ้น

หลังจากที่นำไฟล์ขึ้นเก็บไว้ในไฟล์อัลบั้มจนครบตามที่ต้องการแล้ว ให้ทางไปยังหน้าเพิ่มบันทึกใหม่ โดยควรเขียนเนื้อหาต่างๆ ในบันทึกให้เรียบร้อยแล้วก่อนค่ะ จากนั้นเมื่อต้องการแทรกภาพในเนื้อหา ท่านสามารถเลือกคลิกเมาท์ตรงบริเวณเนื้อหาที่ท่านต้องการแทรกภาพได้เลย เมือคลิกแล้วให้ท่านลงไปดูส่วนล่างถัดจากกล่องสำหรับเขียนข้อความ ท่านจะเห็นภาพทีท่านได้ทำการนำขึ้นเก็บในไฟล์อัลบั้มไว้ ให้ท่านทำการเลือกคลิกภาพที่ต้องการ ระบบจะแสดงภาพของท่านในส่วนเนื้อหาของบันทึกค่ะ

ลองทำดูนะค่ะพี่ ^^

[อักขณิช]

สวัสดีครับ คุณหนูรี และคุณอาร์ม

ขอบคุณมากๆ ครับสำหรับคำแนะนำและความช่วยเหลือเกี่ยวกับการนำรูปเข้าไปไว้ในบันทึก

ตอนนี้กำลังค่อยๆ เรียนรู้วิธีทำตามที่แนะนำมาทั้งสองแบบนะครับ

เนื่องจากยังใหม่อยู่ เลยคงจะค่อยๆ เป็นและค่อยๆ ไปนะครับ

ขอบคุณมากๆ เลยครับ

[วราภรณ์]

• สวัสดีค่ะ  คุณอักขณิช
• แวะมาทำความรู้จักกับเห็ดโคนมีหลากหลายชนิดที่ไม่เคยทราบมาก่อน
• รู้แต่ว่าในเมืองต้องซื้อหากิโลกรัมละสองถึงสามร้อยบาทแล้วแต่ขนาด
  รสชาติสมราคา
• ชีวิตบ้านป่าอุดมสมบูรณ์ถือเป็นความโชคดีของชีวิตนะคะ
  ยินดีด้วยค่ะ กับอาหารเช้าที่อิ่มอร่อย

[อ.นุ]

ลูกสาว น้องเพียงพอ น่ารักมากครับ

กี่ขวบแล้วครับ ลูกสาวผม 8 ขวบ น่าจะใกล้ๆ กันครับ

ขอบคุณครับ

[อักขณิช]

สวัสดีครับ อาจารย์ อ.นุ

น้องเพียงพอ ตอนนี้อายุ 6 ขวบครับ เป็นลูกสาวคนโต กำลังเรียนอนุบาล 3

ส่วนลูกสาวคนเล็ก ชื่อ น้องแพรวพราว อายุ 3 ขวบ อยู่อนุบาล 1

ทั้งสองคน เป็นนางฟ้าองค์น้อย ที่สร้างความสุขให้เกิดขึ้นในครอบครัวทุกๆ วันครับ

[อักขณิช]

สวัสดีครับ คุณครูธรรมทิพย์

หมู่บ้านที่ผมอยู่ตอนนี้เห็ดโคนกำลังออกครับ จะค่อยๆ สลับกันออก(ไม่ได้ออกพร้อมกัน)

ใครอยากกิน แค่เดินเข้าไปในป่าท้ายหมูบ้านก็หาได้แล้วครับ

ใครซื้อกิน คนนั้น "เชย"....หากเอามาขาย ก็ขายไม่ค่อยออกครับ โดยเฉพาะในหมู่บ้าน เพราะต่างคนต่างก็หาได้ครับ

ถือว่าเป็นความโชคดีอีกอย่างหนึ่งสำหรับชีวิตของผมนะครับ(ได้มาอยู่ในหมู่บ้านที่จัดว่าเป็น "ปฏิรูปเทส" พอดี)

ขอบคุณมากๆ ครับ ที่แวะเข้ามาเยี่ยมและให้กำลังใจครับ

[พ.แจ่มจำรัส]

สวัสดีครับ อักขณิช

แถวกำแพงเพชร ไม่ค่อยมีเห็ดโคนดอกใหญ่เหมือนในรูปเลยครับ เป็นดอกเล็กๆทีซะส่วนมาก(ที่อีสานเรียกเห็ดปลวกไก่น้อย) แต่ก้นิยมทานกัน ซื้อขายราคาแพงมากครับ

เห็นแล้วอยากกินแกงเห็ดโคนเสียแล้ว

[อักขณิช]

สวัสดีครับ คุณ พ.แจ่มจำรัส

เห็ดปลวกไก่น้อยกับเห็ดโคนน้อย คือชนิดเดียวกันครับ

เหมือนเห็ดโคนกับเห็ดปลวก ซึ่งหลายคนเข้าใจว่าเป็นคนละอย่าง

แต่ในความจริงแล้วเป็นอย่างเดียวกัน เพียงแต่เรียกชื่อต่างกันเท่านั้นเอง

ที่จริง....ในเมืองไทยเรายังมีเห็ดโคนอีกหลายสิบชนิดนะครับ

แต่ที่หมู่บ้านแม่ตาดของผม มีพบอยู่แค่ 7 ชนิดเท่านั้น

เป็นอาหารธรรมชาติรสเลิศที่หากินได้ไม่ยากในช่วงนี้ครับ

[อาร์ม]

มาชมภาพค่ะพี่

ภาพชัดเจนมากเลยค่ะ ดีจังค่ะได้เห็นภาพประกอบด้วย ได้ความรู้เรื่องเห็ดมากขึ้นค่ะ

ชอบเห็ดรวมญาติจังค่ะ ใหญ่มากเลย

[อักขณิช]

สวัสดีครับ คุณอาร์ม

"เห็ดรวมญาติ" หมายถึง เห็ดเมาหรือเห็ดพิษ กินไม่ได้นะครับ

อันตรายถึงตายทีเดียว (เวลาใครกินแล้วตาย ญาติๆ ก็จะพากันมาร่วมทำบุญไปให้ เลยเป็นที่มาของคำว่า "เห็ดรวมญาติ")

แม้จะดูสวยงามก็จริง แต่ก็อันตรายถึงชีวิตเชียวน่ะ....เรียกว่า "สวย...อันตราย" ครับผม (คิคิคิ)

[ทิมดาบ]

ตามมาให้กำลังใจครับ

และขอบคุณมาก ๆ นะครับ

[ถาวร]

สวัสดีค่ะคุณอักขณิช

อ่านแล้วเห็นภาพค่ะ อยู่กับธรรมชาติ เป็นความสุขเล็กๆที่หาได้ทุกวัน

ชอบทานเห็ดทุกชนิด เห็ดโคนก็ชอบเก็บมาทานค่ะตอนเป็นเด็ก

ขอบคุณค่ะ

[อักขณิช]

สวัสดีครับ คุณหมออดิเรก(ทิมดาบ)

ขอบคุณมากๆ ครับ ที่เข้ามาให้กำลังใจอย่างสม่ำเสมอ

เป็นจังได๋แน....ทางพู้น มีเห็ดโคนหลายแนบ่น้อ

[อักขณิช]

สวัสดีครับ คุณถาวร

ขอบคุณมากๆ ครับ ที่แวะเข้ามาเยี่ยม

ผมรู้สึกว่าตัวเองโชคดีมากๆ เลยครับ

ที่ได้เกิดอยู่บ้านนอก และใช้ชีวิตอยู่ในบ้านนอก(หลังจากอยู่ในเมืองมาหลายปี)

ทำให้ได้ค้นพบกับความสุขในรูปแบบง่ายๆ ที่ตนเองปรารถนา...ตลอดเวลา

ขอบคุณครับ

[บัวชมพู]

เรื่องเล่าน่าติดตามมากค่ะ ชอบกินเห็ดโคนเหมือนกันค่ะ

.................

 มีเห็ดโคนข้าวตอกที่กล่าวถึงในบันทึกมาฝากด้วยค่ะ

 

[อักขณิช]

สวัสดีครับ คุณบัวชมพู

ขอบคุณมากครับ ที่นำรูปเห็ดโคนข้าวตอกมาฝาก

ทำให้เพื่อนๆ ได้เห็นรูปเห็ดโคนเพิ่มอีกชนิดหนึ่ง

ขอบคุณจริงๆ ครับ