๑.๗. ตำบลต๋อม
ตำบลต๋อม อยู่ใกล้อำเภอเมือง การที่มีผู้คนมาอยู่รวมกันเป็นจำนวนมาก จนเป็นชุมชน คำว่า “ชุม” ภาษาถิ่นเรียกว่า “ตอม” หรือ “ต๋อม” อาณาเขต ทิศเหนือ ติดกับตำบลต๊ำ และอำเภอเมือง ทิศใต้ ติดกับตำบลสันป่าม่วง อำเภอเมือง ทิศตะวันออก ติดกับตำบลท่าวังทองออำเภอเมือง ทิศตะวันตก ติดกับอำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง
คำขวัญตำบลบ้านต๋อม
ตำบลบ้านต๋อมเมืองน่าอยู่ คู่หาดอิงกว๊าน เมืองตำนานบ่อสิบสอง
พระธาตุจอมทองเป็นศรี ประเพณีงามสง่า วังมัจฉาน่ายล
ประชาชนล้วนเป็นสุข
มีหมู่บ้านที่มีที่มาและน่าสนใจ ดังนี้
นอกจากนั้นแล้วตำบลต๋อมยังมีหมู่บ้านอื่น ๆ อีกคือ บ้านสันต้นผึ้ง บ้านสันหนองเหนียว บ้านต๋อมกลาง บ้านต๋อมดง บ้านห้วยทรายคำ บ้านร่องไผ่ใต้ บ้านร่องไผ่เหนือ บ้านสันป่างิ้ว บ้านร่องห้าป่าสัก บ้านเกษตรพัฒนา บ้านร่องห้าป่าฉำฉา คำว่า ฉำฉา หรือต้นฉำฉา (ต้นจามจุรี) ภาษาถิ่นเรียกต้น “โกก” หรือ “โก่” ใช้ได้ทั้งสองคำ (บ้านต๋อม มีอยู่ ๓ บ้านคือ บ้านต๋อมดง บ้านต๋อมกลาง บ้านต๋อมในและ(วัด)ต๋อมใต้ ตำนานเล่าว่าพ่อขุนรามฯ เมื่อแปลงกลายเป็นเสือวิ่งหนีผ่านมาทางกว๊านพะเยาโดดลงน้ำกว๊านจนเสียงดังต๋อม อันที่จริงเป็นสายน้ำแม่ต๋อมไหลผ่าน ลงกว๊านพะเยา)
๑.๘. ตำบลท่าจำปี
ตำบลท่าจำปี เป็นตำบลที่น่าศึกษามากเพราะเสนอขอแยกเป็นตำบลจากตำบลบ้านต๊ำ ถึง ๓ ครั้งที่เดียว ครั้งที่ ๑ ขอแยกโดยใช้ชื่อว่า ตำบลทุ่งผาสุข แต่ทางราชการไม่อนุมัติ ในครั้งที่ ๒ ขอแยกเป็นตำบลโดยใช้ชื่อว่า ตุ้มท่าเจริญชัย ก็ไม่ได้รับอนุญาตอีกเช่นเดิม จนครั้งที่ ๓ ได้เสนอไปใหม่และได้อนุมัติเป็นตำบลในนาม ตำบลท่าจำปี ใน พ.ศ. ๒๕๒๙ มีอาณาเขต ทิศเหนือติดกับตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมือง ทิศใต้ ติดกับตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง ทิศตะวันออก ติดกับตำบลแม่ปืม อำเภอเมือง ทิศตะวันตก ติดกับอำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง ห่างจาก ตัวอำเภอเมืองประมาณ ๑๓ กิโลเมตร
มีหมู่บ้านที่มีที่มาและน่าสนใจ ดังนี้
นอกจากนั้นแล้วยังมี บ้านต๊ำเหล่า บ้านตุ้มท่าต้นศรี บ้านตุ้มท่าจำปี บ้านตุ้มเหนือ บ้านตุ้มดง บ้านสัน บ้านสายน้ำงาม
๑.๙. ตำบลแม่ปืม
คำว่า “แม่ปืม” คือขุนน้ำแม่ปืม เดิมกำนันตำบลนี้ทางราชการจะตั้งชื่อให้ว่า ขุนปืม ตำบลแม่ปืม ห่างจากตัวเมืองพะเยาไปทางทิศเหนือประมาณ ๑๕ กิโลเมตร อาณาเขต ทิศเหนือ ติดกับตำบลแม่สุก อำเภอแม่ใจ ทิศใต้ ติดกับตำบลต๊ำ อำเภอเมือง ทิศตะวันออก ติดกับตำบลห้วยแก้ว อำเภอเมือง ทิศตะวันตก ติดกับตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมือง
มีหมู่บ้านที่มีที่มาและน่าสนใจ ดังนี้
นอกจากนั้นแล้วยังมี บ้านป่าตุ้ม บ้านแม่ปืม บ้านสันหนองควาย บ้านสันต้นผึ้ง บ้านโป่งเกลือ บ้านห้วยบง บ้านป่ากว๋าว บ้านภูเงิน บ้านห้วยบงเหนือ บ้านโป่งเกลือใต้ บ้านโพธิ์ทอง
๑.๑๐.ตำบลแม่กา
คำว่า แม่กา มีแนวคิดอยู่ ๓ ทัศนะคือ
ประการที่ ๑ บริเวณดังกล่าวมีกาเป็นจำนวนมาก พักอาศัยอยู่
ประการที่ ๒ กาเหล่านั้นพากันไปหลงอยู่ตรงบริเวณดังกล่าวจึงเป็นที่มาของเวียงกาหลง ซึ่งเป็นหมู่บ้านแรกเริ่ม
ประการที่ ๓ มีคนเล่าในอดีตพ่อค้าได้รอนแรมเดินทางค้าขายด้วยเกวียนและหยุดพักผ่อนใต้ต้นตะเคียนใหญ่ใกล้ลำห้วย ในขณะที่กำลังรับประทานอาหารอยู่นั้น พ่อค้าคนหนึ่งได้เอาหม้อแกงไปตักน้ำที่ลำห้วย พอตกกลางคืนก็เกิดเหตุอาเพศเสือมาจากไหนไม่ทราบได้คาบเอาพ่อค้าคนที่ไปตักน้ำเมื่อตอนกลางวันไปกิน และที่เป็นเหตุอัฉจรรย์ใจคือจะมีอีกามาบินรอบหมู่บ้าน ซึ่งมักจะมีคนตายตามมาทุกครั้ง เหตุนี้เองจึงได้ชื่อว่าแม่กา
ตำบลแม่กามีระยะห่างจากตัวเมืองพะเยามีระยะตั้งแต่ ๕-๓๐ กิโลเมตร เหตุเพราะลักษณะมีหมู่บ้านที่ตั้งอยู่เรียงรายไปตามถนนหลวงสายพะเยา-ลำปาง ตำบลแม่กามีเนื้อที่ ๑๓๑.๖๙๖ ตารางกิโลเมตร ได้ยกสถานะเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล เมื่อปี ๒๕๓๙ เริ่มบริหารงานตั้งแต่วันที่ ๒๘ เมษายน ๒๕๓๙
มีอาณาเขตดังนี้ ทิศเหนือ ติดกับเทศบาลเมืองพะเยา ทิศใต้ ติดกับตำบลบ้านเวียง อำเภองาว จังหวัดลำปาง ทิศตะวันออก ติดกับตำบลจำป่าหวาย อำเภอเมือง ทิศตะวันตก ติดกับ ตำบลแม่นาเรือ และตำบลแม่ใส อำเภอเมือง
มีหมู่บ้านที่มีที่มาและน่าสนใจ ดังนี้
ตำบลแม่กามีคำขวัญว่า
แม่กาเมืองน่าอยู่ แหล่งอู่ข้าวอู่น้ำ เลิศล้ำฝีมือแรงงาน
งามตระการ ศูนย์อัญมณี
มหาวิทยาลัยดีพะเยา ผู้คนล้วนมีคุณธรรม
นอกจากนั้นแล้วตำบลแม่กายังมีบ้านห้วยเคียน บ้านโทกหนองแก้ว บ้านแม่กาไร่ บ้านแม่ต๋ำบุญโยง บ้านเกษตรสุข
๑.๑๑. ตำบลบ้านสาง
ตำบลบ้านสางมีตำนานเล่าว่าพ่อขุนรามฯ ได้ร่ายเวทย์มนต์แปลงกายเป็นเสือหลบหนีมาบริเวณนี้ คำพื้นเมืองโบราณเรียกเสือว่า เสือสาง หรือ สาง คำเดียว[1]
ตำบลบ้านสาง มีอาณาเขต ทิศเหนือ ติดกับตำบลสันป่าม่วง อำเภอเมือง ทิศใต้ ติดกับตำบลบ้านตุ่น อำเภอเมือง ทิศตะวันออก ติดกับกว๊านพะเยา ทิศตะวันตก ติดกับ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง
คำขวัญประจำตำบลบ้านสาง
แหล่งงามฝีมือ เลื่องลือทั่วถิ่น ปั้นหม้อน้ำดิน
ครกหินนิยม ปลาส้มแคบหมู ปลาบู่รสหวาน
ประชาชื่นบาน จักรสานก่องข้าว
ปัจจุบันมีเขตการปกครอง จำนวน ๙ หมู่บ้าน คือ บ้านสางใต้ บ้านสางเหนือ บ้านสันเวียงใหม่ บ้านป่าค่าง บ้านงิ้วใต้ บ้านงิ้วเหนือ บ้านสันบัวบก บ้านม่อนแก้ว (บ้านสาง มีอยู่ ๒ สาง คือบ้านสางเหนือ และบ้านสางใต้)
๑.๑๒. ตำบลสันป่าม่วง
คำว่า สันป่าม่วง มาจากพื้นที่เดิมของตำบลแห่งนี้มีต้นมะม่วงอยู่เป็นจำนวนมาก และมีต้นขนาดใหญ่เรียงรายกันอยู่อีก ๗ ต้น ชาวบ้านจึงเรียกหมู่บ้านดังกล่าวว่า บ้านสันป่าม่วง
ตำบลสันป่าม่วง เป็นตำบลที่มีการยุบรวมกับตำบลอื่นและแยกเป็นตำบลขึ้นหลายครั้ง ตามประวัติในปี ๒๔๑๕ ได้มีชาวบ้านทุ่งบ่อแป้น อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปางชื่อว่า นายวัน ไม่ปรากฏนามสกุล ได้มาตั้งถิ่นฐานเป็นครอบครัวแรก ต่อมาได้มีญาติพี่น้องตามมาอีกมากจนสามารถตั้งเป็นหมู่บ้านสันป่าม่วงได้ในปี ๒๔๘๐ ซึ่งมีขุนม่วง คามะณี (ขุนมอย) เป็นผู้นำ และอยู่ในเขตปกครองของตำบลบ้านตุ่น ในอีก ๕ ปีต่อมาคือปี พ.ศ.๒๔๘๕ ได้แยกเขตการปกครองออกมาจากตำบลบ้านตุ่นมาเป็นตำบลสันป่าม่วง ซึ่งมีขุนม่วง คามะณีเป็นกำนันคนแรก ส่วนคนที่สองคือ นายใจ๋มา เดชใจ ต่อมาอีก ๔ ปีคือปี พ.ศ.๒๔๘๙ ได้ยุบรวมตำบลสันป่าม่วงมาขึ้นอยู่ในเขตการปกครองของตำบลบ้านต๋อม อีก ๔๗ ปีต่อมาคือปี พ.ศ.๒๕๓๖ ได้แยกการปกครองจากตำบลต๋อมมาเป็นตำบล สันป่าม่วงอีกครั้งหนึ่งโดยมี นายสมบัติ นันทาทอง เป็นกำนันคนแรก ปี ๒๕๔๐ ตำบลสันป่าม่วงได้ยกฐานะเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลสันป่าม่วง มีอาณาเขตดังนี้ ทิศเหนือ ติดกับตำบลบ้านต๋อม และตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง ทิศใต้ ติดกับตำบลบ้านสาง อำเภอเมือง ทิศตะวันออก ติดกับกว๊านพะเยา ทิศตะวันตก ติดกับ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง มีพื้นที่ทั้งหมด ๓๖ตารางกิโลเมตร หรือ ๒๒,๕๐๐ ไร่ อยู่ห่างจากตัวอำเภอเมืองประมาณ ๑๒ กิโลเมตร
คำขวัญประจำตำบลสันป่าม่วง
หัตถกรรมผักตบชวา งามสง่าดอยบุษราคัม
เย็นฉ่ำน้ำตกขุนต๋อม พรั่งพร้อมผักปลอดสารพิษ
ปัจจุบันมีเขตปกครองอยู่ จำนวน ๘ หมู่บ้าน คือ บ้านผาช้างมูบ บ้านทุ่งต้นศรี บ้านสันปูเลย บ้านสันป่าม่วงใต้ บ้านสันป่าม่วงเหนือ บ้านแม่ต๋อมใน
๑.๑๓.ตำบลท่าวังทอง
เดิมชื่อว่าบ้านศาลา (หลวง) เนื่องจากชาวบ้านท่าศาลา (หลวง) บ้านแม่ก๋ง ทุ่งม่าน อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง ได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณบ้านบุญโยชน์ บ้านศรีชุม และตั้งชื่อบ้านว่า บ้านหล่ายอิง ต่อมาประสบปัญหาน้ำท่วมบ้านเรือนที่ทำกินจึงได้อพยพไปตั้งที่แห่งใหม่เรียกว่า ท่าวังทอง มีหมู่บ้านที่มีที่มาและน่าสนใจ ดังนี้
นอกจากนั้นแล้วยังมีบ้านเจดีย์งาม บ้านห้วยน้ำขาว บ้านป่าแดง บ้านหนองบึง บ้านแพะ บ้านดอกบัว บ้านร่องจ้อง บ้านท่าจำบอน บ้านน้ำขาว บ้านสันขะเจ๊าะ
ไม่มีความเห็น