เยี่ยมไร่ผู้ใหญ่สมศักดิ์-5
เยี่ยมไร่ผู้ใหญ่สมศักดิ์-5
โสภณ เปียสนิท
..................................
สิ่งที่กินได้ให้เต็มที่คุ้มค่า ปลูกอะไรคำของอาจารย์ยักษ์ก้องกังวานในความทรงจำ “กินทุกอย่างที่ปลูก ปลูกทุกอย่างที่กิน” เหตุใดแง่คิดง่ายๆ อย่างนี้เราจึงไม่คิดมาก่อน ช่างแปลกแท้ เกษตรกรเพียงคิดว่า กินอะไร ก็ปลูกอย่างนั้น เป็นอันว่าง่ายอย่างที่สุด ต้องค่อยๆ ทำไปทีละน้อย โดยยึดแนวคิดว่า “เดินทีละก้าว กินข้าวทีละคำ ทำทีละอย่าง”
บ้านเรามีพร้อม “ดิน น้ำ แดด” เหตุใดไม่ปลูกกินเอง เรา หมายถึงเกษตรกรทั้งหมดจึงไม่ควร “วิ่งข้ามต้นมะเขือต้นพริกไปซื้อมะเขือและพริกที่ตลาด” และก็เป็นเช่นนี้อีก ไม่ควร “ว่ายน้ำข้ามสระน้ำในบ้านเราไปซื้อปลาที่ตลาด” ต้องเปลี่ยนจากทฤษฏี “เสาเดียวค้ำฟ้า” คือการปลูกพืชเชิงเดี่ยวเพื่อนำไปขายแล้วซื้อทุกอย่าง ไปยึดถือทฤษฏีใหม่ “หลายเสาค้ำฟ้า” คือการปลูกพืชทุกอย่าง แล้วซื้อให้น้อยที่สุด แบบนี้เรียกว่า “ยืนอยู่บนขาของตนเอง” พึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน
คำสำคัญมากมายหลั่งไหลมาสู่ความคิดยามผู้ใหญ่นั่งพักเหนื่อยรอเหงื่อแห้งหลังงานหนัก ณ เรือนริมสระหลังใหญ่ มองปลาหลายหมื่นตัวว่ายวนหาอาหาร บางตัวโดดขึ้นฮุบเหยื่อเสียงดังกังวานในความรู้สึก “เกษตรทฤษฏีใหม่” “เกษตรผสมผสาน” “เกษตรอินทรีย์” “เกษตรธรรมชาติ” “เกษตรพอเพียง” คำเหล่านี้เป็นไวพจน์แก่กัน คือมีความหมายใกล้เคียงกัน
ศัตรูที่มาในรูปของมิตร หรือ ยาพิษเคลือบน้ำตาล คือ “ปุ๋ยเคมี” ที่ชาวบ้านหลงเข้าใจผิดมานาน ผู้ใหญ่ตัดสินใจอย่างแน่วแน่ว่าต้อง “เลิก” อย่างถาวร หันมาผลิตปุ๋ยเอง ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ทุกชนิดตามหลักการ “ห่มดิน ไม่เปลือยดิน” ทำดินให้อุดมไว้เลี้ยงพืช แล้วจึงให้พืชมาเลี้ยงเรา ในวันนี้ ผู้ใหญ่ประกาศอย่างจริงจังว่า “หมู หรือ วัว หรือ ควาย 1 คู่ ผลิตปุ๋ยได้ 10 ตันต่อปี แถมยังติดป้ายเลียนแบบ “เศรษฐกิจตาโต” ให้คนสะดุดใจเล่นว่า “1ไร่ 1 ล้าน”
ทุกวันนี้ผู้ใหญ่สมศักดิ์ เครือวัลย์ มีความสุขกับการดูแลไร่ตนเอง ราว 50 ไร่ ที่ใช้เป็น “ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติสองสลึง” ให้ผู้สนใจเข้ามาศึกษาเรียนรู้โดยไม่คิดมูลค่า เพียงแค่มีค่า “อาหาร” ของตนเองก็พอ โดยยึดแนวทางหลักการจัดการ 4 กลุ่ม คือ 1. พลังงานทดแทน ไบโอดีเซล ก๊าสชีวมวล 2. ปัจจัยการผลิต การเกษตร ดิน ปุ๋ย ห่มดิน 3. ป่าเศรษฐกิจ (1ไร่ 1 ล้าน) 4 แนวคิดปรัชญาที่ต้องยึดไว้เป็นหลัก
ทางราชการมอบหมายให้ผู้ใหญ่เป็นประธานชาวบ้านดูแลป่าชุมชนอีกกว่า 2000 ไร่ ซึ่งผู้ใหญ่ให้ความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะเป็นป่าต้นน้ำลำธารของชาวบ้านโดยรวม งานทั้งหมดที่ทำมานี้ ผู้ใหญ่บอกว่า “ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่” ของเรา
...................................................................
ทางถนนหน้าบ้านพักของโรงแรม ทางถนนทางลงทะเล ที่หาดแม่รำพึง เมื่อ 11 มกราคม 2554
สระน้ำและปลาของผู้ใหญ่สมศักดิ์ เครือวัลย์ หลายหมื่นตัว
ผู้ใหญ่กำลังอธิบายเรื่องน้ำส้มควันไม้ เพื่อทำปุ๋ย ทำยาไล่แมลง แก่อาคันตุกะด้วยความเอาใจใส่ ด้วยความภาคภูมิใจ
ภาพล่างนักเรียนมาศึกษาหาความรู้ด้านเกษตรพอเพียง แบบในหลวง ครั้งละ 50 กว่าคน บางคนมาขนฟางคลุมโคนต้นไม้ บางคนมาช่วยงานด้านอื่นๆ
ความเห็น (29)
นำภาพหมู่หลุม ราดน้ำจุลินทรีย์ ไร้กลิ่นเหม็นแต่ได้ปุ๋ยหมักจำนวนมาก
- พึ่งกลับมาครับ...แวะมาอ่านตอนนี้ ถูกใจครับและจะย้อนกลับไปอ่านตอนอื่นๆ อีกครับ
- ปณิธิ ภูศรีเทศ
สวัสดีค่ะอาจารย์
- แวะมาอ่านต่อจากตอนก่อน ๆ นี้ เช่นกันค่ะ
- ชอบคำสำคัญ ของผู้ใหญ่หลายคำเลยหล่ะค่ะ
- ชุมชนแถวนั้นโชคดีจังเลยนะคะ ที่มีผู้ใหญ่เป็นหัวเรี่ยวหัวแรง
- เป็นผู้นำชุมชน คนแบบนี้แหละที่สังคม และประเทศชาติต้องการ
- ขอบพระคุณค่ะที่นำมาแบ่งปัน
เรียนคุณปณิธิครับ
ผมอยู่ระหว่างการเดินทางสู่เป้าหมายในอีก 10 ปี ข้างหน้า เกษตรกรเต็มขั้น ที่ไร่มีรั้วต้นไม้อย่างดี มีต้นไม้ 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง ตามแนวทางที่ผู้ใหญ่สมศักดิ์ เครือวัลย์ เดินล่วงหน้าไปนานโข
ผมเองเพิ่งจะก้าวเดิน เตาะแตะเท่านั้น (แถมเซๆ อยู่เลย) ซ้ายมือนั่น ต้นทุเรียนครับผม
เตรียมตัวไว้ทำบ้านไร่ในอนาคตหรือคะท่าน
ที่บ้านกับลูกชายก็ทำแบเมืองๆ ไม่มีที่
สวนครัวของเรา..ใช้กระถางและกระถางเท่านั้น
แต่จะมาศึกษาแถวนี้และบันทึกเกษตรอื่นๆค่ะ อิอิ
ขอชื่นชม ผู้ใหญ่สมศักดิ์ เครือวัลย์ อย่างจริงใจค่ะ
ตามมาอ่านต่อครับ ขอบคุณอาจารย์สำหรับการแบ่งปันความรู้ครับ
สวัสดีค่ะ
ภาพข้างล่างนี่ก็ผลผลิตจากไร่ค่ะ นำมาฝากยามเช้านะคะ ขอชื่นชมแบบอย่างดี ๆ ของคนไทยค่ะ
- สวัสดีครับ อาจารย์โสภณ
- แวะมาอ่านต่อครับผม
- ชอบคำว่า "ปลูกทุกอย่างที่กิน กินทุกอย่างที่ปลูก"
เรียนท่านอาจารย์
- อุดมสมบูรณ์จังเลยนะคะ แต่ที่บ้านนาแห้งแล้งจัง กว่าจะหาปลาได้แต่ละตัวเล่นเอาปวดหลังปวดเอวเลยล่ะค่ะ
เรียนคุณกุลมาตาครับ
ให้ค่อยๆอ่าน "เกษตรประณีต" ครับ หรือไม่ก็ "สวนบนหลังคา" หรือสวนบนดาดฟ้า
เรียนคุณอิงจันทร์ครับ
ผมชอบคำนี้ครับครู "กินอะไรปลูกอันนั้น" ง่ายดีสำหรับชาวบ้านทั่วไป และเสียดแทงใจดำอย่างที่สุดคือ "บางคนว่ายข้ามน้ำไปซื้อปลา" และ "บางคนวิ่งข้ามต้นมะเขือไปซื้อมะเขือ"ที่ตลาด
อย่างนี้ก็มีด้วยครับ
เรียนคุณสุภาภรณ์ครับ
เป็นหลักการง่ายๆ สำหรับชาวบ้าน ฟังแล้วจะได้เข้าใจ ส่วนคำว่า "กินแจกแลกขาย" ต่อยอดจากคำข้างต้นอีกที ปลูกเพื่อกินก่อน เหลือแล้วแจก แจกแล้วแลก แลกแล้วขาย ส่วนที่ขายเป็นกำไรล้วนๆแล้วครับ
เรียนคุณลุงเชษฐ์ครับ
ที่บ้านปลูกอะไรบ้างก็นำเสนอกันบ้างนะครับ อยากเลียนแบบครับ ผมเพิ่งจะเริ่ม ปีนี้จะปลูกกระท่อมหลังเล็ก แล้วไปพักวันศุกร์-อาทิตย์ อีก 10 ปีเกษียณอาจได้ไปอยู่ครับ
แต่ดินไม่ดีมากๆ เลยครับ เหนียวและเป็นดินดาน
เรียนครูคิมครับ
ยังมีต้นอะไรอีกก็ถ่ายภาพมานำเสนอเรื่อยๆ นะครับ บอกขึ้นตอนการปลูกก็ดี แสดงภาพก็ดี ชอบแบบธรรมชาติมากๆ
ขอบคุณที่นำภาพมาให้ชม
เรียนครูฐานิศวร์ครับ
สนใจบ้านหลังเล็กนั่นครับ บ้านสวนของครู หรือของใครครับ แบบชาวบ้านดีจังเลย
ผมอยากมีบ้านหลังเล็กๆ แต่ว่าออกแบบให้เท่กว่าเดิมอีกสักนิดหนึ่ง
อาจารย์เคยทานยังคะแบบนี้
ไปพบมาแล้วถ่ายภาพมาทั้งนั้นค่ะ ยังไม่เคยปลูกเองค่ะ
เรียนคุณยายครับ
ภาพนี้เห็นน้ำแล้วนิดหน่อย ผมคิดถึงการขุดบ่อน้ำครับ แถวนั้นมีคนขุดบ่อน้ำแล้วประสบความสำเร็จมีหรือเปล่าครับยาย
มีภาพนี้มาฝากยายไว้ดูเล่นนะครับ
คุณ ทองคำ ยิ้มรัมย์ ที่ขุดสระด้วยมือจนสำเร็จ พร้อมประวัติ
ชอบทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงมากค่ะ
ถ้าทำได้ก็อยากจะกินทุกอย่างที่ปลูกอย่างท่านว่า
แต่ที่ดินรอบๆบ้านไม่มีค่ะ ที่นาอยู่ห่างไป 5 กม.
ปีนี้ยังไม่ได้ไปเยี่ยมเลยค่ะ ยังอยู่รึเปล่าก็ไม่รู้..อิอิ
เรียนคุณครูคิมครับ
จำได้แต่ชื่อว่าผัก ต้นงามดีจังเลย ทีแรกนึกว่าครูคิมปลูกเองซะอีก ผมเองกำลังจะหาทางไปปลูกบ้าน ปลูกผัก ปลูกต้นไม้
ตามหลักการ "ออมน้ำ ออมดิน ออมป่า"
เรียนครูป.1ครับ
นั่นแน่ๆๆๆ เปิดเผยมาแล้วว่ามีนาอยู่ แต่ยังไม่เปิดเผยว่ามีอยู่กี่ไร่
มีสระที่ในที่นาหรือเปล่า อยากเห็นรูปถ่ายครับ
"ดินน้ำแดด" ออมดิน ออมน้ำ ออมต้นไม้ ตามหลักการ
ขอโทษครับคุณยาย ครั้งที่แล้วมองไม่เห็นปลา (ตัวน้อย) ปลาตัวเดียว คนสามคนแย้มยิ้ม คาดว่าในกระป๋องยังมีอีก 2-3 ตัว แสดงว่าพอสำหรับหนึ่งมื้อ
อิอิ
เรียนท่านอาจารย์
- ตอนนี้กำลังขุดลอกลำห้วยอยู่ค่ะ
- ได้ปลามานิดๆเดี๋ยวจะให้ดูนะคะ
คลองที่ขุดเสร็จแล้ว
และนี่คือน้ำพักน้ำแรงของเด็กๆกลุ่มนี้ค่ะ
เรียนคุณยายครับ
ภาพแบบนี้เคยเห็นแบบใกล้ชิดมาแล้ว คือไปยืนดูเขาจับปลากันอย่างตื่นเต้น
เป็นภาพชีวิตของชาวไทยส่วนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวอีสานเรา
- ชื่นใจไปด้วยนะคะครู ว่าแต่ว่า...ทีมศึกษาดูงาน...อิ่มใจ...จนหายหิวหรือคะครู
เรียนคุณอุ้มบุญครับ
ผมประทับใจมาก อาจเป็นเพราะมาจากครอบครัวเกษตรกร อาจเป็นเพราะผมอ่าน เกษตรยั่งยืน แบบพ่อหลวงบ่อยๆ กระมัง
ส่วนทีม มีท่าน ดร. สนใจทำวิจัยเรื่อง ไอโอดีเซลมาก
อ.หญิงร่างท้วมอีกคนหนึ่ง เพราะมีที่อยู่อีสาน แถวโคราช แปลงหนึ่ง กำลังคิดว่าจะทำอย่างไรดี
นอกนั้นคงต้องรอเวลาอีกระยะหนึ่งเพื่อบ่มเพาะ
สรุป ราวบ่ายโมงของวันนั้น เราแวะร้านริมเล ทำเงินตกแถวร้านนั้น ก้อนใหญ่ ราว 6500 บาท
พร้อมพุงกางกลับหัวหิน ด้วยการเล่นเกม "ซ่อนตาดำ" ตลอดทาง
ปลูกพรีกวันละห้าต้น = มีกีนตลอดไม่มีขาด
ปลูกกล้วยวันละห้าต้น ห้าหลุม = ขายได้ชัวร์
ทำแบบ ทำๆ หยุดๆ ร้อนก้อนอนครับ
ได้ผลจรีงอย่างที่ผมเขียนในบล๊อกน่ะครับ
แถมว่างจัด ไปรับจ๊อบยังได้
นี่ที่บ้านผมไม่มีใครอยู๋กทมแล้วครับ
ใช้เวลาไม่ถึงสามปี ดีกว่าเด็กไปเรียนมหาลัยแล้วไปนั่งทำงานห้องอร์รับเงีนเดือนหมื่นกว่าเลยครับ
เรียนคุณดอนบ้านดินครับ
เห็นตามที่คุณว่ามาทุกประการเลยครับ
ตอนนี้ผมเก็บข้อมูลด้าน "เกษตรพอเพียง" รอบด้านอ่านไปทีละหน่วยกิต
จนพอจะมองออกว่า ชีวิตแท้จริงแล้วควรเป็นอย่างไร
ขอบคุณสำหรับดอกไม้กำลังใจครับผม