ทำไมต้องเทศน์มหาชาติ..?

 

คนไทยทุกชนชั้นล้วนมีวีถีการดำเนินชีวิตที่ได้รับอิทธิพลมาจากหลักธรรมทางศาสนา คนส่วนใหญ่ของประเทศไทยนับถือพระพุทธศาสนา  มีพระสงฆ์นำหลักพุทธธรรมออกมาเผยแผ่แนะนำพร่ำสอนปลูกคุณธรรมจริยธรรมให้ทุกคนได้ประพฤติปฏิบัติเพื่อความสุขสวัสดีแก่สังคมส่วนรวม

        ด้วยกระแสหลักพุทธธรรมคำสอนนี้เป็นบ่อเกิดความศรัทธาให้ผู้นับถือได้สร้างแรงบันดาลใจให้เกิดสิ่งมหัศจรรย์กลายเป็นผลงานที่ทรงคุณค่าต่อชาวโลก  ไม่ว่าจะเป็นศิลปะ  วัฒนธรรม  วรรณกรรม  กวี  เพื่อถ่ายทอดเจตนาอันบริสุทธิ์ใจออกมาเป็น มโนกรรม  กายกรรม  วจีกรรม  ตามหลักคำสอนทางศาสนา  เช่น เกิดมีผลงานเทศน์มหาชาติแหล่ทำนอง ในเรื่องมหาเวสสันดรชาดก

        โดยพระสงฆ์นำไปเทศน์เพื่อเชิญชวนชาวพุทธให้มีความเลื่อมใสศรัทธาในคำสอนของพระพุทธสาสนาให้มั่นคงดำรงอยู่ตลอดไปตราบนานเท่านาน

        การเทศน์มหาชาติมีมาแต่สมัยพุทธกาลเมื่อครั้งพระโสณกุฏิกัณณเถระได้ไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า  พระพุทธองค์อนุญาตให้ที่พักใกล้ ๆ กันและให้สวดทำนองสรภัญญะให้ฟังด้วย

พอพระโสณกุฏิกัณณะสวดจบ  พระพุทธเจ้าทรงประทานสาธุการ  คือชมว่าสวดเสียงอันไพเราะดีมาก  ท่านเลยได้รับเอตทัคคะว่าเป็นผู้มีวาจาไพเราะด้วยการสวดทำนอง ซึ่งผู้เขียนมีมติว่า  สรภัญญะนี้เองได้สืบทอดมาจนกลายเป็นการเทศน์มหาชาติแหล่ทำนองขึ้น

        สำหรับการเทศน์มหาชาติในประเทศแถบเอเชียที่นับถือพระพุทธศาสนา  โดยเฉพาะในประเทศไทยมีหลักฐานปรากฏในศิลาจารึกนครชุม  หลักที่ 3 สมัยพญาลิไท ทำนองว่า พระมหาชาติหาคนสวดแลมิได้เลยเป็นคาถาบาลีเรียกว่าคาถาพันมี 13 กัณฑ์  ต่อมาในสมัยพระบรมไตรโลกนาถ ( พ.ศ. 1991-2030 ) ได้ประชุมนักปราชญ์ทั้งพระสงฆ์และฆราวาสมาแต่งมหาชาติคำหลวงขึ้นในปี พ.ศ. 2025

        ต่อมาอีกในสมัยพระเจ้าทรงธรรมได้ประชุมนักปราชญ์แต่งกาพย์มหาชาติขึ้นในช่วงปี พ.ศ. 2145-2170  ( ดร.พระครูวินัยธรมานพ  ปาละพันธ์ ( กนฺตสีโล ). 2553 : 59 )

        ต่อแต่นั้นมาเข้าใจว่ามีการฝึกหัดเทศน์มหาชาติตามที่นักปราชญ์ได้ประชุมแต่งขึ้นไว้โดยยึดถือเป็นแบบอย่างของหลวงหรือทำนองหลวง  ทีนี้ชาวบ้านชอบตรงไปตรงมาตามภาษาปากเลยดัดแปลงทำนองออกมาเป็นเทศน์ทำนองแบบบ้านก่อเกิดเป็นการเทศน์มหาชาติ 2 แบบคือทำนองหลวงและทำนองราษฏร์สืบมาจนทุกวันนี้.

..........................

บรรณานุกรม

ดร.พระครูวินัยธรมานพ  ปาละพันธ์ ( กนฺตสีโล ). 2553 . สืบสานการเทศน์มหาชาติ.

        กรุงเทพ ฯ : บริษัท  เอดิสัน  เพรส  โพรดักส์  จำกัด.