ภาวะผู้นำกับการบริหารโรงเรียนขนาดเล็ก

บทความนี้เขียนขึ้นในโอกาส ครบ 2 ปี กับการเป็นผู้อำนวยการโรงเรียนวัดวงษ์สวรรค์ ซึ่งเป็นโรงเรียนขนาดเล็ก นักเรียน 71 คน ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่ง พบว่า สิ่งที่มีความสำคัญต่อการบริหารงานจะต้องใช้การปกครองอย่างมีศิลปะ เพื่อให้สามารถครองใจคนและได้ผลงานที่มีประสิทธิภาพ “เกิดคุณภาพสูงสุดตามบริบทที่เป็นอยู่” ต้องใช้ทั้งศาสตร์และศิลป์ในการทำงานให้สำเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่วางไว้ การดูแล การจูงใจ เป็นเรื่องสำคัญ ผู้บริหารจะต้องนำก่อนทำเป็นตัวอย่างตลอดจน สร้างภาพลักษณ์ขององค์กรให้เป็นที่ชื่นชมยินดี

        บทบาทภาวะผู้นำของผู้บริหารโรงเรียนขนาดเล็ก จำเป็นต้องเป็นไปอย่างผสมผสาน ซึ่งบางครั้งก็เป็นผู้นำแบบเผด็จการ      มีความเด็ดขาดในตัวเอง แต่สวนใหญ่ผู้เขียนเห็นว่า“บทบาทภาวะผู้นำแบบประชาธิปไตย ที่ให้สิทธิ์ในการออกความคิดเห็น        สิทธิในการเรียกร้อง รวมไปถึงการเคารพสิทธิของผู้อื่นด้วยการเป็นประชาธิปไตย จะสามารถช่วยให้การดำเนินงานต่าง ๆ บรรลุวัตถุ ประสงค์ได้มากที่สุด”  แต่อย่างไรก็ดี ภาวะผู้นำแบบตามสบาย มีความอ่อนไหวไปตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้น จะเป็นผู้นำที่เป็นที่รักของผู้ร่วมงาน บางครั้งอาจถูกมองว่าเป็นบุคคลที่ไม่มีจุดยืนเป็นของตัวเอง หรือมองโลกในแง่ดี ผู้ร่วมงานบางคนอาจจะไม่ชอบลักษณะผู้นำประเภทนี้  แต่ผู้เขียนก็พบว่า สามารถ ช่วยให้ผู้เขียนผ่านปัญหา สำคัญไปได้หลายครั้ง  ทั้งนี้ด้วย ความรัก    และความช่วยเหลือของเพื่อนร่วมงานนั้นเอง
                                  
คุณสมบัติที่ดีของผู้อำนวยการโรงเรียน
          ผู้อำนวยการโรงเรียนที่ดีควรมีลักษณะดังนี้

          1.การใช้สติปัญญาแก้ไขปัญหาให้สำเร็จลุล่วงไปได้ “เมื่อมีสติมา ปัญญาก็เกิด”
          2.เป็นผู้นำที่มีความมั่นคงทางอารมณ์มั่น วุฒิภาวะ และมีความเชื่อมั่นในตนเอง
          3.มีความสามารถ โน้มน้าวให้ผู้ปฏิบัติงาน ปรารถนาที่จะทำงานให้เกิดความสำเร็จ
          4.มีทัศนคติที่ดีและมีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดี  ตระหนักในคุณค่าและศักดิ์ศรีของตัวเอง ของผู้ร่วมงาน  มีความสัมพันธ์ที่ดีกับ ทุกคน มองโลกในแง่ดีในการที่จะทำให้กิจการต่าง ๆ ประสบผลสำเร็จตามเป้าหมาย
          5.เป็นนักพัฒนา สามารถสร้างสรรค์งานใหม่ ๆ ได้ตลอดเวลา
          6.ต้องเป็นนักบริหารที่สามารถตอบสนองการทำงานในระบบใหม่ ๆ ได้เป็นอย่างดี
          7.เป็นนักเผด็จการอย่างมีศิลปะ ใช้การพูดเป็นการชักชวนให้เกิดการทำงานด้วยความเต็มใจ มีการเสนอแนะและหว่านล้อม ให้เห็นคล้อยตามไปโดยปริยาย

          การบริหารโรงเรียนในปัจจุบัน ผู้อำนวยการทุกคนจำเป็นต้องใช้ ภาวะผู้นำอย่างสูง เพื่อดึงเอาความสามารถของครู และบุคลากรทางการศึกษา  ออกมาใช้ให้มากที่สุด  แต่พึงระลึกไว้เสมอว่าผู้ร่วมงานทุกคนมีความสำคัญอย่างมากในการปฏิบัติงาน เป็นผู้ที่ผลักดันให้งานทุกอย่างของโรงเรียน สามารถดำเนินการไปได้อย่างราบรื่น การบริหารงานที่ดีจะต้องมีผู้อำนวยการที่มีความเป็นผู้นำ ซึ่ง “เก่งงาน เก่งคน เก่งคิด เก่งการดำเนินชีวิตไปพร้อม ๆ กัน “ (อ้างอิงจาก  พัลลภา ศิริพงษ์, 2553

                                  

                                                          รางวัลห้องสมุด ระดับดี

 ผลงาน ในรอบ 2 ปี กับโรงเรียนวัดวงษ์สวรรค์ (โดยสังเขป)

          1) รางวัล 1 เหรียณทองงานศิลปหัตถกรรมนักเรียน ระดับชาติ ณ เมืองทองธานี 1 เหรียณทองแดง ระดับจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และ 2 เหรีญทอง 1 เหรียณเงิน ระดับอำเภอวังน้อย

          2) ส่งเสริมพัฒนาครูให้ได้วิทยฐานะชำนาญการพิเศษ จำนวน 1 คน

          3) โรงเรียนสามารถจัดการศึกษาได้อย่างมีคุณภาพโดยผลการสอบ NT ของนักเรียนสูงขึ้นทุกวิชา

          4) จัดสร้างห้องอนุบาล 2 ห้อง และกันสาด รอบอาคารมูลค่า 460,000  บาท 

          5) ซ่อมแซม ทาสีอาคารเรียน   บ้านพักครู  ห้องส้วม ทางเดินและ ห้องสมุด พร้อมคุรุภัณฑ์ ร่วมงบประมาณกว่า 300,000 บาท

          6) ปรับปรุงห้องสมุด พร้อมจัดหาหนังสือเข้าห้องสมุด มูลค่า กว่า  200,000 บาท และได้รับรางวัลห้องสมุดบริด์สโตน ระดับดี

          7)  เปลี่ยนเสาอาคารเรียน 54 ต้น และยกสูง 2 ชั้น งบประมาณกว่า 480,000 บาท

          8)  ถมดินปรับพื้นที่รอบบริเวณโรงเรียน พร้อมจัดสวน วรรคดี  วิถีไทย  และไก่พระเนเรศวรม  งบประมาณกว่า 50,000 บาท

          9 ) ห้องคอมพิวเตอร์ จำนวน 14 เครื่อง มูลค่า  140,000 บาท  โดยประมาณ