ศิลปะ : สิ่งที่เด็ก ครู และผู้ปกครองขาดไม่ได้ (1)
มีหลายเหตุผลค่ะที่ควรชวนเด็กวาดรูป ทำงานศิลปะ ซึ่งพอจะแยกได้เป็นเหตุผลที่เอื้อประโยชน์ให้ผู้ใหญ่ ,เหตุผลที่เป็นผลดีสำหรับเด็ก และเหตุผลที่เป็นผลดีต่อครอบครัว
เหตุผลที่เอื้อประโยชน์ต่อพ่อแม่ ผู้ดูแลเด็ก และครู หรือก็คือเครื่องมือสำหรับผู้ใหญ่ในการดูแลเด็กนั่นเอง พอจะมองในแง่มุมต่างๆได้ดังนี้ค่ะ
- ทำให้ผู้ใหญ่ทราบพัฒนาการ หรือปัญหาทางอารมณ์ของของเด็กโดยสังเกตจากภาพวาด
จากภาพจะเห็นพัฒนาการของเด็กคือ พฤติกรรมเลียนแบบแม่ เช่น รองเท้า (เปรียบเทียบกับรองเท้าของน้องอีก 2 คน) การทาปาก การเลียนแบบพ่อ เช่นกระเป๋าที่ถือ เป็นต้น
- ฝึกให้เด็กรู้จักคิดตามแบบการคิดที่ต้องการ สังคมไทย เป็นสังคมที่ขาดวัฒนธรรมการคิดและเขียน หากเป็นสังคมที่มีวัฒนธรรมในการฟังและพูดค่ะ เราจึงชอบดูโทรทัศน์ ฟังวิทยุ มากกว่าการอ่านหนังสือ
การคิดมีผลต่อการพัฒนาประเทศมาก ยิ่งประชากรในประเทศเป็นนักคิดมากเท่าใด ประเทศก็มีโอกาสเจริญก้าวหน้ามากเท่านั้น
ขอยกนิทานเรื่อง เต่าหัดบิน มาคุยกันอีกครั้งนะคะ
เราอาจฝึกให้เด็กคิดจากนิทานที่เล่าได้หลายแบบค่ะ เช่น
อาจถามเด็กว่า เต่าเจ็บตัว เป็นทุกข์ ลูกคิดว่าอะไรทำให้เต่าทุกข์
หากคิดในแนวสืบสวนต้นเค้า จะเกิดการไล่ย้อน หาความสัมพันธ์ของแต่ละเหตุการณ์ไปถึงต้นเหตุ จะได้ว่า เต่าทุกข์ในตอนจบ เพราะเจ็บตัว เต่าเจ็บตัว เพราะตกสู่พื้น เต่าตกสู่พื้น เพราะนกที่บินไปใช้กรงเล็บจับเต่าพาบินด้วยไป อาจเมื่อยจนทนจับเต่าไว้ไม่ไหว นกพาเต่าบินไป เพราะเต่าร้องขอ เต่าขอร้องเพราะคิดว่านกจะช่วยแก้ไขความทุกข์ให้ได้
เต่าทุกข์เพราะอยากบินได้อย่างนก แต่เพราะไม่มีปีกจึงบินไม่ได้ เมื่อบินไม่ได้ก็เกิดความทุกข์
ต้นเหตุของเรื่องจึงเป็นความทุกข์ที่เกิดจากความอยากมีในสิ่งที่ไม่มี (ภวตัณหา) ของเต่านั่นเอง เพราะทุกข์จากความอยากในตอนต้น จึงต้องทุกข์เพราะอาการเจ็บปวดในตอนจบ
หรือจะลองคิดในแนวแยกองค์ประกอบดูก็ได้ค่ะ เช่น ทำไมเต่าจึงตกลงสู่พื้น อาจได้ว่า เต่าน้ำหนักตัวมากเป็นองค์ประกอบหนึ่ง นกอาจเมื่อย เป็นองค์ประกอบสอง ลมอาจแรง เป็นองค์ประกอบสาม หรือ....อื่นๆ.... แล้วแต่จะสรรคิด
การคิดแบบสืบสวนต้นเค้า ก็คือวิธีการหนึ่งของการคิดแบบโยนิโสมนสิการ (ขอคุยในภาคผนวก) ค่ะ ส่วนการแยกองค์ประกอบนั้น นอกจากจะเป็นวิธีหนึ่งของการคิดแบบโยนิโสมนสิการแล้ว ยังเป็นการคิดเชิงวิเคราะห์อีกด้วย
- เป็นวิธีหนึ่งในแก้ไขพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ เช่น หากเด็กชอบแกล้งเพื่อน การหากิจกรรมให้เด็กทำ เช่น การวาดรูป (รวมไปถึง ดนตรี กีฬา นาฏศิลป์) จะช่วยหันเหความสนใจเด็กออกจากการเล่นสนุกด้วยการกลั่นแกล้งผู้อื่น และหากได้รับการกระตุ้นที่ดี เวลาของเด็กจะหมดไปกับกิจกรรมที่ทำมากกว่าการแกล้งเพื่อน ความภูมิใจในผลงานของตน จะทำให้พฤติกรรมไม่พึงประสงค์ลดน้อยลง จนถึงหยุดไปได้ในที่สุด
หรือแม้กระทั่งปัญหาเด็กเล็กๆไม่อยากไปโรงเรียนก็อาจแก้ได้ด้วยการวาดรูปได้เช่นกัน ที่เด็กไปโรงเรียน ไม่ใช่เพื่อการเรียนรู้เรื่องอ่านเขียนอย่างเดียวค่ะ แต่เด็กต้องการการยอมรับจากกลุ่ม การค้นพบตนเองด้วย หากลูกอ่านหรือเขียนได้ช้ากว่าเด็กอื่นๆ ลูกมักไม่อยากไปโรงเรียนเพราะอายเพื่อน แต่หากพ่อแม่ หรือครู พบว่าเด็กมีจุดเด่นอะไร และนำมาใช้ในการทำงานกลุ่ม เมื่อเพื่อนๆมาขอคำปรึกษา เด็กจะรู้สึกว่าได้รับการยอมรับ เป็นสมาชิกของกลุ่ม ปัญหาไม่อยากไปโรงเรียนก็จะค่อยๆลดลง
มักพบว่า ศิลปะ เป็นสิ่งที่เด็กทำได้ดี และนำมาเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ปัญหาได้ค่ะ
- เป็นเครื่องมือในการสอนศีลธรรมจริยธรรมแก่ลูกทางอ้อม โดยผ่านกิจกรรมที่ทำร่วมกัน ผ่านรูปภาพ ผ่านเรื่องที่เล่า
- หันเหความสนใจเด็กออกจากคอมพิวเตอร์ โทรทัศน์ หรือเกมส์ต่างๆ ซึ่งปัญหานี้นับวันจะทวีขึ้นเรื่อยๆ ตามความก้าวหน้าทาง IT เด็กบางคนชอบทางของขบเคี้ยวขณะดูโทรทัศน์ ก่อให้เกิดปัญหาน้ำหนักตัวเกินเกณฑ์ตามมาได้อีกเหมือนกันค่ะ
(ยังมีต่อ)
ความเห็น (6)
สวัสดีค่ะ
ศีลปะช่วยให้จิตใจละเอียดอ่อน สามารถสื่อได้ว่าขณะนั้นคนๆ นั้นมีอารมณ์ความรู้สึก แนวคิด และพัฒนาการเป็นอย่างไร... เป็นประโยชน์มากในการนำมาใช้ในการสอนและพัฒนาด้านจิตใจ
ขอบคุณมากค่ะ เป็นเรื่องที่เป็นประโยชน์ที่ครูและผู้ปกครองควรนำไปปรับใช้ค่ะ
ขอบคุณมากค่ะ
ครูใจดีไม่ได้เข้ามาทักทายนานทีเดียว คุณณัฐรดาสบายดีไหมคะ...
ขอให้มีความสุขทุกๆ วันค่ะ
- สวัสดีค่ะ
- แวะมาทักทาย "และได้นำเด็กน้อยมาฝากเรียนศิลปะด้วยคนค่ะ"
- ขอบคุณค่ะ
คุณณัฐรดาครับ เรียนรู้ด้วยนิทาน เรียนคิดด้วยศิลปะ เรียนธรรมะ ด้วยแบบอย่างที่ดี เห็นด้วยครับ
สวัสดีค่ะ สบายดีค่ะ ขอบคุณที่ถามถึง
ขอบคุณนะคะที่นำภาพเด็กน้อยน่ารักมาฝากค่ะ
เห็นด้วยค่ะ และขอบคุรสำหรับความเห็นค่ะ
พี่เรารักศิลปะ..อ่อนโยนยังกะลายไทยแน่ะ...มาทักทายค่ะ..
ผมส่งรายละเอียดการปรับฟอนท์ ไปทางอีเมลให้เเล้วครับผม