หลายๆ ท่านคงได้ยินคำว่าแพทย์ทางเลือก พลังงานทางเลือก แต่น้อยคนที่รู้จักโรงเรียนทางเลือก แล้วใครเลือก? เป็นอย่างไร? ทำไมต้องเลือก? ต่างจากโรงเรียนทั่วไปอย่างไร? ในประเทศไทยมีโรงเรียนทางเลือกที่สามารถตอบคำถามเหล่านี้ได้ ยกตัวอย่าง 3 โรงเรียนดังนี้
1. โรงเรียนรุ่งอรุณ
เป็นโรงเรียนการศึกษาแนวพุทธ โดยที่เน้นนักเรียนเป็นองค์รวม โดยใช้ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมเป็นสื่อในการสอน คุณครูมีหน้าที่ แนะนำ ออกแบบการเรียนรู้ การเรียนรู้เกิดจากการปฎิบัติจริง เป็นการเรียนที่ยึดหลักพุทธศาสนาเป็นแกนกลาง แล้วให้ผู้เรียนเลือกศาสตร์อื่นๆ เข้าเชื่อมโยงอย่างบูรณาการ ตามความสามารถ ความสนใจ ความถนัด ธรรมชาติและพัฒนาการของเด็ก
2.โรงเรียนเพลินพัฒนา
เป็นโรงเรียนที่แหวกกระแสเน้นวิชาการในปัจจุบัน โดยใช้ธรรมชาติเป็นห้องเรียนของเด็ก เช่นกิจกรรมการเรียนวิชาภาษาไทยที่สนามฟุตบอล เด็กเรียนรู้จากการลงมือทำ มากกว่านั่งท่องจำเป็นนกแก้วนกขุนทอง มีอิสระในด้านความคิด กล้าแสดงออกในทางที่ดี เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและยอมรับความแตกต่างของแต่ละบคุลล เด็กมีความกระตือรืนในการเรียนรู้มากกว่าการบังคับของผู้ปกครองให้มาเรียน
3.โรงเรียนปัญโญทัย
เป็นโรงเรียนที่ยึดหลักการของวอลดอร์ฟ สไตเนอร์ที่จัดการศึกษาให้เด็กเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ครบองค์ประกอบกายภาพ จิตใจ และวิญญาณ ดึงความสามารถของเด็กที่ซ่อนเร้นออกมา ให้เด็กเรียนรู้ตามธรรมชาตทุกวัย พัฒนาการที่เหมาะสม ไม่เน้นการวัดผลประเมินผลสำเร็จเพียงแต่เอกสารทางวิชาการ แต่เป็นผลที่เกิดกับตัวเด็ก ความดีงาม จริยธรรมบูรณาการกับความรู้อย่างสมบูรณ์
โรงเรียนทางเลือกได้สะท้อนถึงปัญหาระบบการศึกษาไทยในอดีตถึงปัจจุบันที่เน้นเนื้อหาวิชาการมากกว่าการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างมีความสุข เน้นท่องจำตำรามากกกว่าการนำความรู้ไปใช้ เด็กยิ่งเรียนยิ่งเครียด อายเพื่อนเมื่อตอบคำถามครูผิด จนเกิดปัญหาเด็กติดเกม ติดสิ่งเสพติด นำพาชีวิตลงไปสู่นรก จึงทำให้ผู้ปกครองบางกลุ่มหันมาสนใจโรงเรียนทางเลือกมากขึ้น
แต่ค่าใช้จ่ายสำหรับโรงเรียนทางเลือกค่อนข้างสูง เพราะโรงเรียนเหล่านี้ตั้งอยู่ไม่ห่างจากตัวเมืองกรุงเทพมากนัก รวมถึงค่าครองชีพที่สูง ค่าวัสดุอุปกรณ์ แต่ครบครัน สถานที่กว้างขวาง เอื้ออำนวยต่อการเรียนรู้ของเด็ก จึงกลายเป็นโรงเรียนทางเลือกสำหรับผู้ปกครองที่มีรายได้สูง พร้อมจะลงทุนไม่อั้นเพื่อการศึกษาของบุตรหลานของตนเองเมื่อเทียบกับสิ่งที่เด็กจะได้รับแล้ว
ทำไมต่างจังหวัดถึงไม่มีโรงเรียนทางเลือกบ้าง ทั้งๆ ที่แต่ละจังหวัดมีศักยภาพทรัพยากรที่เพียบพร้อมทุกอย่าง ทำให้ค่าเล่าเรียนไม่แพงเกินไปสำหรับเด็กทุกคนที่อยากเรียน หรือเป็นเพราะผู้ใหญ่ที่ยังเสพติดเนื้อหาในกระดาษ ขี่เอกสารเป็นเล่ม ๆ แข่งขันกันอย่างไม่ลืมหูลืมตา เพื่อแลกกับการเลื่อนขั้น เงินเดือนเพิ่มขึ้น จนลืมมาเหลียวแลดูการศึกษาไทย?