น้ำแล้ง ในน้ำโขง

เป็นปรากฎการณ์ในรอบ 50 ปี ที่แม่น้ำโขงแห้ง จนบางพื้นที่เดินข้ามน้ำโขงเข้าไปในประเทศลาวได้เลย คุณเชื่อไหมว่าน้ำโขงแห้งไม่ได้มีผลกระทบเฉพาะพื้นที่ภาคอีสาน ลาว เท่านั้นหากมีผลไปถึงจังหวัดสงขลาที่น้ำโขงไหลลงทะเลทีเดียว มีผลต่อแหล่งท่องเที่ยว มีผลกับการจับสัตว์น้ำ การไหลเวียนของน้ำที่จังหวัดสงขลามากทีเดียว มีการถกเถียงกันหลากหลายประเด็น ทั้งเรื่องฝนแล้ง การจัดการน้ำไม่มีประสิทธิภาพ เขื่อนในจีน เอลนินโย่ และอีกหลายประเด็นที่ตั้งคำถามกันทั้งในหมู่นักวิชาการ นักบริหารจัดการน้ำ ในมุมมองของเราแล้วเราคิดอย่างไร?เพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้

 วันที่ 4 มีนาคม คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงออกแถลงการณ์ว่าด้วยเรื่องระดับน้ำในลำน้ำโขงหลังจากสภาพฝนแล้งส่งผลให้ระดับน้ำในลำน้ำโขงต่ำลงมากที่สุดในรอบ 50 ปี ความแห้งแล้งที่ส่งผลกับ 6 ประเทศที่เกี่ยวข้อง เขื่อนขนาดใหญ่ของจีนทั้งที่เสร็จแล้วและยังไม่เสร็จและอยู่ระหว่างการก่อสร้างถูกระบุว่าเป็นต้นตอของปัญหาที่เกิดขึ้น อาทิเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำ มันวาน ที่สร้างเสร็จเมื่อปี 2539  เขื่อนต้าเฉาชาน ที่สร้างเสร็จเมื่อปี 2546 แต่ที่ทุกคนเป็นห่วงมากคือเขื่อนคือเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำ เสี่ยววาน ที่กำลังดำเนินการก่อสร้าง หากเขื่อนนี้เสร็จเขื่อนนี้จะกลายเป็นเขื่อนที่ใหญ่ที่สุดในโลก ที่มีสันเขื่อนสูงถึง 248 เมตร ซึ่งจะแล้วเสร็จในปี 2555  ท่านอาจารย์ ดร.โกศล ศรีสังข์ นักวิชาการภูมิปัญญาอีสาน กล่าวไว้อย่างน่าสนใจยิ่งว่า"ปัญหาเรื่องน้ำโขงแล้งืมีมิติที่มาของปัญหาดังนี้ 1.เป็นการแย่งชิงผลประโยชน์จากมนุษยชาติ เป็นลักษณะปลาใหญ่กินปลาเล็ก 2.เป็นเรื่องนิเวศน์วิทยา สิ่งแวดล้อมที่มนุษย์เข้าไปจัดการกับธรรมชาติโดยใช้เทคโนโลยี ซึ่งก่อให้เกิดผลกระทบมากมาย 3.เป็นเรื่องของGO Politice มิติภูมิศาสตร์การเมือง 4. ปรัชญาเทคโนโลยี่ มีไว้เพื่อหนุนมนุษย์ให้อยู่เย็นเป็นสุข เพื่อแบ่งปันกัน หรือเพื่อชาติที่มีอำนาจมากกว่า ปัญหาที่เกิดขึ้นก่อนสรุปว่ามาจากอะไรต้องเข้าใจก่อนว่า น้ำโขงเป็นหนึ่งในแม่น้ำนานาชาติที่มีความยาวเป็นอันดับ 10 ของโลก ต้นกำเนิดจากเทือกเขาหิมาลัย สายน้ำนี้เกิดจากน้ำแข็งที่ค่อยๆละลายไหลผ่านมลฑลชิงไห่ ในจีนและผ่านที่ราบสูงธิเบต แล้วไหลลงสู่ทะเลจีนใต้ ผ่าน จีน ลาว พม่า ไทย กัมพูชา เวียดนาม มีความยาวทั้งหมดถึง 4,880 กิโลเมตร ไหลอยู่ในจีน 2,130 กิโลเมตร มีชื่อเรียกว่าแม่น้ำหลานชางเจียง หรือแม่น้ำล้านช้าง และเมื่อไหลผ่านพม่าและลาว เรียกว่าแม่น้ำของ (ไทยเรียกโขง) คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงรายงานว่าระดับน้ำขณะนี้โดยเฉพาะที่ไหลผ่านพม่า ไทย ลาว มีระดับน้ำต่ำที่สุด โดยวัดที่อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย หลวงพระบาง เวียงจันทร์ และหนองคาย อยู่ในระดับต่ำกว่าปกติกว่าที่เคยวัดได้ในปี 2535- 2536ซึ่งในประเทศจีนก็เป็นเช่นเดียวกัน กล่าวได้ว่ามาจากสภาพฝนแล้งในภาคเหนือของไทยและลาว ในขณะที่จีนที่มลฑลยูนาน ในฤดูน้ำหลากปีที่ผ่านมามีฝนตกน้อยกว่าปกติ ทำให้ระดับน้ำที่วัดได้ที่เวียงจันทร์ในฤดูฝนนั้น อยู่ในระดับ1 ใน 5 ของระดับต่ำสุดที่เคยวัดได้ในรอบ 98 ปี ในขณะที่มีการวัดในเดือนพย. และเดือน ธค.2552มีแค่เพียง 20 มิลลิเมตร จากค่าเฉลี่ยที่ 52 มิลลิเมตร ในช่วงเวลาเดียวกัน ล่งผลให้ระดับน้ำในแม่น้ำลดลง  ผลของเรื่องทำให้การเดินเรือทั้งท่องเที่ยวและส่งสืนค้าต้องหยุดทั้งลาวและจีน ส่งผงกระทบต่อการค้าในภูมิภาค อาจส่งผลให้ปลาบึกสูญพันธ์ในลำน้ำโขงก็เป็นได้