มิตรภาพบำบัด เพราะรักจึงดูแล
ต้นข้าวเริ่มตั้งท้องอ่อน รวงค่อยหนักขึ้นจนค่อยโน้มลงสู่ดิน ใบข้าวไหวเอนโอนอ่อนไปตามแรงลมเฉื่อย
เงาต้นดอกรักที่ยืนเข้าแถวเรียงรายอยู่บนคันนาผืน จากแสงสาดส่องจากพระอาทิตย์ยามเย็น ทอดทาบทับผืนนายาวไปถึงคันนาคันโน้น แม้พุ่มต้นจะหนาแน่นแต่ก็ไม่อาจบดบังเงาเคลื่อนไหวของใครบางคนที่เดินไต่ไปมาบนคันนานั้น ผละจากต้นนี้ไปต้นนั้นและต้นโน้น
มิทันที่แสงสุดท้ายแห่งวันจะสิ้นสุดลง หญิงวัยกลางคนก็ผละตนเองจากการเก็บดอกรัก หิ้วกระกร้าดอกรักที่เพิ่งเก็บมา เดินไต่คันนาก้าวขึ้นเรือน
วันนี้เธอหยุดงานแต่วัน อาบน้ำอาบท่า ยังมิทันจะแต่งตัวแล้วเสร็จ รถจักรยานต์สองคันวิ่งตามกันมาเข้ามาจอดเทียบยังหน้าเรือน ทั้งสองคันต่างพร้อมใจกันบีบแตรโดยอย่างมิได้นัดหมาย ส่งสัญญาณเตือนคนที่อยู่บนเรือนว่ามาถึงแล้ว
กฤษณา กุลอ้น ร้องสวนออกไปเมื่อจักรยานยนต์ทั้งสองคันเงียบเสียงลง
“รอเดี๋ยวกำลังแต่งตัว...”
สักพัก เธอก็ซ้อนท้ายจักรยานต์คันหนึ่ง แล้วค่อยเคลื่อนตัวออกจากบ้านไป สถานที่เป้าหมายอยู่ไม่ห่างจากบ้านเธอมากนัก จักรยานยนต์แล่นมาได้ครู่ใหญ่ก็จอดเทียบท่าชายคาบ้านหลังหนึ่ง
ลุงอาบ เขียวตะโกน เจ้าของบ้าน ยิ้มน้อยยิ้มใหญ่เมื่อเห็นลูกหลานมาเยี่ยมถึงเรือน
เย็นวันนี้เป็นคิวการเยี่ยมเยียนลุงอาบของกลุ่มมิตรภาพบำบัดที่มีกฤษณา กุลอ้น เป็นประธานกลุ่ม
ในยามที่มีเวลาว่างตรงกัน สมาชิกกลุ่มมิตรภาพบำบัด จะรวมตัวกันนัดหมายออกไปเยี่ยมเยียนผู้ป่วยเรื้อรังที่นอนรักษาตัวอยู่ที่บ้านในระแวกใกล้เคียง
การเยี่ยมเยียนของสมาชิกกลุ่มนอกจากจะสอบถามสารทุกข์สุกดิบแล้ว ยังมีการให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ การออกกำลังกาย อาหารการกิน รวมทั้งให้บริการตรวจวัดความดัน ชั่งน้ำหนักตัว บางรายถึงกับเจาะเลือดตรวจหาน้ำตาล ฯลฯ
ซึ่งกิจกรรมดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งในความพยายามของโรงพยาบาลพิจิตรกับสถานีอนามัยฆะมัง ที่จะสร้างและพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังอย่างต่อเนื่องในชุมชน
ที่โรงพยาบาลพิจิตรเมื่อหลายปีก่อน เมื่อผู้ป่วยบางรายที่มีความต้องการดูแลต่อเนื่องออกจากโรงพยาบาลไป ซึ่งทางโรงพยาบาลจะส่งต่อผู้ป่วยเพื่อให้สถานบริการใกล้บ้านดูแลต่อ แต่เนื่องจากมีผู้ป่วยเรื้อรังที่ต้องดูแลต่อเนื่องมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ทำให้สัดส่วนการให้บริการของเจ้าหน้าที่เพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้การดูแลเป็นไปอย่างไม่ทั่วถึง ไม่เป็นผลดีต่อการบำบัดรักษาอาการเจ็บไข้ ภายใต้ข้อจำกัดต่างต่างนานา ทำให้โรงพยาบาลมีแนวคิดที่จะให้ครอบครัวและญาติมิตรในชุมชนของผู้ป่วยมามีส่วนร่วมในการดูแล
กระทั่งในปี ๒๕๕๐ แนวคิดดังกล่าวเริ่มเป็นรูปเป็นร่างมากขึ้น เมื่อโรงพยาบาลพิจิตรได้จัดทำ “โครงการการพัฒนาศักยภาพการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน” กิจกรรมดำเนินไปในลักษณะจิตอาสา โดยการทาบทามแกนนำชุมชนที่มีจิตใจเสียสละ รวมทั้งญาติคนไข้มาร่วมกันดูแลผู้ป่วยเรื้อรังที่อยู่ในชุมชน โดยมีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเป็นพี่เลี้ยง
ประภาศิริ เมืองพรวน พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ กลุ่มงานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลพิจิตร ผู้ประสานงานศูนย์ส่งเสริมมิตรภาพบำบัดในชุมชน เล่าที่มาที่ไปและกระบวนการทำงานว่า
“ในขณะที่เจ้าหน้าที่บางที่มีสองคนสามคน แต่คนไข้เราส่งไปเป็นสิบคน เค้าก็ทำไม่ไหว อาจจะทำได้แต่มันช้า ที่จริงแล้วชุมชนเค้าก็มีศักยภาพที่ดูแลกันเองได้...
...การทำงานเริ่มจากเชิญผู้ดูแลมาให้ความรู้ ใครก็ได้ที่เป็นญาติเป็นพี่น้องเป็นเพื่อนบ้าน คนไข้มาด้วยก็ได้หรือไม่มาก็ได้ เพราะว่าเราคิดว่าคนไข้ที่ได้รับการรักษามีความรู้อยู่แล้ว แต่เดิมญาติไม่รู้จึงไม่ค่อยช่วยดูแล ไม่รู้ว่าจะต้องดูแลอย่างไร พอให้ความรู้ญาติไปเขาก็ช่วยดูแลกันดีขึ้น ปรากฏว่าทำไปทำมา ความสัมพันธ์ในครอบครัวดีขึ้น มีการตักเตือนกันให้ไปรับยา ให้กินยา การทำงานค่อนข้างได้ผล...
...คิดว่าเป็นกิจกรรมที่เค้าทำ อยากดูแลกัน ในโอกาสที่มีการพบปะกัน ลูก ๆ หลาน ๆ ก็จะพูดคุยแลกเปลี่ยนกัน พ่อฉันเป็นแบบนี้ แม่แกเป็นแบบนั้น เค้าก็จะแลกเปลี่ยนกัน...”
ในปีถัดมาเพื่อให้การดำเนินงานดังกล่าวมีความต่อเนื่อง โรงพยาบาลพิจิตรได้จัดทำ “โครงการจิตอาสาพัฒนาบ้านเกิด-เพราะรักจึงดูแล เครือข่ายดูแลต่อเนื่องโรงพยาบาลพิจิตร” กิจกรรมนอกจากจะมีการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังและการทำกิจกรรมเกี่ยวกับสุขภาพในชุมชนแล้ว ยังมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างชุมชน เกิดเป็นเครือข่ายในแต่ละตำบล เกิดกิจกรรมต่าง ๆ ในการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังในชุมชนที่เหมาะสมและสอดคล้องกับบริบทของแต่ละพื้นที่
และในปี ๒๕๕๒ ทางโรงพยาบาลพิจิตรเห็นว่าการดำเนินงานในปีก่อน ๆ มา ได้ผลเป็นที่น่าพึงพอใจ กล่าวคือเกิดกิจกรรมในลักษณะจิตอาสาเพื่อการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังในชุมชน การเกิดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพกระจายไปตามพื้นที่ต่าง ๆ และเริ่มเป็นที่สนใจของผู้ป่วยและญาติมากขึ้น ทางโรงพยาบาลจึงมีแนวคิดที่จะยายการดำเนินงานไปให้กว้างขวางมากยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นที่มาของการจัดทำ “โครงการ Home Health Care Center พัฒนาศักยภาพศูนย์ส่งเสริมมิตรภาพบำบัดในชุมชน” เพื่อสนับสนุนกิจกรรมการดูแลต่อเนื่องรวมทั้งกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพในชุมชน และการส่งเสริมให้เกิดการช่วยเหลือเกื้อกูลกันในชุมชน
บ่ายแก่จัดแล้ว ผู้คนเริ่มบางตาจากร้านก๋วยเตี๋ยว ขณะที่ลูกค้าทะยอยกันออก ปัญญาพล บุญมาก, โกสุม โกสุมสวรรค์ และ ขันเงิน นาคเลี้ยง จอดรถมอเตอร์ไซด์หน้าร้านแล้วเดินเข้ามาในร้าน
นวลน้อย อินทรสถิตย์ หญิงวัย ๔๓ ปี ละมือจากการหม้อก๋วยเตี๋ยว เดินออกมาต้อนรับเพื่อน ๆ ที่เพิ่งเดินทางมาถึง ทั้ง ๔ คนนี้เป็นสมาชิกกลุ่มมิตรภาพบำบัดเพื่อนช่วยเพื่อน ซึ่งใช้ร้านก๋วยเตี๋ยวแห่งนี้เป็นที่ทำการกลุ่ม ทั้งนัดหมายออกไปทำกิจกรรมเยี่ยมผู้ป่วย การพูดคุยหารือ การประชุมกลุ่ม ล้วนใช้ที่นี่ทั้งสิ้น วันนี้พวกเขามีนัดไปเยี่ยม ตานัง ยอดยิ่ง ผู้สูงอายุผู้ป่วยเรื้อรังที่นอกรักษาตัวอยู่ที่บ้าน
“ฉันหาซื้อลูกบอลมาแล้วนะ โน่น.. อยู่บนโต๊ะโน่น...”
นวลน้อย พูดพลางชี้มือไปยังลูกบอลยางสีสดขนาดเท่าลูกเทนนิสในบนโต๊ะตัวหนึ่งภายในร้าน เธอซื้อลูกบอลนี้มาเมื่อเช้าขณะที่ไปจ่ายตลาด เพื่อนำไปให้ตานังใช้เป็นอุปกรณ์กายภาพบำบัด
บ้านหลังนั้น ห่างจากร้านก๋วยเตี๋ยวไปไม่ไกลนัก
ชายสูงอายุ นอนนิ่งอยู่บนเตียง แม้ร่างกายขยับไม่ได้แต่แววตาก็เปล่งประกายเมื่อสมาชิกกลุ่มมิตรภาพบำบัดเดินทางมาเยี่ยมถึงข้างเตียง
“ตานัง...เวลาลูกให้พลิกตัวทำไมไม่ยอมหละ ไม่อยากหายเหรอตา...”
นวลน้อยพูดพลาง มือก็เอื้อมมือร่วมกับเพื่อนอีกสองคนช่วยขยับพลิกตัวและเปลี่ยนผ้าปูให้ตานัง อย่างชำนิชำนาญ ตานังโอนอ่อนผ่อนตามไม่แข็งขืนดังเช่นที่เขาทำกับลูกชายเมื่อเข้ามาช่วยพลิกตัวและเปลี่ยนผ้า
“ตาต้องพลิกตัวบ่อย ๆ นะ จะได้หาย จะได้เดินได้เร็ว ๆ นะตา หนูมาบ่อย ๆ ไม่ได้ เวลาลูกช่วยพลิกตัวตาอย่าดื้อนะ...”
นวลน้อยกล่าวกับตานัง ด้วยปรารถนาดี หลังจากทราบว่าตานังมักขัดขืนไม่ยอมให้ความร่วมมือกับลูกชายที่คอยปรนนิบัติอยู่
ตานังพยักหน้าตอบรับอย่างว่าง่าย
“หนูซื้อลูกบอลมาให้ตาด้วย ตาต้องหมั่นกำนะ ไหนลองกำซิ...”
นวลน้อยหยิบลูกบอลส่งเข้ามือตานัง แล้วให้หัดกำลูกบอลเพื่อการออกกำลังกายฝ่ามือและแขน เป็นกิจกรรมกายภาพบำบัดแบบง่าย ๆ
นวลน้อยและเพื่อน ๆ มาเยี่ยมตานัง เป็นผู้ป่วยเรื้อรังที่ออกจากห้อง ICU โรงพยาบาลพิจิตร มารักษาตัวต่อที่บ้าน ในระยะแรก ๆ เธอและเพื่อน ๆ มาเยี่ยมตานังแทบทุกสัปดาห์ และในบางสัปดาห์เธอก็จะประสานงานให้เจ้าหน้าที่จากโรงพยาบาลลงมาด้วย เพื่อให้การช่วยเหลือด้านการรักษาบางอย่างที่เกินความสามารถ เช่น การทำความสะอาดแผลกดทับ ฯลฯ
มีผู้ป่วยเรื้อรังที่นอนรักษาตัวที่บ้านหลายหลายที่เธอและเพื่อนสมาชิกกลุ่มฯ คอยแวะเวียนไปเยี่ยมเยียน โดยใช้เวลาช่วงเย็นหลังจากแต่ละคนละมือจากกิจการงานในแต่ละวันแล้ว
จากวันแรกที่นวลน้อยและเพื่อน ๆ แวะเวียนไปเยี่ยมตานังอย่างสม่ำเสมอเกือบ ๑ ปีที่ผ่านมา ไม่เพียงทำหน้าที่เยียวยาอาการทางกายเท่านั้น แต่ยังได้ช่วยให้กำลังใจตานังต่อสู้กับโรคภัย จากการล้มหมอนนอนเสื่อช่วยเหลือตัวเองแทบไม่ได้ วันนี้ตานังกลับมาช่วยเหลือตัวเองได้มากขึ้น เดินได้อีกครั้ง จึงเป็นความภาคภูมิใจลึก ๆ ของนวลน้อยและทีมงาน เป็นกำลังใจให้เขาทำหน้าที่ดังเช่นทำมาต่อไป
ความเห็น (9)
สุดยอด อิอิ จองงงงงงงงงงงงงง
ตอนนี้ ตานัง เดินเก่งมากๆ เลยค่ะ พี่
สวัสดีค่ะ
- แวะเข้ามาเพราะสะดุดใจกับคำว่า " มิตราภาพบำบัด เพราะรักจึงดูแล"
- เข้าพบกับเรื่องราวแสนประทับใจ และประจักษ์ชัดในคำว่า "เพราะรักจึงดูแล"
- คนไทย น้ำใจ ไม่มีหมด จริงๆนะคะ
เป็นเรื่องราวที่น่าประทับใจ จากความรักที่มีให้กัน มิตรภาพกลายเป็นพลังที่จะบำบัดตานังให้หายจากอาการที่เป็นอยู่ ขอบคุณครับ สำหรับเรื่องเล่าดีๆครับ :)
พาพี่สมศักดิ์มาเรียนรู้งานเขียนของอาจารย์ด้วยค่ะ เผื่อจะได้นักเขียนเพิ่มขึ้นอีกคน
มาเยี่ยมน้องชายหนานเกียรติ..เพราะ "มิตรภาพบำบัด เพราะรักที่จะศึกษาจึงต้องแลกเปลี่ยนเรียนรู้" รีสอร์ทใกล้เสร็จแล้วยัง..ตานังป่านนี้คงแข็งแรงดีแล้วนะ..
สวัสดีค่ะท่านหนานฯ
เป็นความรักที่ยิ่งใหญ่ ไร้เงื่อนไข น่าภาคภูมิ มากๆ ขอบคุณเรื่องเล่าเร้าพลัง จริงๆ ค่ะ
สาวน้อยเฌวาเป็นไงบ้างแล้วค่ะ ไม่ได้เห็นภาพ ทราบข่าวคราวหลายเพลา คิดถึงค่ะ
จึงเป็นความภาคภูมิใจลึก ๆ ของนวลน้อยและทีมงาน
ความภูมิใจบนผลงานที่ยิ่งใหญ่นะคะ
- ขอบคุณที่แวะไปเยี่ยมทักทาย
- วันสองวันนี้น้องหนานเกียรติคงอยู่ช่วยงานโรงเรียนท่าน ผอ.พรชัย ขอให้น้องทำงานอย่างมีความสุขนะคะ เป็นกำลังใจให้คณะทำงานทุกคนค่ะ
เพราะหัวใจรักการดูแลจึงทำได้ด้วยใจ
ผู้ให้และผู้รับต่างพอใจ ทุกอย่างจึงไปได้ดี
วันนี้อยู่หม่องไหนล่ะ นักเดินทางน้องชาย
น้องตัวเล็กๆจากกำแพงแสน ถึงยโสธรรึยัง