เ้ป็นที่ทราบ กันดีว่า อาชีพขายบริการน่าจะเป็นอาชีพที่สี่ยงติดไวรัส HIV หรือเอดส์ (AIDS) มากกว่าอาชีพอื่นๆ ทีนี้ถ้าเป็นบุคลากรทางการแพทย์, สายไหนจะเสี่ยงมากที่สุด มีข้อมูลมาเล่าสู่กันฟังครับ
โอกาสติดเชื้อจากการสัมผัสสารคัดหลั่งที่ เปื้อนเลือด เช่น เข็มตำ ฯลฯ มีประมาณ 0.3% หรือ = 3 ในพัน ซึ่งถ้ากินยาต้านไวรัสภายใน 1-2 ชั่วโมงหลังสัมผัสจะช่วยลดความเสี่ยงได้ประมาณ 79%
...
การศึกษาในสัตว์ ทดลองพบว่า การกินยาต้านไวรัสหลัง 24-3ุ6 ชั่วโมง หรือ 1-1.5 วันจะป้องกันไม่ได้ผล ทว่า... มีแนวโน้มว่า การให้ยาต้านไวรัสเพื่อรักษาโรคระยะแรกๆ น่าจะได้ผลดีกว่าให้ระยะหลังๆ จึงควรปรึกษาหารือกับหมอใกล้บ้านเสมอ
ข้อมูลของ CDC หรือสำนักควบคุมและป้องกันโรคสหรัฐฯ พบบุคลากรทางการแพทย์ที่ติดเอดส์จากคนไข้ (ช่วงปี 1978-1996; บวก 543 จะได้ปี พ.ศ.) ที่มีหลักฐานรับรองชัดเจน (documented transmission) ว่า ติดจากคนไข้จริง มี 52 รายได้แก่
(1). nurse = พยาบาล 21 ราย
(2). clinial laboratory = แลปคลินิก หรือห้องปฏิบัติการคลินิก เช่น เจาะเลือด ตรวจเลือด ฯลฯ 16 ราย
(3). nonsurgical MD = หมอที่ไม่ใช่หมอผ่าตัด 6 ราย
(4). surgical MD / dialysis technician = หมอผ่าตัด และเทคนิเชียนหน่วยฟอกไต (technician = นักเทคนิค มักจะหมายถึงวิชาชีพเฉพาะ ช่างเทคนิคทางการแพทย์) 3 ราย
(5). other = บุคลากรอื่นๆ 3 ราย
...
นอกจากนั้น ยังมีนักกายภาพบำบัดทางเดินหายใจ (respiratory therapist) 1 ราย, แม่บ้าน-ฝ่ายบำรุงรักษา (housekeeper / maintenance) 1 ราย, และผู้ช่วยเหลือคนไข้ (health aide) 1 ราย
ปัจจัยสำคัญที่พบว่า เพิ่มเสี่ยงชัดเจนมี 4 ข้อได้แก่
(1). บาดแผลลึก มีเลือดออกจากแผล > บอกว่า หลอดเลือดฝอยฉีกขาด
(2). ถูกของมีคมเปื้อนเลือดชัดเจน
(3). สัมผัสกับวัสดุอุปกรณ์ที่สอดใส่เข้าไปในหลอดเลือดของคนไข้แล้ว
(4). คนไข้เอดส์ตายภายใน 60 วัน > บอกว่า คนไข้ระยะสุดท้ายมักจะมีเชื้อไวรัสมากเป็นพิเศษ
...
ส่วนที่บุคลากรทางการแพทย์รายงาน มีความเป็นไปได้สูง (possible transmission - ไม่มีหลักฐานรับรองชัดเจน), มี 111 รายได้แก่
(1). พยาบาล 28 ราย
(2). ห้องแลปคลินิก 16 ราย
(3). ผู้ช่วยเหลือคนไข้ 12 ราย
(4). หมอที่ไม่ใช่หมอผ่าตัด 11 ราย
(5). ทีมปฏิบัติการกู้ชีพ-ปั๊มพ์หัวใจ (EMS / paramedic) 10 ราย
...
รองลงไปได้แก่
(6). คนทำงานด้านทันตกรรมหรือห้องฟัน (dental workers) 7 ราย
(7). หมอผ่าตัด 6 ราย
(8). บุคลากรอื่นๆ 6 ราย
(9). เจ้าหน้าที่ห้องเก็บศพ (morgue technician) 3 ราย
(10). หมอผ่าตัด / เทคนิเชียนหน่วยฟอกไต 3 ราย
(11). นักกายภาพบำบัดทางเดินหายใจ 2 ราย
...
ภาพรวมของความเี่สี่ยงนี้ คือ พยาบาลเสี่ยงมากที่สุด, รองลงไปเป็นห้องแลป โดยเฉพาะห้องเจาะเลือด, และหมอที่ไม่ใช่หมอผ่าตัด
รายงานการติดโรคที่มีหลักฐานรับรองเชื่อถือ ได้มากกว่ารายงานที่ไม่มีหลักฐานรับรอง และเรื่องที่ไม่ควรลืม คือ การใส่เข็มฉีดยากลับเข้าไปในปลอกเป็นจุดเสี่ยงแบบสุดๆ จึงควรฝึกการใส่เข็มเข้าปลอกโดยใช้มือข้างเดียว หรือใช้เครื่องมือกำจัดเข็มเสมอ
...
ถึงตรงนี้... ขอให้พวกเรามีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ
...
ติดตามบล็อกของเราได้ทางทวิตเตอร์ > [ Twitter ]
ที่มา
-
ขอขอบพระคุณ > ท่านอาจารย์ พอ.นพ.สมบัติ ลีลาสุภาศรี. Postexposure prophylaxis for HIV. ใน: สุทธชาติ พีชผล, นพดล วรอุไร, ศุภวิทย์ มุตตามระ, ปริญญา ทวีชัยการ, ปรียาพันธ์ แสงอรุณ, วิชัย ประยูรวิวัฒน์ บรรณาธิการ. เวชศาสตร์ฉุกเฉิน. วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฏเกล้า. นำอักษรการพิมพ์. กทม. พิมพ์ครั้งที่หนึ่ง. 2542. หน้า 731-734.
-
นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ รพ.ห้างฉัตร ลำปาง สงวนลิขสิทธิ์. ยินดีให้นำไปเผยแพร่โดยอ้างอิงที่มาได้. > 23 ธันวาคม 2552.
-
ข้อมูล ทั้งหมดเป็นไปเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ ไม่ใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรค ท่านที่มีโรคประจำตัวหรือความเสี่ยงต่อโรคสูงจำเป็นต้องปรึกษาหมอที่ดูแล ท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้.