ความมั่นคงอาหารโลก ความมั่นคงเกษตรกรไทย

มีคนสนใจศึกษาเรื่อง "บทบาทประเทศไทยต่อความมั่นคงด้านอาหารของโลก" 

เราควรจะต้องไปสนใจโจทย์นั้นหรือ ?

การเกษตรไทยมีการปรับเปลี่ยนเชิงโครงสร้างอย่างรวดเร็ว แต่รัฐไม่ได้เข้าไปช่วยดูแลหรืออาจมองแยกส่วนรายสินค้าจนมองไม่เห็นการเปลียนแปลงเชิงระบบ และไม่ให้ความสำคัญกับการดิ้นรนปรับตัวของเกษตรกรเท่าที่ควร  อีกด้านหนึ่ง เกิดการเติบโตของธุรกิจเกษตร    คนหนุ่มสาวมีการศึกษาออกนอกภาคเกษตร  ขนาดถือครองที่ดินต่อครัวเรือนของไทยจึงเพิ่มสูงขึ้น   ผู้สูงอายุในภาคเกษตรที่ทำงานไม่ไหวก็อยากขายที่ดินหรือให้เช่าที่ดินเป็นธรรมดา   ใครที่ไหนจะซื้อจะเช่า ถ้าไม่ใช่เกษตรกรที่พอมีฐานะหรือไม่ก็นายทุน...  ทรัพยากรจึงถูกเปลี่ยนมือ

ส่วนอีกด้านหนึ่งคือความพยายามขับเคลื่อนของเครือข่ายเกษตรกรหรือเครือข่ายองค์กรชาวบ้านกับองค์กรพัฒนาเอกชนเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกฎกติกา การเปลี่ยนแปลงสถาบัน ที่จะเอื้อให้เกษตรกรอยู่ได้

เรื่อง R&D ในภาคเกษตรก็ switch จากการลงทุนหลักโดยภาครัฐไปเป็นการลงทุนภาคเอกชน ซึ่งทำให้เกิดการกีดกันการเข้าถึงเทคโนโลยีใหม่ๆ  ในขณะที่งบ R&D ของรัฐที่น้อยอยู่แล้ว กลับถูกตัดไปใช้ไปในการทำงาน "บริการ"  เพื่อการทำ testing หรือ certification รับรองคุณภาพเพื่อการส่งออก   ส่วนเกษตรกรชาวบ้านก็ทำวิจัยแบบลองผิดลองถูกจากประสบการณ์ไป   มีผลงานมากมายที่ไม่เคยจดสิทธิบัตร แต่ก็แพร่กระจายใช้กันอยู่ทั่วไปแบบสินค้าสาธารณะ  (public goods)

ก่อนตอบปัญหาความมั่นคงด้านอาหารโลก  ปัญหาความมั่นคงความอยู่รอดของเกษตรกรไทยเอง และการแย่งชิงทรัพยากรในการผลิต (ด้านผู้ผลิต)  ปัญหาความปลอดภัยด้านอาหาร (ด้านผู้บริโภค)  เป็นปัญหาสำคัญเร่งด่วนภายใน 

ปัญหาความมั่นคงทางอาหารของโลก เป็นปัญหาการกระจายทรัพยากรในการผลิตและการกระจายผลผลิตที่ไม่สมดุลระหว่างพื้นที่มากกว่า    ต่อให้ประเทศไทยผลิตอาหารได้เพิ่มขึ้น   คนจนของโลกก็ยังอาจไม่มีกินอยู่ดี    คงเป็นการเพิ่มความมั่นคงทางอาหารให้กับผู้บริโภคและผู้ใช้ที่มีอำนาจซื้ออยู่แล้ว เช่น ยุโรป และญี่ปุ่นมากกว่า

ไม่ยุติธรรมมากเลยที่จะมาบอกให้ประเทศไทยดูแลความมั่นคงทางอาหาร food security ของโลก    ในขณะที่อีกด้านหนึ่งของโลก  ผู้เล่นในตลาดซื้อขายสินค้าเกษตรล่วงหน้าปั่นราคากันจนข้าวในตลาดโลกราคาแพงสำหรับคนจน  และขณะนี้ก็กำลังหันมาเล่นกับอ้อยและน้ำตาลเพราะเป็นพืชพลังงาน (เอธานอล)

บางทีพวกเราอาจต้องเริ่มต้นจากการตั้งโจทย์ของภาคเกษตรกันใหม่    จะฉวยวิกฤตขาดแคลนอาหารของโลกให้เป็นโอกาสของไทยนั้น   ต้องมองให้ชัดๆว่า ปัจจุบันประเทศไทยไม่ได้เป็นหนึ่งเดียวหรือคนกลุ่มเดียวกันด้วยข้อเท็จจริงในเรื่องความเหลื่อมล้ำทางรายได้และโอกาส    โอกาสของไทยจึงอาจเป็นเพียงโอกาสของคนไทยบางกลุ่มเท่านั้น

อยู่ที่ว่ารัฐบาลจะเลือกออกแบบนโยบายเพื่อใคร

 

 

 

 

[สิงห์ ป่าสัก]

• สวัสดีครับ
• โอกาสของไทยจึงอาจเป็นเพียงโอกาสของคนไทยบางกลุ่มเท่านั้น..
• น่าจะเป็นเช่นนั้นจริงๆ และอาจเป็นเช่นนี้ไปอีกนานนะครับ
• ขอบคุณครับ

[จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร]

สวัสดีครับ อาจารย์

งาน thailand research expo ในปีนี้ก็เห็นผลงานที่มีงบวิจัยส่วนหนึ่งลงไปยังชุมชนและสร้าง พัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร ต่างๆมากมายนะครับ ส่วนหนึ่งก็น่าจะเป็นการพยายามพัฒนา ยกระดับสู่การเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าท้องถิ่น...ดูโดยรวมเหมือนขาดพลังบางอย่าง

ผมเห็นด้วยครับ ในประเด็นปัญหาสำคัญเร่งด่วนภายใน ปัญหาความมั่นคงด้านอาหารโลก  ปัญหาความมั่นคงความอยู่รอดของเกษตรกรไทย และการแย่งชิงทรัพยากรในการผลิต (ด้านผู้ผลิต)  ปัญหาความปลอดภัยด้านอาหาร (ด้านผู้บริโภค)   ประเด็นเหล่านี้เราถูกละเลย แต่การพัฒนามุ่งเน้นการเสริมความเข้มแข็งในฐานะครัวโลก ในขณะเจ้าของครัวโลกก็อยู่ตามมีตามเกิด

 

 

[ชล บุนนาค]

อาจารย์ปัทฯสวัสดีครับ ผมว่าเป็นมุมมองที่ลึกลงไปใต้ผิวหน้าของประเด็นที่อยู่ในสังคมตอนนี้จริงๆ และเป็นประเด็นที่น่าสนใจ สมควรทำการศึกษาให้ลึกจริงๆ รัฐบาลควรจัดลำดับความสำคัญของความมั่นคงทางอาหารของคนในประเทศให้อยู่สูงกว่าของโลก ประเทศพัฒนาแล้วบางประเทศอย่างเช่นอังกฤษ ก็ให้การสนับสนุนเกษตรกรและพยายามจะไม่พึ่งพาสินค้าเกษตรจากภายนอก (แต่อันนี้เป็นเนื่องจากสมัยสงครามโลกครัั้งที่สองอังกฤษเกือบจะอดตายเนื่องจากถูกปิดทางขนส่งอาหารที่จะมาจาก New Zealand และ Australia) ...

[daxdoi_13]

ขอบคุณมาก ครับ สำหรับ บทความ ดี ๆ