๑๓๖.เมลล์จากนายวสวัตติ์ สอนโพธิ์ ม.6/7 : ปลิงกับบทบาททางการแพทย์

ปัจจุบันมีการนำปลิงมารักษาผู้ป่วยที่มีอาการอักเสบ ปวด บวม หรืออาการทางสมอง

 

 

 

           หลายคนอาจจะรู้จักปลิงในฐานะของปรสิตที่ดูดเลือดกินเป็นอาหารและคิดว่าปลิงเป็นสัตว์ที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ แต่ทราบหรือไม่ว่าที่จริงแล้วปลิงถูกนำมาใช้ช่วยรักษาโรคได้ ปลิงจัดอยู่ในไฟลัมแอนนิลิดา (Annelid)  subclass Hirudinea มีสองเพศในตัวเดียว (Hermaphrodite) คือมีทั้งอันฑะและรังไข่อยู่ในตัวเดียวกัน ผสมพันธุ์ภายในตัวเองโดยใช้ clitellum ในการเก็บไข่ ปลิงอาศัยอยู่ทั้งบนบกและในน้ำ มีขนาดลำตัวอยู่ระหว่าง 5 – 45 มิลลิเมตร ปลิงบางชนิดเป็นปรสิตที่กินเลือดสัตว์จำพวกปลาไปจนถึงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมและมนุษย์ โดยปลิงจะใช้อวัยวะที่เรียกว่าแว่นดูดหรือ sucker ซึ่งภายในจะมีขากรรไกรที่มีลักษณะเป็น 3 แฉกแต่ละแฉกจะมีฟันซี่เล็กๆอยู่จำนวนมากใช้สำหรับเกาะที่ตัวเหยื่อ นอกจากนั้นในน้ำลายของปลิงยังมีสาร Hirudin ที่มีฤทธิ์ต้านการแข็งตัวของเลือด ทำให้เลือดบริเวณที่ถูกปลิงกัดนั้นมีการไหลเวียนได้ตลอดเวลา และนี่คือเหตุผลที่แพทย์เลือกปลิงมาใช้เป็นการแพทย์ทางเลือก 

 

 

  ที่มา : http://cache.eb.com/eb/image?id=26996&rendTypeId=4

 

           เมื่อ 2500 ปีก่อน ปลิงเริ่มเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายในวงการแพทย์สมัยโบราณ โดยปลิงถูกนำมาใช้ในการรักษาโรคและช่วยบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้ ซึ่งประวัติการนำปลิงมาใช้รักษาโรคนั้นเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ อ้างอิงได้จากภาพวาดบนฝาผนังที่พบบริเวณหลุมศพในช่วงราชวงศ์ฟาโรห์ เนื่องจากวงการแพทย์สมัยนั้นยังไม่เจริญแพทย์ชาวอียิปต์จึงนำปลิงไปใช้รักษาอาการโรคไขข้ออักเสบ ช่วยบรรเทาอาการไข้ และช่วยในการผ่าตัดหลอดเลือดดำ คนอิยิปต์โบราณเชื่อว่าการที่คนเราเจ็บป่วยหรือเป็นโรคนั้นเกิดจากความไม่สมดุลในร่างกายและหากต้องการทำให้อาการป่วยนั้นหายไปจะต้องปฏิบัติดังนี้คือ ให้ผู้ป่วยขับสารพิษออกจากร่างกายโดยการถ่ายอุจจาระ หรืออาเจียนออกมา หรือให้ผู้ป่วยอดอาหารเพื่อรอให้ร่างกายขับสารพิษออกมาและวิธีสุดท้ายคือการเอาเลือดเสียออกจากร่างกาย ซึ่งนี่เป็นจุดเริ่มต้นของการนำปลิงมาช่วยรักษาโรคนั่นเอง 

  

 

 

 

 ที่มา : http://brevity.biz/images/leech.jpg

 

               ปัจจุบันวิทยาการทางการแพทย์ได้มีการค้นคว้าและทำงานวิจัยเพื่อนำปลิงมาใช้รักษาผู้ป่วยที่มีอาการอักเสบ ปวดบวมหรือมีอาการทางสมองเช่น ปวดศีรษะหรือเลือดคั่งในสมอง โดยเฉพาะในกรณีที่ต้องใช้การปลูกผิวหนังหรือเนื้อเยื่อรวมไปถึงการผ่าตัดอวัยวะต่างๆ เช่น การต่อกระดูกนิ้วเท้า ต่อแขน ขา โดยปลิงจะถูกนำมาช่วยรักษาอาการเลือดคั่งตามผิวหนังบริเวณที่เพิ่งได้รับการปลูกถ่ ายใหม่ตลอดจนช่วยฟื้นฟูระบบการหมุนเวียนของเลือดบริเวณที่ผ่าตัดได้ ดังจะเห็นได้จากผลการวิจัยของ Essen – Mitte Clinic ในเยอรมันที่นำปลิงมาใช้รักษาคนไข้จำนวน 16 คน โดยผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงที่มีอายุเฉลี่ย 68 ปีและได้รับความเจ็บปวดจากโรคข้อต่อกระดูกอักเสบ ซึ่งวิธีการรักษานั้นเริ่มจากการนำปลิงจำนวน 4 ตัวไปวางไว้ตรงบริเวณที่ผู้ป่วยมีอาการปวด เช่น บริเวณหัวเข่า จากนั้นทิ้งไว้ประมาณ 20 นาทีแล้วจึงนำปลิงออก ทำเช่นนี้ติดต่อกันเป็นเวลา 3 วัน ผู้ป่วยจะรู้สึกว่าอาการปวดนั้นบรรเทาลง ถ้าสังเกตจากขั้นตอนการรักษาแล้วดูเหมือนว่าปลิงจะมีส่วนช่วยทำให้อาการปวดนั้นบรรเทาลงได้ แต่ความจริงแล้วที่ผู้ป่วยไม่รู้สึกเจ็บปวดนั่นอาจเป็นเพราะผู้ป่วยได้รับสาร Hirudin ในน้ำลายของปลิงที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดความรู้สึกชา นั่นหมายความว่าปลิงไม่ได้ช่วยทำให้อาการของโรคข้อต่อกระดูกอักเสบหายไปเพียงแต่ช่วยทำให้ผู้ป่วยไม่รู้สึกเจ็บปวดในขณะที่ทำการรักษามากกว่า ส่วนข้อควรระวังของการนำปลิงมาใช้รักษาโรคคือ ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการแพ้สาร Hirudin ที่ได้รับจากปลิง อาจทำให้เกิดอาการแพ้จนเกิดเป็นผื่นคันตามผิวหนัง และอาจมีอาการคลื่นไส้และอาเจียนร่วมด้วย ดังนั้นแพทย์จึงต้องทำการทดสอบผู้ป่วยก่อนทุกครั้งก่อนที่จะนำปลิงมาใช้รักษาทั้งนี้เพื่อความปลอดภัยของตัวผู้ป่วยเอง 

 

 

 

  ที่มา : http://img187.imageshack.us/img187/5619/leech2rz5.jpg

 

บทความโดย  นางสาวยุวศรี  ต่ายคำ

[ดลยา 6/7]

จากที่ได้อ่านบันทึกของเพื่อน ทำให้ได้ความรู้ในการนำสัตว์ที่ปัจจุบันไม่ค่อยมีคนเห็นค่านำมารักษาโรค แล้วก็ทำให้เราเห็นคุณค่าของปิงมากขึ้นด้วยค่ะ

[รศ.ดร. เพชรากร หาญพานิชย์]

สวัสดีครับ

แวะมาเยี่ยม ครับ

ถือว่าเป็นการรักษาอีกทางเลือกหนึ่ง ที่มีการนำมาใช้ทางการแพทย์ ครับ

[น้องปราย6/7]

ไม่น่าเชื่อเลย ว่าสัตว์ที่ใครๆๆ

กลัวกันจะให้คุณประโยชน์

มากมายขนาดนี้

[เอลฟ์]

โอ้ว อัน นี้ น่า สน ใจ มาก มาย ครับ

ผม อ่าน ดู แล้ว ปลิง ทำ หน้า ที่ หลาย อย่าง

แต่ การ นำ เอา ปลิง มา รัก ษา ก็ ใช่ ว่า จะ เกิด

แต่ ผล ดี เสมอ ไป ปลิง สามารถ ดูด สารพิษ และ

เลือด เสีย ออก จาก ร่าง กาย ได้ เรื่อง นี้ เป็น เรื่อง ที่ น่าสน ใจ

มาก ครับ เพราะ โครงสร้าง ภาย ใน ตัว ปลิง ต้อง มี อะไร ที่

หา ค้น หา อีก เยอะ แน่ๆ~~~~

[kpam boon]

• ดลยา 6/7
• อืม  หากปลิงรู้ว่าเราเห็นคุณค่าในตัวมัน
• คงเป็นปลื้มมากๆเลยเนอะ..อิอิ...

      

[kpam boon]

สวัสดีค่ะ ท่านผศ.ต้อม

• ดีจังค่ะ เป็นอีกมุมที่เป็นประโยชน์มากกว่าจะเห็นความน่ากลัว
• ที่ไม่ว่าใครก็ตามที่ได้เห็นเป็นร้องกรี๊ดๆๆโดยเฉพาะสาวๆค่ะ
• ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมมาเยือนนะคะ

       

 

[kpam boon]

น้องปราย 6/7

• สัตว์ที่น่ากลัวอีกมากมายสามารถให้ประโยชน์
• ต่อมวลมนุษยชาติ โดยที่กำลังวิจัยและผ่านการวิจัยแล้ว
• เฉกเช่นคนขี้เหร่ใจดี ดีกว่าเทพบุตรจอมหลอกลวง
• ที่เราเห็นในละครน้ำเน่าเป็นประจำ
• เอ...แล้วเฒ่าหัวงูเกี่ยวไหมนี่
• ก็..แบบ..งูยังน่ากลัวเลยนี่นะ..

      

 

[kpam boon]

นายเอลฟ์ ห้องเจ็ด

• จริงสินะ  ต้องมีอะไรเป็นพิเศษแน่ๆ ลองหามาดูดีไหมจ๊ะ

     

 

[aof]

สิ่งของทุกอย่าง

มันจะมีประโยชน์อยู่ในตัวของมัน

อยู่ที่ว่าจะหาเจอไหมแค่นั้นแหละ

[kpam boon]

นาย aof

• อยู่ว่าจะหาเจอไหม...น่าคิด...
• และหากไม่หาจะเจอไหม..นี่สิ...สำคัญ..

       

 

[มิ้นต์]

"ปลิงดูดเลือดบำบัด"

ชื่อนี้น่าสนใจไหมค่ะ

แล้วสาร Hirudin ในปลิง

มันไปทำลายเกร็ดเลือดหรอค่ะ

ถึงทำให้เลือดไม่แข็งตัว

และมีฤทธิ์คล้าย มอฟีน หรือปล่าวค่ะ

นอกจากปลิงแล้ว

หนูยังดูรายการหนึ่ง

ที่เขาเอาหนอนมารักษาคนไข้ที่เป็นแผล

แล้วแผลมันเน่า

เขาก็เอาหนอนมาใส่ตรงบริเวณแผล

แล้วหนอนมันก็กินแต่ตรงที่เนื่อเยื้อส่วนที่ตายแล้ว

ส่วนที่ยังไม่ตายก็ไม่กิน(รู้ภาษาดี)

หนอนพวกนี้เขาเพาะเลี้ยงในห้องเล็บ

ไม่ใช้หนอนตามบ้านนะค่ะ

ดั้งนั้นมันสะอาด

ยังมีสิ่งที่มีประโยชน์อีกมากมาย

ที่อยู่รอบตัวเรา

รอให้เรานำมาใช้ประโยชน์

อยู่ที่ว่าเราจะรู้จักนำมันมาใช้ประโยชน์ได้หรือเปล่าเท่านั้นเอง

[เรบ้า6-6]

เป็นบทความที่มีสาระมากๆ เลยค่ะ

คิดว่าหลายคนพออ่านจบแล้วแทบอยากจะเดินลงไปในคลองเพื่อบริจาคเลือดให้ปิงดูดบ้างจะเป็นการดีแล้วล่ะสิ ทำให้นึกถึงการรักษาแผลจากเบาหวานด้วยหนอนแมลงวัน(Maggot therapy)โดยหนอนแมลงวันสายพันธุ์นี้ จะกัดกินเนื้อที่ตายแล้วของผู้ป่วยซึ่งในเนื้อที่ตายแล้วจะมีแบคทีเรียอาศัยอยู่ถ้าไม่รักษาให้หมดไปก็จะทำให้เนื้อตายลุกลามไปเรื่อยๆ หนอนแมลงวันนี้จะไม่กินเนื้อดี เลยทำให้เนื้อที่ตายแล้วหมดไป แผลก็จะหาย ไม่ต้องขูดแผลให้เจ็บปวดเลือดพล่าน

(น่าสนใจมากกกค่ะไปลองอ่านได้ที่

http://en.wikipedia.org/wiki/Maggot_therapy)ปล.อ่านไปอี๊ยไปอ่ะ -_-

แอบนอกเรื่องไปเยอะคือขอเพิ่มต่อข้อมูลอีกนิสสสนะค่ะ ;) ไหนๆก็เริ่มมองปลิงกี้ในแง่บวกแล้ว -_-o

พันธุ์ปลิงที่คุณหมอมารักษาก็แตกต่างกันตามภูมิภาคค่ะ

ถ้าแพทย์ทางทวีปยุโรปจะใช้ปลิงสายพันธุ์ Hirudo จะมี Hirudo orientalis, Hirudo troctina และ Hirudo verbana.ส่วนปลิงที่ใช้ในการรักษาของเอเชียก็จะมี Hirudinaria manillensis และปลิงที่ใช้ในการรักษาของทางทวีปอเมริกาเหนือก็จะเป็น Macrobdella decora ล่ะ

ลองอ่านเพิ่มได้ที่ http://en.wikipedia.org/wiki/Medicinal_leeches ค่ะ

เขียนได้ละเอียดมาก

[เรบ้า 6-6]

แหมๆๆ คอมเม้นไม่ทันมิ้น

แนะนำลองหาอ่านเรื่องการใช้หนอนแมลงวันรักษาแผล ดูค่ะ

ในเว็บที่เรให้ก็บอกรายล่ะเอียดได้ดีมากค่ะ หวังว่าจะช่วยให้มินต์กระจ่างมากขึ้น อิอิ

ซึ่งที่มิ้นต์บอกก็ถูกต้องเป็นหนอนที่ไม่ใช่หนอนแมลงวันข้างถนนที่เราเห็นตามถึงขยะ เขาเป็นหนอนไฮโซที่เอิ่ม....ถูกเลี้ยงดูปูเสื่ออย่างดีในห้องเล็บเพื่อการ์ณนี้เชียวนะ

[kpam boon]

สวัสดีจ๊ะ  สาวมิ้นท์

• สาวน้อยช่างสงสัยได้ถามครูต่อว่า...
• "สาร Hirudin ในปลิงมันไปทำลายเกร็ดเลือดเหรอค่ะถึงทำให้เลือดไม่แข็งตัวและมีฤทธิ์คล้าย มอฟีน หรือปล่าวค่ะ"
• อ๋อ..เป็นการยับยั้งบาง Factorในขั้นตอนการแข็งตัวของเลือดไม่ให้เกิดไฟบรินที่สานเป็นร่างแหปิดบาดแผลจึงเกิดไม่ได้
• การบรรเทาความเจ็บปวดจากมอร์ฟีนและบำบัดด้วยปลิงย่อมไม่เหมือนกันแน่นอนมอร์ฟีนเป็นสารเสพติดขณะที่สารจากปลิงเป็นวิธีธรรมชาติ  สารนี้จะไปทำให้เส้นเลือดในร่างกายไม่อุดตัน โดยเฉพาะเส้นเลือดหัวใจหรือนำมาช่วยให้เลือดในร่างกายหมุนเวียนได้ดีขึ้นความเจ็บปวดจึงลดลงน่ะจ๊ะ
• ตอนท้ายหนูพูดถูกทุกอย่างเลยจ๊ะ

[kpam boon]

หนูเรบ้า6-6

• เห็นไหมนอกจากจะรักปลิงมากขึ้น  ยังได้รู้ถึงประโยชน์ของหนอนแมลงวันอีกต่างหาก..อิอิ..หนอนไฮโซ  เจ้าค่ะ...

[ธเชนทร์]

อิอิ พอดีผมมันคนมั่ยค่อยจะมีสาระเท่ารัย

เลยมั่ยมีอะรัยที่มีความรู้มาเม้นให้ครับ

[พชร]

ปลิงพวกนี้เป็นปลิงน้ำจืด เป็นสิ่งมีชีวิตพวกเดียวกับทากและไส้เดิอนดินถูกไหมครับ

[kpam boon]

สวัสดี  เชน

• อืม....

[แบล็ค]

ทุกอย่างก็มีทังข้อดีเละข้อเสียนะครับ

อย่างเช่นปลิงดูดเลือดเราแต่ก็รักษาเราไปด้วย...ถ้ามากไปมันก็ไม่ดีนะครับ

คนที่หาวิธีนี้ได้สุดยอดจริงๆนับถือครับ

[kpam boon]

สวัสดีแบล็ก

• ถูกของเธอทุกอย่างมีทั้งข้อดีข้อเสีย
• นี่ไงล่ะ คิดนอกกรอบแบบสร้างสรรค์
• ทำเอาใครต่อใครอึ้งไปตามๆกันจ๊ะ

[น้องไอซ์]

แวะมาทักทาย

[B.U.M-B.I.M.]

ที่ว่ารักษาเลือดคั่ง

ถ้าเลือดคั่งที่สมอง

จะรักษาได้ไหมคะ ?..?

[kpam boon]

• น้องไอซ์มาแค่ทักเองเหรอเนี่ย..แล้วมาอีกนะจ๊ะ..

[kpam boon]

• แล้วบิ๋มคิดว่าได้ไหมล่ะจ๊ะ  เพราะอะไรเอ่ย เลือกสักอย่าง
• ตอบอย่างมีเหตุมีผล  ลองดูนะคะ

[มิ้นต์]

ปลิง

สามารถรักษาเลือดคลั้งในสมองได้ไหม

ในความคิดของหนู

หนูคิดว่าไม่น่าจะได้นะค่ะ

เพราะสมองของเรามีกะโหลกห่อหุ้มอยู่

ซึ่งปลิงไม่น่าจะเจาะผ่านชั้นกะโหลกไปได้

ดั้งนั้นจึงไม่สามารถที่จะทำการดูดเลือด

เพื่อรักษาอาการเลือดคลั่งในสมองได้

[kpam boon]

ขอโทษคุณ พชรนะคะที่ตอบช้า (ment ที่ 17)

• คำตอบคือใช่ค่ะ  เป็นพวก annelid
• Phylum Annelida ค่ะ
• ขอโทษและขอบคุณค่ะ

 

[kpam boon]

สวัสดีจ้า  ประธานมิ้นท์

• ที่มิ้นท์บอกมาก็เข้าทีนะ เป็นเหตุเป็นผลดีเหมือนกัน
• แต่อย่าลืมว่าเลือดไม่ได้มีแค่เกล็ดเลือด (platelate)
• ยังประกอบด้วย เม็ดเลือดและน้ำเลือด(plasma)อีกด้วย
• ที่สำคัญน้ำเลือดเป็น "ของไหล" ที่จะไหลเวียนไปทั่ว
• ทุกส่วนของร่างกายไม่เว้นแม้แต่สมองของเรา..
• ฝากไว้ให้คิดจ๊ะ..

[ประวิทย์]

มีที่แปลกกว่านี้อีกมั้ย

เดี๋ยวมีแปลกกว่านี้อีก

[kpam boon]

คุณประวิทย์

• ที่ว่าแปลกกว่านี้มีอะไรเหรอจ๊ะ....
• มีอะไรที่แปลกกว่าประวิทย์อีกเหรอเนี่ย....ล้อเล่น..แหะ..แหะ
• อย่ามัวแต่คุย  รับไปเอามาซะดีดี..
• หลอกคนแก่บาปไม่รู้ด้วยเด้อ..

[ตาเหลิม]

• เห็นแล้วสยอง แต่ก็ได้ความรู้เพิ่มเติมครับ 

[kpam boon]

คงจะคุ้มค่ากับความสยองนะคะ คุณตาเหลิม

[ภานุวัมน์]

คิดได้ดีนะครับที่นำความรู้ใหม่ๆมาให้ได้เรียนรู้

[kpam boon]

จ๊ะ ดีแน่ๆ แล้วเมื่อไหร่ ภานุวัมน์ จะนะความรู้ใหม่ๆมาแลกเปลี่ยนกันละจ๊ะ

[จินตนา]

เอ..เคยได้ยินมาบ้างเหมือนกันนะคะ

แต่ก็รู้เพียงคร่าวๆเท่านั้น

ปลิงที่ใช้ในการรักษานี่อะคะ

จะต้องกำหนดสายพันธุ์ของปลิงรึเปล่า

ใช้ปลิงทะเลได้ไหมคะ

ตัวมันค่อนข้างใหญ่ดีคะ ^^

[kpam boon]

ดีจ๊ะ  หนูจินตนา

• อืม..น่าคิดนะ
• แต่มองอีกที
• ปลิงเป็นแอนีลิด
• แต่ปลิงทะเลเป็นซีเรนเทอเรต
• น่าจะได้ไหมหนอ....

[สุทาธาร]

หนูก็เคยได้ยินมาเหมือนกันกับ จินตนานะค่ะ

ที่ใช้ปลิงในการรักษาโรค

แต่!!ก็ยังไม่ทราบรายละเอียดอะไรมาก

วันนี้ ได้เข้ามาอ่านทำให้ได้รับความรู้

เกี่ยวกับเรื่องของเจ้าปลิง ที่ไม่ใช่แค่ดูดเลือดกินเป็นอาหารเท่านั้น

แต่ยังสามารถรักษาโรคได้ด้วย

:))

[kpam boon]

สุทาธาร

• สิ่งต่างๆรอบตัวมีประโยชน์ทั้งสิ้น  หากเรารู้จักนำมาใช้ประโยชน์ให้เป็น...

[ณัฐชา ดีประสิทธิ์ 6/7]

ปลิง อะไร ก็ได้ ใช่ มั้ย ค่ะ

กำ หนด สาย พันธ์ รึ ป่าว

แปล ก ดี นะ ค่ะ พึ่งเคย ได้รู้ ค่ะ

[ศิริพร ม.6/7]

เคย ได้ยิน แต่ ปลิง ดูด เลือด

ไม่ คด ว่าปลิง จะ รักษา ได้

[กิติพร ม.6/7]

เป็น ที่ น่า สนใจ เลย ที่เดียว

แล้ว ไม่เป็น อันตราย หรอ

[kpam boon]

ณัฐชา ศิริพร กิติพร ม.6/7

• รวบยอดตอบแทนนายอ๊อฟซะเลยจ้า...ฝากบอกอ๊อฟด้วยนะมาดูบ้านเราด้วย..
• ปลิงที่ว่าเป็นปลิงน้ำจืดไฟลัมแอนีลิดาจ๊ะ แต่ถ้าเป็นปลิงทะเลไม่ใช่จ๊ะพวกนี้เป็นซีเรนเทอเรด เป็นคนละพวกกับแอนีลิดน่ะจ๊ะ
• รายละเอียด ค้นหาอ่านเรื่องราวเฉพาะตัวของสัตว์พวกนี้ได้จ้าในหนังสือและเวปทั่วไป

[ใบไม้]

ผมอยากได้ข้อมูลเกี่ยวกับ เรื่อง ปลิงบำบัด สามารถหาข้อมูลได้จากที่ไหนได้บ้างครับ

เพราะผมต้องการศึกษาเรื่องนี้อย่างจริงจังเป็นเรื่องที่น่าสนใจมากเกี่ยวกับการใช้ปลิงรักษาโรคครับ

[kpam boon]

ที่นี่ค่ะ..คุณใบไม้

•  http://img187.imageshack.us/img187/5619/leech2rz5.jpg
•   http://cache.eb.com/eb/image?id=26996&rendTypeId=4
•  http://brevity.biz/images/leech.jpg
• ฯลฯ

 

[ใบไม้]

ขอขอบคุณอาจารย์มากนะครับ

ที่ให้ข้อมูล เดี๋ยวมีปัญหาอะไร

แล้วผมจะสอบถามอาจารอีก

ขอบคุณมากครับ

[kpam boon]

สวัสดีค่ะ คุณใบไม้

• ไม่เป็นไรดอกค่ะ
• ยินดีช่วยเหลือเท่าที่จะทำได้
• เพราะครูแป๋มเองก็ไม่ได้รู้ไปเสียทุกเรื่อง
• หากว่าพอช่วยได้ ครูแป๋มยินดีเสมอนะคะ.

[ใบไม้]

มีหนังสือเกี่ยวกับเรื่อง ของปลิงรักษาโรคบ้างไหมครับ

ถ้ามีชื่อว่าอะไร ขอบคุณครับ

[kpam boon]

สวัสดีค่ะ คุณใบไม้

• ถามชื่อหนังสือเกี่ยวกับปลิงรักษาโรค
• ครูแป๋มก็ไม่สันทัดเฉพาะปานนั้นค่ะ
• แนะสอบถามผู้รู้หรือลองสืบค้นข้อมูล
• จากแหล่งข้อมูลต่างๆหลายๆแหล่ง
• เชื่อว่าคงจะได้คำตอบในไม่ช้า..ขอให้โชคดีค่ะ