การจัดการความรู้กับทิศทางของสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา

          วันที่  ๑๖  มิถุนายน  ๒๕๔๘  คุณสันทัด  สินธุพันธ์ประทุม  ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา  และ คุณสนธิรัก  เทพเรณู รองผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา  เข้าพบ ศ.นพ.วิจารณ์  พานิช  เพื่อหารือและแสวงหาความร่วมมือในการนำการจัดการความรู้ไปใช้ในสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา 
                โดยสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา  หรือ  สพบ.  (Institute  for  Development  of  Educational  Administrators- IDEA)  นี้  เป็นหน่วยงานภาครัฐ  สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ  มีอำนาจหน้าที่ในการกำหนดนโยบาย  แผนและแนวทางการพัฒนาครู  คณาจารย์  และบุคลากรทางการศึกษา  ติดตามประเมินผลการพัฒนา  รวมทั้งพัฒนามาตรฐานการฝึกอบรม และประสานเครือข่ายในการพัฒนา  โดยมีเป้าหมายในการจัดการความรู้เพื่อหาวิธีการและดำเนินการที่จะพัฒนาสมรรถนะหลักแก่บุคลากรของ สพบ.  สู่ความเป็นเลิศเพื่อให้สามารถส่งเสริม และสนับสนุนการพัฒนาสมรรถนะของครู  คณาจารย์  และบุคลากรทางการศึกษา  สร้างและประสานเครือข่าย  ฝึกอบรม  ทำการวิจัย และพัฒนาการปลูกจิตสำนึกให้ตระหนักในการพัฒนาวิชาชีพ  และการถ่ายทอดความรู้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการพัฒนาวิชาชีพครู
และในขณะนี้  สพบ.  ได้ดำเนินโครงการการจัดการความรู้ไปได้ระยะหนึ่งแล้ว  ซึ่งมีทั้งกิจกรรมการอบรมให้ความรู้เรื่องการจัดการความรู้แก่บุคลากร  ผู้บริหารของ สพบ.  มีการสร้างฐานข้อมูลวิทยากร IT  มีการจัดทำ Website การจัดการความรู้ สพบ.  http://www.geocities.com/kmidea05/  การจัดทำจดหมายข่าวการจัดการความรู้  (KMIDEA)  และกิจกรรมโครงการการจัดการความรู้อื่นๆ 
                สำหรับการพูดคุยแลกเปลี่ยนกับ สคส.  ครั้งนี้  ในช่วงแรกต้องมีการปรับหรือ  Tune  ความคิด  ความต้องการ  ความคาดหวังต่อการจัดการความรู้  และความคาดหวังจาก  สคส.  ของ สพบ.  กันอยู่นานพอสมควร  แต่ในที่สุด พวกเราก็ได้แนวคิดหรือเป้าหมายในการนำเครื่องมือการจัดการความรู้สำหรับ สพบ.  ที่เป็นไปในทิศทางเดียวกัน  คือ  สพบ.  ต้องการจะนำการจัดการความรู้ไปใช้  เพื่อพัฒนาบุคลากรภายใน   ให้เป็นบุคคลเรียนรู้ และสามารถทำหน้าที่เป็น  “คุณอำนวย”  ในกระบวนการจัดการเรียนรู้ เกี่ยวกับเทคนิควิธีการพัฒนาครู  คณาจารย์  และบุคลากรทางการศึกษา  ได้  รวมทั้งต้องการสร้างให้  สพบ.  เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้  เพื่อเป็นหน่วยงานกลางที่ทำหน้าที่ส่งเสริมสนับสนุน ให้เกิดหรือพัฒนาต่อยอดเครือข่ายครู  คณาจารย์  บุคลากรทางการศึกษา  และโรงเรียนทั่วประเทศต่อไป
โดยได้มีการเสนอ  “ร่าง”  หัวปลา  เป้าหมายและยุทธศาสตร์การจัดการความรู้สำหรับ สพบ.  ไว้ร่วมกัน  ซึ่งอ่านรายะเอียดได้จาก  http://gotoknow.org/archive/2005/06/17/02/07/19/e261
แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น  เพื่อไม่ให้เกิดความซ้ำซ้อนในการดำเนินงานโครงการจัดการความรู้ของ สพบ.     ทาง สคส.  จึงขอให้ ทาง สพบ.  ได้เป็นเจ้าภาพในการจัดประชุมพูดคุยร่วมกับทางสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติในโอกาสต่อไป  (๑  กรกฎาคม  ๒๕๔๘)  เนื่องจากทางสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ  เป็นที่ปรึกษาทางด้านการจัดการความรู้ให้กับ สพบ.  อยู่แล้ว 
นอกจากนั้น  ศ.นพ.วิจารณ์  พานิช  และ ดร.ประพนธ์  ผาสุขยืด  ได้เสนอแนะเพิ่มเติมว่า  การจัดการความรู้ตามแนวทางของ สคส.  จะเน้นไปที่การปฏิบัติจริง  และต้องปฏิบัติจนเป็นเนื้อเดียวกับสิ่งที่ต้องการจะให้เกิด และเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้  ที่เริ่มต้นจากความสำเร็จหรือความภาคภูมิใจ (ตามหัวปลากที่กำหนดไว้)  ที่เป็นจุดเล็กๆ   เน้นความรู้ฝังลึก (Tacit  Knowledge)  ที่มีอยู่ในคนหรือบุคลากรทางการศึกษาอยู่แล้ว  นำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน  รวมทั้งต้องมีการบันทึกขุมความรู้  (Knowledge  Assets)  เพื่อให้ผู้อื่นหรือบุคลากรทางการศึกษาในเครือข่าย ที่อยู่ต่างพื้นที่กัน สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริงตามแต่บริบทที่แตกต่างกัน 
ที่สำคัญสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา  ควรจะต้องพัฒนาหรือปรับเปลี่ยนทิศทางขององค์กรให้เป็นสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้ทางด้านการศึกษาของประเทศ และมีการส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาเป็นเครือข่ายการจัดการความรู้ของบุคลากรทางการศึกษา  เพื่อให้เกิดการต่อยอดหรือหมุนเกลียวความรู้ต่อไปได้ในอนาคต