ถิ่นภูไท


มีใคร ณ ที่ตรงนี้รู้จักชาวภูไท กันบ้างครับ ถิ่นภูไท เป็นถิ่นอีกถิ่นหนึ่งที่อยู่ทางภาคอีสาน

จังหวัดที่มีชาวภูไทอยู่ปัจจุบันก็มี มุกดาหาร ( บ้านผมเอง ) สกลนคร หนองคาย ขอนแก่น กาฬสินธุ์ ยโสธร

ภูไทเรามีสำเนียงที่ไม่เหมือนกับการ เว้าลาว คนเว้าลาว หลายๆจังหวัดก็ไม่สามารถที่ฟังภาษาภูไทรู้เรื่อง  

เพราะเป้นภาษาเฉพาะ ส่วนการเป็นอยู่ก็จะเป็นเหมือนคนอีสานเหมือนกันคือกินข้าวเหนียว ทำนา วัฒนธรรม

ก็ไม่แตกต่างกันเท่าไดนัก จะแตกต่างกันก็เพียงแค่คนละจังหวัด การมีพิธีกรรมก็อาจจะแตกต่างกัน บ้างตาม

ธรรมเนียมของแต่ละถิ่น ชาวภูไทยมีจำนวนไม่มากที่อยู่ในแต่ล่ะจังหวัดที่ได้กล่าวมาแล้ว ถ้าใครที่ต้องการ

เรียนรู้ภาษา ก็สามารถไปเรียนรู้ ศึกษาได้ที่ ต.ป่าไร่ อ.ดอนตาล จ.มุกดาหาร เป็นถิ่นชาวภูไท และที่จังหวัด

ผผมเองก็มีเผ่าต่างๆ 8  เผ่าด้วยกัน ซึ่ง ผมเองก็ได้เรียนรู้อยู่บ้าง ส่วนผมเอง แน่นอนเป็นภูไทแน่นอนครับ

ใครที่อยากรู้หรือว่า อยากจะเว้า ภูไทก็สามารถเรียนรู้ได้ครับ รับรองว่าสนุก แน่นอนครับ ผมอาสาสอนให้

ไม่คิดตังค์ครับ สอนฟรีๆเน้อ

สระที่ชอบใช้ คือ สระ เออ เสมอ


ลองอ่านประวัติดูครับ

ภูไท

 phutai2hz8

เรื่องราวของชนเผ่าภูไท อ่านต่อ


1211516164

ความเป็นมาของเผ่าภูไท      ข้อมูลจาก Baanmaha.com 

ชาวภูไท เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่ใหญ่ที่สุดรองลงมาจากกลุ่มไทลาว ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีแม่น้ำโขงแยกกลุ่มนี้ออกจากภูไทในภาคเหนือของลาว และญวน กลุ่มภูไทกลุ่มใหญ่ที่สุดอาจจะอยู่แถบลุ่มน้ำโขง และแถบเทือกเขาภูพาน

เช่น จังหวัดนครพนม ได้แก่อำเภอคำชะอี ธาตุพนม เรณูนคร นาแก จังหวัดสกลนคร ได้แก่ อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดกาฬสินธุ์ ได้แก่ อำเภอกุฉินารายณ์ เขาวง สหัสขันธ์ ส่วนภูไทผู้เข้าสู่ภาคกลางในจังหวัดราชบุรี และเพชรบุรี ในย่านนั้นเรียกว่า ‘ลาวโซ่ง’

เผ่าภูไท เป็นคนเผ่าไทยกลุ่มหนึ่งที่มีอยู่ในแคว้นสิบสองจุไทย และอาณาจักรล้านช้าง การเคลื่อนย้ายของชาวภูไท เข้าสู่ภาคอีสานมีหลายครั้ง และมาจากที่ต่างๆ จึงทำให้กลุ่มภูไทที่เข้ามาอยู่ในจังหวัดสกลนคร เรียกชื่อตัวเองตามแหล่งเมืองเดิมของตนเช่น ผู้ไทวัง คือ ผู้ไทที่อพยพมาจากเวงวัง มาตั้งบ้านเรือนอยู่แถบอำเภอพรรณานิคม

ผู้ไทกระป๋อง คือภูไทที่อพยพมาจากเมืองกะปอง มาตั้งบ้านเรือนในเขตอำเภอวาริชภูมิ ผู้ไทกะตาก คือผู้ไทที่อพมาจากเมืองกะตาก มาตั้งบ้านเรือนอยู่แถบตำบลโนนหอม และแถบริมหนองหาร ทางทิศใต้

ชาวภูไทมีลักษณะความเป็นอยู่แบบครอบครัวใหญ่ ในบ้านเดียวกัน เป็นกลุ่มคนทำงานที่มีความขยันขันแข็ง มัธยัสถ์ ทำงานได้หลายอาชีพเช่น ทำนา ทำไร่ ค้าวัว ค้าควาย นำกองเกวียนบรรทุกสินค้าไปขายต่างถิ่นเรียกว่า ‘นายฮ้อย’ เผ่าภูไทเป็นกลุ่มที่พัฒนาได้เร็วกว่าเผ่าอื่น มีความรู้ความเข้าใจและมีความเข้มแข็งในการปกครอง มีหน้าตาที่สวย ผิวพรรณดี กริยามารยาทแช่มช้อย มีอัธยาศัยไมตรีในการต้อนรับแขกแปลกถิ่นจนเป็นที่กล่าวขวัญถึง

เผ่าภูไทนิยมนุ่งผ้าซิ่นหมี่ตีนต่อ เป็นผืนเดียวกันกับผ้าผืนกว้างประมาณ 4-5 นิ้ว ย้อมครมเกือบสีดำ เรียกว่าผ้าดำหรือซิ่นดำ สวมเสื้อแขนกระบอกสามส่วน สำดำขลิบแดง ติดกระดุมเงิน หรือเหรียญสตางค์ หรือกระดุมขาวมาติดเรียงสองแถวห่มด้วยผ้าขิดพื้นเมือง เปลือยไหล่ด้านขวา ห่มด้านซ้ายและมัดชายผ้าสีข้างด้านขวา นิยมสวมสร้อยคอ สร้อยข้อมือ ข้อเท้า ด้วยโลหะเงิน เกล้าผมเป็นมวยสูงตั้งตรง ใช้ผ้ามนหรือแพรมนทำเป็นผ้าสี่เหลี่ยมเล็กๆ ม้วนผูกมวยผม

วัฒนธรรมประเพณี เผ่าภูไท มีเอกลักษณ์เป็นจุดเด่นหลายประเภท เช่น การแต่งทำนองดนตรี เรียกว่า ‘ลายเป็นเพลงของภูไท’ มีบ้านแบบภูไทคือ มีป่องเอี้ยม เป็นช่องลม มีประตูป่อง หน้าต่างยาวจรดพื้น มีห้องภายในเรือนเป็นห้องๆ ที่เรียกว่า ‘ห้องส่วม’

นอกจากนั้นยังมีวัฒนธรรมการทอผ้าห่มผืนเล็กๆ ใช้สำหรับห่มแทนเสื้อกันหนาวใช้คลุมไหล่ เรียกว่า ผ้าจ่อง นอกจากนี้แล้วยังมีผ้าแพรวา ใช้ห่มเป็นสไบ ซึ่งมีแหล่งใหญ่ที่บ้านโพน อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ และมีผ้าลาย ใช้เป็นผ้ากั้นห้องหรือห่มแทนเสื้อกันหนาวได้ ซึ่งมีแหล่งใหญ่อยู่บ้านนางอย อำเภอเตางอย จังหวัดสกลนคร ประเพณีที่สำคัญของเผ่าภูไทซึ่งถือกันแต่โบราณ ได้แก่ การลงข่วง พิธีแต่งงาน การทำมาหากิน การถือผี และการเลี้ยงผี

1211516133

  1211516099

อีกข้อมูลหนึ่ง   ขออนุญาติบ่าวพรรณานำข้อมูลมารวมกันนะครับ
ประวัติความเป็นมา
ในพงศาวดารเมืองแถง(แถน) กล่าวถึง การกำเนิดมนุษย์และถิ่นกำเนิดของชาวภูไทว่า เกิดจากเทพสามีภรรยา 5 คู่ ซึ่งเป็นพี่น้องกัน เมื่อหมดอายุบนสวรรค์จึงอธิษฐานจิตเนรมิตน้ำเต้าขึ้นมา เทพทั้ง 5 คู่ ก็เข้าไปอยู่ในน้ำเต้า น้ำเต้าลอยจากสวรรค์มาตกบนภูเขาที่ทุ่งนาเตา ซึ่งอยู่ห่างจากเมืองแถงไปทางตะวันออกเป็นระยะทางเดิน 1 วัน น้ำเต้าได้แตกออก เทพได้กลายเป็นมนุษย์ 5 คู่ ออกมาจากน้ำเต้าทีละคู่ตามลำดับ คือ ข่า แจะ ภูไท ลาวพุงขาว ฮ่อ(จีน) และแกว(ญวน) ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของมนุษย์ 5 เผ่าพันธุ์ในเวลาต่อมาคนเหล่านี้ได้แยกย้ายกันตั้งรกรากในพื้นที่ต่าง ๆสำหรับชาวภูไทตั้งบ้านเรือนที่เมืองแถง มีขุนลอคำเป็นหัวหน้า ประชากรของภูไทได้เพิ่มจำนวนถึง 33,000 คนในเวลาต่อมา และขยายตัวไปตั้งรกรากหลายเมือง ขุนบรมราชบุตรของขุนลอคำ ได้เป็นเจ้าเมืองแถงใน พ.ศ. 1274 ขุนลอบุตรของขุนบรมราชาได้มาตั้งเมืองหลวงพระบางใน พ.ศ. 1283จากพงศาวดารเมืองไล กล่าวว่า ชาวภูไท ในดินแดนนี้ 2 พวกคือ
1. ภูไทขาว อาศัยอยู่เมืองเจียน เมืองมุน เมืองบาง มีเมืองไลเป็นเมืองใหญ่ รวม 4 เมือง ดินแดนแถบนี้อยู่ใกล้ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน อากาศหนาว ชาวภูไทจึงมีผิวขาว อีกทั้งได้รับอารยธรรมจากจีน โดยเฉพาะการแต่งกายในพิธีศพ ซึ่งนิยมนุ่งขาว ห่มขาว จึงเรียกชาวภูไทกลุ่มนี้ว่า ?ภูไทขาว?
2. ภูไทดำ อาศัยอยู่เมือง ควาย,เมืองคุง เมืองม่วย, เมืองลา เมืองโมะเมืองหวัด เมืองซาง มีเมืองแถง(แถน) เป็นเมืองใหญ่ รวมเป็น 8 เมือง ชาวภูไทกลุ่มนี้มีผิวคล้ำกว่าภูไทตอนบน และนิยมแต่งกายด้วยผ้าพื้นเมืองย้อมครามเข้ม และอาศัยอยู่บริเวณแม่น้ำดำ ซึ่งเป็นแหล่งเกษตรกรรม จึงเรียกว่า ?ภูไทดำ?ชาวภูไททั้ง 2 กลุ่ม รวมกันแล้วเป็น 12 เมือง จึงเรียกว่า แคว้น ?สิบสองจุไทย?เมืองไล เมืองของชาวภูไทขาว ตั้งอยู่ในดินแดนคาบเกี่ยว หรือตะเข็บของลาว จีน และญวน เพื่อความอยู่รอด เมืองนี้จึงจำเป็นต้องอ่อนน้อมแก่ทั้ง 3 ฝ่าย ต้องส่งส่วยแก่ทุกฝ่ายเดิมแคว้นสิบสองจุไทย ขึ้นกับอาณาจักรน่านเจ้า ครั้นต่อมาไปขึ้นอยู่กับอาณาจักรโยนกเชียงแสน เมื่ออาณาจักรโยนกเชียงแสน ถูกพวกภูไทมาทำลายลง สิบสองจุไทยได้ไปขึ้นกับแคว้นหิรัญเงินยวง (ต่อมาแคว้นนี้เป็นเมืองขึ้นของอาณาจักรลานนา)ใน พ.ศ.2250 อาณาจักรล้านช้างได้แตกเป็น 2 อาณาจักร คือทางเหนือ เรียกว่า อาณาจักรล้านช้างร่มขาวหลวงพระบาง ทางใต้ เรียกว่า อาณาจักรล้านช้างร่มขาวเวียงจันทน์ สิบสองจุไทยอยู่ภายใต้การดูแลของอาณาจักรแรกต่อมาบังเกิดการอัตคัดอดอยาก และความขัดแย้งระหว่างท้าวก่า หัวหน้าของชาวภูไท กับเจ้าเมืองนาน้อยอ้อยหนู (น้ำน้อยอ้อยหนู) ท้าวก่าจึงพา ชาวภูไทเป็นจำนวนมาก (ประมาณหมื่นคน) อพยพจากเมืองนาน้อยอ้อยหนูมาขอขึ้นกับเวียงจันทน์ โดยทางเวียงจันทน์ให้ไปตั้งถิ่นฐานที่เมืองวัง (อยู่ทางตะวันออกของเมืองมุกดาหาร ห่างประมาณ 150 กิโลเมตร) ชาวภูไทกลุ่มนี้ ได้ส่งส่วยมีดโต้และขวานให้เวียงจันทน์ ปีละ 500 เล่ม แต่เนื่องจากเมืองวังอยู่ชายแดนอาณาจักรล้านช้างร่มขาวเวียงจันทน์ แต่ใกล้พรมแดนเวียดนาม พวกเขาจึงได้ส่งส่วยขี้ผึ้ง 5 ปึก (ปึกหนึ่งหนัก 5 ชั่ง) ให้แก่ เจ้าเมืองคำรั้วของเวียดนามด้วย
การอพยพของชาวภูไทเข้าสู่ประเทศไทย มี 3 ระลอกด้วยกันคือ
ระลอกที่ 1 สมัยธนบุรี ระหว่าง พ.ศ. 2321-2322 เมื่อกองทัพไทยซึ่งมีเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก (รัชกาลที่ 1) กับเจ้าพระยาสุรสีห์ (บุญมา) ได้นำกองทัพไทยสองหมื่นคนตีหัวเมืองลาว ตั้งแต่จำปาศักดิ์ถึงเวียงจันทน์เอาไว้ได้ หลวงพระบางซึ่งไม่ถูกกับเวียงจันทน์มาก่อนก็นำกำลังมาช่วยตีเวียงจันทน์ด้วย แม่ทัพไทยได้ให้กองทัพหลวงพระบางไปตีเมืองทันต์ (ญวนเรียก ซือหวี)เมืองมวย ซึ่งเป็นเมืองของชาวภูไทดำได้ทั้งสองเมือง แล้วกวาดต้อนชาวภูไทดำ(ลาวทรงดำ) เป็นจำนวนมากมาตั้งถิ่นฐานที่เมืองเพชรบุรี นับเป็นชาวภูไทรุ่นแรกที่มาตั้งถิ่นฐานในประเทศไทย
ระลอกที่ 2 สมัยรัชกาลที่ 1 ใน พ.ศ. 2335 กองทัพเวียงจันทน์ตีหลวงพระบางแตกและจับกษัตริย์หลวงพระบางส่งกรุงเทพ ฯ ใน พ.ศ.2335-2338 กองทัพเวียงจันทน์ได้ตีเมืองแถง และเมืองพวน ซึ่งแข็งข้อต่อเวียงจันทน์ กวาดต้อนชาวภูไทดำ ลาวพวนเป็นเชลยส่งมากรุงเทพ ฯ รัชกาลที่ 1 ทรงมีรับสั่งให้ชาวภูไทดำประมาณ 4,000 คนไปตั้งถิ่นฐานที่เพชรบุรีเช่นเดียวกับชาวภูไทดำรุ่นแรก
ระลอกที่ 3 สมัยรัชกาลที่ 3 เป็นการอพยพประชากรครั้งใหญ่ที่สุดจากฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงเข้ามาอยู่ในประเทศ ไทย สาเหตุของการอพยพ คือ เกิดกบฎเจ้าอนุวงศ์ใน พ.ศ. 2369 - 2371 และเกิดสงครามระหว่างไทยกับเวียดนามในระหว่างปี พ.ศ.2376-2490 ยุทธวิธีของสงครามสมัยนั้น คือ การตัดกำลังฝ่ายตรงข้ามทั้งฝ่ายไทยและเวียดนามต่างกวาดต้อนประชากรในดินแดน ลาวมาไว้ในดินแดนของตนสำหรับประชากรในดินแดนลาวที่ถูกไทยกวาดต้อนมาอยู่ใน ประเทศไทยจะมีทั้ง ภูไท กะเลิง โซ่ ญ้อ แสก โย้ย ข่า ซึ่งส่วนใหญ่จะถูกกวาดต้อนมาไว้ในภาคอีสาน ส่วนลาวพวน ลาวเวียง กวาดต้อนให้มาตั้งถิ่นฐานทั้งในภาคอีสานและภาคกลางของประเทศไทย แถบฉะเชิงเทรา ชลบุรี นครนายก ปราจีนบุรี สระบุรี ลพบุรี สุพรรณบุรี เพชรบุรี ราชบุรี นครปฐม เป็นต้นชาวภูไทที่ถูกกวาดต้อนมาในระลอกที่ 3 จะแยกเป็น 8 กลุ่มด้วยกัน สำหรับชาวภูไทในเขตจังหวัดสกลนคร เป็นพวกที่อพยพเข้ามาในกลุ่มที่ 3 และกลุ่มที่ 8 ดังนี้
กลุ่มที่ 3 อพยพมาจากเมืองวัง มาตั้งถิ่นฐานที่เมืองพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร (ใน พ.ศ.2513 อำเภอพรรณานิคม มี 7 ตำบล มีชาวภูไททั้ง 7 ตำบล รวม 65หมู่บ้าน 32,037 คน อำเภอเมืองสกลนคร มีภูไท 48 หมู่บ้าน ใน 13 ตำบล จาก 17 ตำบล อำเภอพังโคน มีภูไท 4 ตำบล 23 หมู่บ้าน อำเภอบ้านม่วง มีภูไท 3 ตำบล 16 หมู่บ้าน อำเภอวานรนิวาส มีภูไท 4 ตำบล 8 หมู่บ้าน อำเภอกุสุมาลย์ 2 ตำบล 4 หมู่บ้านอำเภอสว่างแดนดิน 2 ตำบล 3 หมู่บ้าน อำเภอกุดบาก 1 ตำบล 3 หมู่บ้าน อำเภอวาริชภูมิ 4 ตำบล 42 หมู่บ้าน รวมทั้งจังหวัดสกลนครมีภูไท 212 หมู่บ้าน 20,945 หลังคาเรือน 128,659 คน)
กลุ่มที่ 8 อพยพจากเมืองกะป๋อง มาตั้งถิ่นฐานที่บ้านปลาเป้า บ้านนียกเป็นเมืองวาริชภูมิ และตั้งท้าวพระยาสุวรรณเป็นพระสุรินทรบริรักษ์ เป็นเจ้าเมืองคนแรก ใน พ.ศ. 2410 ปลายสมัยรัชกาลที่ 4 (ใน พ.ศ.2513 มีภูไทในอำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร 4 ตำบล ตำบลวาริชภูมิ 1 หมู่บ้าน ตำบลคำบ่อ 12 หมู่บ้าน ตำบลปลาโหล 9 หมู่บ้าน และตำบลเมืองลาด 7 หมู่บ้าน รวม 42 หมู่บ้าน)ชาวภูไทที่ถูกกวาดต้อน-อพยพมาตั้งภูมิลำเนา ในจังหวัดสกลนคร อย่างเป็นปึกแผ่น ได้รับความร่มเย็นเป็นสุข หัวหน้าแต่ละพวกที่แยกย้ายกันอยู่ ได้ติดต่อปรึกษากับเจ้าเมืองที่ตนอาศัยอยู่เพื่อขอตั้งเมือง เช่น เจ้าเมืองโฮงกลางสี ที่อยู่บ้านพังพร้าว ท้าวแก้ว อยู่ที่บ้านจำปา และท้าวราชนิกุล อยู่บ้านหนองหอย ก็ติดต่อกับเจ้าเมืองสกลนคร เพื่อตั้งหมู่บ้านที่ตนตั้งภูมิลำเนาอยู่เป็นเมือง คือ บ้านพังพร้าว ขอตั้งเป็นเมืองพรรณานิคมบ้านจำปา ขอตั้งเป็นเมืองจำปาชนบท และบ้านหนองหอย ขอตั้งเป็นเมืองวาริชภูมิ เป็นต้นสำหรับชาวภูไททั้ง 8 กลุ่ม ได้ขยายจำนวนออกไปตั้งถิ่นฐานในพื้นที่ต่าง ๆ ของภาคอีสานอย่างกว้างขวางในเวลาต่อมา รวมเป็น 9 จังหวัด 33 อำเภอ 494 หมู่บ้าน สรุปได้ดังนี้

1.จังหวัดสกลนคร 212 หมู่บ้าน 9 อำเภอ(พรรณานิคม เมืองสกลนครวาริชภูมิ พังโคน บ้านม่วง วานรนิวาส กุสุมาลย์ สว่างแดนดิน กุดบาก)
2. จังหวัดนครพนม 131 หมู่บ้าน 5 อำเภอ (นาแก เรณูนคร ธาตุพนม ศรีสงคราม เมืองนครพนม)
3. จังหวัดมุกดาหาร 68 หมู่บ้าน 5 อำเภอ (คำชะอีก เมืองมุกดาหาร นิคมคำสร้อย ดอนตาล หนองสูง)
4. จังหวัดกาฬสินธุ์ 63 หมู่บ้าน 5 อำเภอ (เขาวง กุฉินารายณ์ คำม่วง สมเด็จ สหัสขันธ์)
5. จังหวัดหนองคาย 6 หมู่บ้าน 3 อำเภอ(โซ่พิสัย บึงกาฬ พรเจริญ)
6. จังหวัดอำนาจเจริญ 5 หมู่บ้าน 2 อำเภอ (เสนางคนิคม ขานุมาน)
7. จังหวัดอุดรธานี 5 หมู่บ้าน 2 อำเภอ (วังสามหมอ ศรีธาตุ)
8. จังหวัดยโสธร 3 หมู่บ้าน 1 อำเภอ (เลิงนกทา)
9. จังหวัดร้อยเอ็ด 1 หมู่บ้าน (โพนทอง)

1175220851zh0

1175220789um0

วัฒนธรรมการแต่งกาย

โดยลักษณะทางสังคม ชาวภูไท(ผู้ไทย) เป็นกลุ่มที่มีความขยัน และอดออมเป็นพิเศษ และมีวัฒนธรรมในเรื่องการถักทอเสื้อผ้าเด่นชัด จึงปรากฎเสื้อผ้าชนิดต่างๆ ทั้งฝ้าฝ้าย ผ้าไหมในกลุ่มชาวภูไท(ผู้ไทย) โดยเฉพาะผ้าแพรวานับว่ามีวัฒนธรรมเรื่องเสื้อผ้าเด่นชัดมาก

ผ้าซิ่น วัฒนธรรมของกลุ่มภูไทที่เด่นชัด คือ การทอผ้าซิ่นหมี่ตีนต่อเป็นผืนเดียวกับผ้าผืน เช่น ตีนต่อขนาดเล็ก กว้าง 4 ถึง 5 นิ้ว (มือ) ที่เรียกว่า ตีนเต๊าะ เป็นที่นิยมในหมู่ภูไท ทอเป็นหมี่สาด มีหม้อย้อมคราม จนเป็นสีครามเกือบเป็นสีดำ แต่ชาวบ้านเรียกว่า?ผ้าดำ? หรือซิ่นดำ ลักษณะเด่นของซิ่นหมี่ชาวภูไท คือการทอและลวดลาย เช่น ทอเป็นลายขนาดเล็กๆ นอกจากนี้มีลายอื่น ๆ เช่น หมี่ปลา หมี่ตุ้ม หมี่กระจัง หมี่ข้อ ทำเป็นหมี่คั่น มิได้ทอเป็นหมี่ทั้งผืน แต่หากมีลายต่าง ๆ มาคั่นไว้ สีที่นิยมคือ สีเขียว สีน้ำเงิน สีแดง สีม่วง พื้นมักใช้เครือหูกฝ้ายสีเปลือกอ้อย นอกจากนี้ยังพบผ้ามัดหมี่ฝ้ายขาวสลับดำในกลุ่มผู้ไทย
เสื้อ นิยมทำเป็นเสื้อแขนกระบอกสามส่วนติดกระดุมธรรมดา กระดุมเงิน หรือเหรียญสตางค์ เช่น เหรียญสตางค์ห้า สตางค์สิบ มาติดเรียงเป็นแถว นิยมใช้เป็นผ้าย้อม ครามเข้มใน ราว พ.ศ. 2480 โดยมีผู้นำผ้าขลิบแดงติดชายเสื้อ เช่น ที่คอสาบเสื้อปลายแขนเพื่อใช้ในการฟ้อนภูไทสกลนคร และใช้กันมาจนถึงปัจจุบัน

ผ้าห่ม การทอผ้าผืนเล็ก ๆ เป็นวัฒนธรรมของชาวกลุ่มพื้นอีสานมานานแล้วผ้าห่มใช้สำหรับห่มแทนเสื้อกัน หนาว ใช้คลุมไหล่ เช่นเดียวกับไทยลาวที่นิยมใช้ผ้าขาวม้าพาดไหล่ ผ้าห่มของกลุ่มชนต่าง ๆ ในเวลาต่อมามีขนาดเล็ก ทำเป็นผ้าสไบเป็นส่วนแทนประโยชน์ใช้สอย เดิมคือห่มกันหนาว หรือปกปิดร่างกายส่วนบน โดยการห่มทับเสื้อ ผ้าห่มของภูไทที่เรียกว่า ผ้าจ่อง เป็นผ้าทอด้ายยืน มีเครื่องลาย เครื่องพื้นหลายแบบนอกจากนี้ยังมีผ้าแพรวานอกจากผ้าจ่องแล้ว ชาวภูไทยังมีผ้าลาย ซึ่งใช้เป็นผ้ากั้นห้อง หรือใช้ห่มแทนเสื้อกันหนาวหรือต่อกลาง 2 ผืน เป็นผ้าห่มขนาดใหญ่พอสมควร แต่ผ้าลายที่มีชื่อคือผ้าลายบ้านนางอย อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร การแต่งกายของชาวภูไท ยังนิยมสายสร้อยคอ สร้อยข้อมือ ข้อเท้า (ก้องแขน ก้องขา) ทำด้วยโลหะเงิน เกล้าผมเป็นมวยสูงตั้งตรงในสมัยโบราณใช้ผ้ามนหรือแพรมน ทำเป็นผ้าสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ ม้วนผูกมวยผมอวดลายผ้าด้านหลังใน ปัจจุบันใช้ผ้าแถบเล็ก ๆ สีแดงผูกแทนแพรมนทำเป็นผ้าสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ ม้วนผูกมวยผมอวดลายผ้าด้านหลังใน ปัจจุบันใช้ผ้าแถบเล็ก ๆ สีแดงผูกแทนแพรมน


       ข้อมูลจาก Baanmaha.com             
 
 

ฟ้อนภูไทเรณู

ฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์

ใน   เว็บไซต์  isan.clubs.chula.ac.th   

ได้กล่าวถึงการฟ้อนภูไท 3 เผ่าดังนี้

ฟ้อนภูไท 3 เผ่า
การฟ้อนภูไท 3เผ่า เป็นการนำเอามรดกทางวัฒนธรรมของชาวภูไทที่อาศัยอยู่ในบริเวณเทือกเขาภูพาน ซึ่งได้ยกมา 3จังหวัดคือ กาฬสินธุ์ สกลนคร และนครพนม มาเปรียบเทียบในเชิงการจัดการแสดงทางด้านนาฏกรรม อันเนื่องมาจากชาวภูไททั้งสามกลุ่มนี้มีรูปแบบและ เอกลักษณ์ของตนเองที่แตกต่างกัน ในปี พ.ศ. 2522 กรมศิลปากรมีนโยบายที่จะเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมอีสาน จึงได้จัดส่งคณาจารย์พร้อมนักเรียนจากวิทยาลัยนาฏศิลปร้อยเอ็ด ลงพื้นที่ภาคสนามในจังหวัดกาฬสินธุ์ สกลนคร และนครพนม(ต่อมามีพื้นที่แยกตัวเป็นจังหวัดออกจากนครพนมคือ มุกดาหาร) โดยรวบรวมเอาท่าฟ้อน กลอนลำ ดนตรีและการแต่งกาย จนเป็นผลงาน “ฟ้อนภูไท 3 เผ่า” ขึ้นมาครั้งแรก ฟ้อนภูไท 3 เผ่า จะเริ่มจากการฟ้อนของชาวภูไทจังหวัดกาฬสินธุ์ ภูไทจังหวัดสกลนคร และภูไทจังหวัดนครพนม ในการฟ้อนภูไททั้ง 3 เผ่านี้ จะมีผู้ชายเข้ามาฟ้อนประกอบทั้งสามเผ่า มีการแสดงการฟ้อนมวยโบราณต่อสู้แสดงเชิงมวยกันระหว่างเผ่า และตลอดจนการฟ้อนเกี้ยวพาราสีของชายหญิงอีกด้วยหลังจากนั้นไม่นานวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ ก็ได้ประดิษฐ์ ฟ้อนภูไท 3เผ่า ในอีกรูปแบบหนึ่ง ซึ่งจะมีลักษณะที่แตกต่างกัน คือ จะเริ่มการฟ้อนด้วยเผ่าสกลนครก่อน ตามมาด้วยภูไทจังหวัดกาฬสินธุ์  และภูไทจังหวัดนครพนม ซึ่งจะฟ้อนเฉพาะผู้หญิงล้วนสำหรับ “ฟ้อนภูไท 3 เผ่า” ของ ชมรมนาฏศิลป์และดนตรีพื้นเมือง (วงแคน) จะใช้วิธีการนำเสนอคล้ายกับฟ้อนภูไท 3 เผ่า ของวิทยาลัยนาฏศิลปร้อยเอ็ด เพียงแต่มีท่าฟ้อนที่แตกต่างกันเล็กน้อย

และข้อมุลจาก Baanmaha.com    ได้ให้รายละเอียดเกี่ยวกับการฟ้อนภูไท ดังนี้

ฟ้อนภูไทหรือผู้ไท   พระธาตุเชิงชุมเป็นปูชนียสถานที่สำคัญของจังหวัดสกลนคร ซึ่งในสมัยโบราณนั้นต้องมีคนคอยเฝ้าดูแล รักษาทำความสะอาดอยู่ตลอดทั้งปี ซึ่งพวกที่ดูแลทำนุบำรุงพระธาตุเชิงชุมนี้จะได้รับการยกเว้นไม่ต้องเสียภาษี รัษฏชูปการ ซึ่งมีหลายชนเผ่าด้วยกัน ซึ่งในกลุ่มผู้ดูแลนั้นมีชาวผู้ไทรวมอยู่ด้วย ในตอนนั้นมักจะมีงานบุญทอดผ้าป่าและฉลององค์พระธาตุเชิงชุม ชาวบ้านจะนำข้าวเม่า ปลาย่าง มาติดกัณฑ์เทศน์ ชาวผู้ไทซึ่งเป็นกลุ่มที่อาสาเป็นผู้ปฏิบัติรักษาองค์พระธาตุ โดยเฉพาะผู้ชายจะแต่งตัวนุ่งกางเกงขาก๊วย และนุ่งโสร่งทับ สวมเสื้อดำ จะฟ้อนด้วยลีลาอันอ่อนช้อยสวยงาม โดยร้องและฟ้อนกันเป็นหมู่ๆ แล้วจึงถวายผ้าป่า ต่อมาได้มีการดัดแปลงท่าฟ้อนให้สวยงามยิ่งขึ้นเปลี่ยนจากผู้แสดงชายมาเป็น หญิงล้วน
   
   ชาวผู้ไทเป็นชนกลุ่มน้อยกลุ่มหนึ่ง ที่อาศัยอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย แต่เดิมนั้นชาวผู้ไทตั้งบ้านเรือนอยู่แถบสิบสองจุไทย คือ บริเวณลาวตอนเหนือ บางส่วนของเวียตนามเหนือ และทางตอนใต้ของจีน มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองไล เมืองแถง เรียกว่า ผู้ไทดำ ชาวผุ้ไทสามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ถึงแม้จะมีผู้แบ่งเป็นกลุ่มผู้ไทแดงและผู้ไทลาย แต่ก็ไม่มีประวัติชัดเจน (ทวีศิลป์ สืบวัฒนะ. 2526 : 2) ชาวผู้ไทยที่อพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทยนั้นส่วนใหญ่มาจากเมืองวัง และเมืองตะโปน ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกของเมืองสวันเขต ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในปัจจุบัน และแยกย้ายกันตั้งหลักแหล่งอยู่บริเวณเทือกเขาภูพานในเขต 3 จังหวัด คือ

ชาวผู้ไทจังหวัดกาฬสินธุ์ อาศัยอยู่ในเขตอำเภอเขาวง อำเภอกุฉินารายณ์ อำเภอสหัสขันธุ์ อำเภอคำม่วง
ชาวผู้ไทจังหวัดสกลนคร อยู่ในอำเภอพรรณานิคม อำเภอวาริชภูมิ
ชาวผู้ไทจังหวัดนครพนม อยู่ในอำเภอเรณูนคร อำเภอคำชะอี อำเภอหนองสูง
   ต่อมาชาวผู้ไทในท้องถิ่นอื่นได้มาเห็นจึงได้นำไปประยุกต์ท่าฟ้อนให้สวยงาม และมีการแต่งเนื้อร้องประกอบการฟ้อนขึ้น การฟ้อนผู้ไท 3 เผ่า ประกอบด้วย
1. ฟ้อนผู้ไทจังหวัดนครพนม เป็นฟ้อนที่ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันดีคือ การฟ้อนผู้ไทของอำเภอเรณูนคร จนถือว่าเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดนครพนม ในปี พ.ศ. 2498 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จมานมัสการพระธาตุพนม นายสง่า จันทรสาขา ผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนมในสมัยนั้นได้จัดให้มีการฟ้อนผู้ไทถวาย โดยมีนายคำนึง อินทร์ติยะ ศึกษาธิการอำเภอเรณูนครได้ปรับปรุงท่าฟ้อนผู้ไทให้สวยงามกว่าเดิม โดยเชิญผู้สูงอายุที่มีประสบการณ์ในการฟ้อนผู้ไทมาให้คำแนะนำ จนกลายเป็นท่าฟ้อนแบบแผนของชาวเรณูนคร
    ได้ถ่ายทอดให้แก่ลูกหลานสืบทอดต่อมา ท่าฟ้อนผู้ไทได้แก่ ท่าเตรียม ท่านกกระบาบิน ท่าลำเพลิน ท่ากาเต้นก้อน ท่ารำม้วน ท่าฉาย ท่ารำส่าย ท่ารำบูชา ท่าก้อนข้าวเย็น ท่าเสือออกเหล่า ท่าจระเข้ฟาดหาง ซึ่งการฟ้อนจัดเป็นคู่ๆ ใช้ชายจริงหญิงแท้ตั้งแต่ 10 คู่ขึ้นไป เครื่องดนตรีประกอบด้วย กลองกิ่ง กลองแตะ กลองยาว ฆ้องโหม่ง พังฮาด และกั๊บแก๊บ
    สำหรับเครื่องแต่งกาย ฝ่ายหญิงนิยมใช้เสื้อสีน้ำเงินเข้มขลิบสีแดงทั้งเสื้อและผ้าถุง ผ้าสไบสีขาว เครื่องประดับใช้เครื่องเงินตั้งแต่ตุ้มหู สร้อยคอกำไลเงิน ผมเกล้ามวยสูงทัดดอกไม้สีขาว ห่มผ้าเบี่ยงสีขาว ซึ่งปัจจุบันใช้ผ้าถักสีขาว ส่วนผู้ชายจะใส่เสื้อม่อฮ่อมขลิบผ้าแดงนุ่งกางเกงขาก๊วยมีผ้าคาดเอวและโพก ศีรษะ

   2. ฟ้อนผู้ไทจังหวัดสกลนคร เป็นฟ้อนผู้ไทที่มีลีลาแตกต่างจากฟ้อนผู้ไทในท้องถิ่นอื่น เนื่องจากฟ้อนผู้ไทจังหวัดสกลนครจะสวมเล็บ คล้ายฟ้อนเล็บทางภาคเหนือ ปลายเล็บจะมีพู่ไหมพรมสีแดง ใช้ผู้หญิงฟ้อนล้วนๆ ท่าฟ้อนที่ชาวผู้ไทสกลนครประดิษฐ์ขึ้นนั้นมีเนื้อเพลงสลับกับทำนอง การฟ้อนจึงใช้ตีบทตามคำร้องและฟ้อนรับช่วงทำนองเพลง ท่าฟ้อนมีดังนี้ ท่าดอกบัวตูม ท่าดอกบัวบาน ท่าแซงแซวลงหาด ท่าบังแสง ท่านางไอ่เลาะดอน หรือนางไอ่เลียบหาด ท่านาคีม้วนหาง ดนตรีใช้กลองกิ่ง แคน กลองตุ้ม กลองแตะ กลองยาว ฆ้องโหม่ง พังฮาด ไม้กั๊บแก๊บ
    เครื่องแต่งกาย จะใส่เสื้อสีดำ ผ้าถุงดำขลิบแดง สวมเล็บทำด้วยโลหะหรือบางแห่งใช้กระดาษทำเป็นเส้นมีพู่ตรงปลายสีแดง ห่มผ้าเบี่ยงสีแดง ผมเกล้ามวยทัดดอกไม้สีขาว บางครั้งผูกด้วยผ้าสีแดงแทน ในปัจจุบันพบว่า เสื้อผ้าชุดฟ้อนผู้ไทจังหวัดสกลนครได้เปลี่ยนไปบ้าง คือ ใช้เสื้อสีแดงขลิบสีดำ ผ้าถุงสีดำมีเชิง ผ้าเบี่ยงอาจใช้เชิงผ้าตีนซิ่นมาห่มแทน

    3. ฟ้อนผู้ไทจังหวัดกาฬสินธุ์ มีลักษณะการแต่งกายแตกต่างจากฟ้อนผู้ไทในถิ่นอื่น จะสวมเสื้อสีดำขลิบด้วยผ้าขิด ห่มผ้าแพรวา นุ่งผ้าถุงมัดหมี่มีเชิง ลีลาการฟ้อนได้รับการผสมผสานจากท่าฟ้อนผู้ไท และเซิ้งบั้งไฟ ท่าฟ้อนจะเริ่มจากท่าฟ้อนไหว้ครู ท่าเดิน ท่าช่อม่วง ท่ามโนราห์ ท่าดอกบัวบาน ท่ามยุรี ท่ามาลัยแก้ว โดยใช้ผู้หญิงฟ้อนล้วนๆ ฟ้อนผู้ไทของกาฬสินธุ์จะมีการขับลำประกอบเรียกว่า “ลำภูไท” ฟ้อนผู้ไท 3 เผ่าเป็นการประยุกต์การฟ้อนผู้ไทของทั้ง 3 ถิ่น ให้เห็นถึงลีลาการฟ้อนที่มีลักษณะเฉพาะของแต่ละถิ่น ซึ่งการฟ้อนผู้ไท 3 เผ่าจะแสดงให้เห็นถึงลักษณะร่วมกันของชาวผู้ไททั้ง 3 เผ่า
   ฟ้อนผู้ไท 3 เผ่าจะเริ่มจากฟ้อนผู้ไทกาฬสินธุ์ ผู้ไทสกลนครและผู้ไทเรณูนคร ในการฟ้อนผู้ไท 3 เผ่านี้จะเพิ่มผู้ชายฟ้อนประกอบทั้ง 3 เผ่า มีการโชว์ลีลาของรำมวยโบราณต่อสู้ระหว่างเผ่าและ หรือการเกี้ยวพาราสีกันระหว่างชายหญิง

เซิ้งกระติ๊บ

 เซิ้งกระติบข้าว เป็นการละเล่นพื้นเมืองของชาวภูไท ซึ่งเป็นชาวไทยเผ่าหนึ่งที่มีเชื้อสายสืบต่อกันมาช้านาน ในดินแดนทางภาคอีสานของไทย เช่น ในเขตจังหวัดสกลนคร และจังหวัดข้างเคียง นิยมเล่นกันในโอกาสรื่นเริงวันนักขัตฤกษ์ต่างๆ การแสดงจะเริ่มด้วยชาวภูไทฝ่ายชายนำเอาเครื่องดนตรี และเครื่องประกอบจังหวะหลายอย่าง ได้แก่ แคน เป็นเครื่องดนตรีชนิดหนึ่งใช้ปากเป่าเป็นทำนองเพลง แก๊บ (กรับ) กลองเถิดเทิง กลองแต๊ะ โหม่ง และฉาบ มาร่วมกันบรรเลงเพลงที่มีทำนองและจังหวะรุกเร้า ต่อจากนั้นเหล่าสตรีชาวภูไทในวัยต่างๆ ซึ่งมีกระติบข้าว แขวนสะพายอยู่ข้างตัว ออกมาเต้นเซิ้งเป็นการแสดงอากัปกิริยาของสตรีชาวภูไท ขณะเมื่อสะพายกระติบข้าวเพื่อนำอาหารไปส่งให้แก่สามี และญาติพี่น้องที่ออกไปทำงานอยู่นอกบ้าน

เซิ้งกระติ๊บ
เครื่องดนตรี ที่ใช้ประกอบจังหวะ ได้แก่ กลองแต๊ะ กลองยาว แคน ฆ้องโหม่ง ฉิ่ง ฉาบ และกรับ จังหวะ ป๊ะ เพิ่ง ป๊ะ เพิ่ง ป๊ะ เพิ่ง เพิ่งการแต่งกาย แต่งกายแบบพื้นเมืองภาคอีสาน นุ่งผ้าซิ่น มีเชิงยาวคลุมเข่าเล็กน้อย สวมเสื้อแขนกระบอก คอกลมหรือคอปิด ห่มสไบทับเสื้อ ประดับด้วยเครื่องประดับต่างๆ เกล้าผมมวยสูงทัดดอกไม้อุปกรณ์การแสดง กระติบข้าว หรือกล่องใส่อาหารสานด้วยไม้ไผ่

imagerx1

                                                                                 ลักษณะบ้านเรือนของชาวภูไท

dsc04739hy6_resize

อีกข้อมูลหนึ่ง…ของชนเผ่าภูไท

 ตำนานชาวผู้ไท(ภูไท)

    เป็นตำนานที่เล่าสืบต่อกันมาถึงการกำเนิดของชาวผู้ไท(ภูไท)ว่า เกิดจากเทพสามีภรรยา 5 คู่ ซึ่งเป็นพี่น้องกัน เมื่อหมดอายุบนสวรรค์จึงอธิษฐานจิตเนรมิตน้ำเต้าขึ้นมาเทพทั้ง5 ก็เข้าไปอยู่ในน้ำเต้า น้ำเต้าลอยจากสวรรค์ตกลงมาบนภูเขาน้ำเต้าได้แตกออกจากน้ำเต้าทีละคู่ตาม ลำดับคือ ข่าแจะผู้ไทยลาวพุงขาวฮ่อ(จีน)และแกว(ญวน) ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของมนุษย์ 5 เผ่าพันธุ์ในปัจจุบันนี้ (วัน โพธิไสย 2546, สัมภาษณ์)

ถิ่นกำเนิดของชาวผู้ไท (ภูไท)

   สันนิษฐานว่าถิ่นเดิมของชาวผู้ไท (ภูไท)ตั้งอยู่บริเวณตอนกลางของมณฑลยูนานในประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ต่อมาจึงได้อพยพเข้าไปตั้งอาณาจักรที่ดินแดน
สิบสองจุไทย มีเมืองแถงเป็นเมืองหลวง เมืองไหล หรือ ไลเจา เป็นเมืองสำคัญรองลงมาและเมืองเล็กเมืองน้อยอีก 10 เมือง รวมเป็น 12 เมือง บริเวณแห่งนี้เป็นตะเข็บรอยต่อของอาณาจักรจีน ญวน ลาว และยังใกล้ชิดกับล้านนาและพม่าอีกด้วยบางครั้งแคว้นสิบสองจุไทยยังเคยตกอยู่ ในอำนาจอิทธิพลของอาณาจักรต่างๆ ดังกล่าวด้วย แคว้นสิบสองจุไทย มีอาณาจักรกว้างขวางมาก ทิศแหนือติดกับฮุนหนำของจีนทิศตะวันออกติดกับแคว้นตังเกี๋ยของญวน ทิศตะวันตกติดกับสิบสองปันนาซึ่งขึ้นกับพม่า ทิศใต้ติดต่อกับศรีสัตนาคนหุตหรือล้านช้าง จากการที่มีดินแดนติดต่อกับหลายอาณาจักร ทำให้อาณาจักรต่างๆ เหล่านั้นเข้ามามีอิทธิพลต่อกับแคว้นสิบสองจุไทยแล้วแต่ว่าช่วงนั้นใครจะมี กำลังเข้มแข็งกว่ากัน บรรดาอาณาจักรดังกล่าวแล้ว ล้านช้างจะมีอิทธิพลมากที่สุด รองลงมาได้แก่ ญวนและจีน แคว้นสิบสองจุไทยต้องส่งเครื่องราชบรรณาถวาย 3 ชาตินี้ จนได้ชื่อว่า ?เมืองสามฝ่ายฟ้า? หรือ ?เมืองสามส่วยฟ้า? เมืองแถง ซึ่งเป็นเมืองหลวงอยู

คำสำคัญ (Tags): #ภูไท
หมายเลขบันทึก: 256148เขียนเมื่อ 18 เมษายน 2009 22:08 น. ()แก้ไขเมื่อ 21 มิถุนายน 2012 19:17 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (18)

ผมมีเพื่อนภูไทหลายคน ประทับในวัฒนธรรม และภูมิปัญญาของชาวภูไทครับ ขอบคุณมากครับ

สมัยเป็นเด็กครูเคยจับเราแต่งตัวแบบฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์ สนุกดี เฮ้อ คิดถึงอดีต

ครับขอบคุณที่่เข้ามาเยี่ยมชม

สวัสดีค่ะ

แวะมาชมวัฒนธรรมชองชาวภูไทค่ะ

สาวภูไท นี่หน้าตาสวยงามมากเลยนะคะ

(^___^)

แน่นอนอยู่แล้วครับ รวมทั้งบ่าวภุไท ด้วยเน้อ

มาเยี่ยมเยือน ให้กำลังใจครับ ประทับใจในข้อมูล และความภูมิใจในบ้านเกิดเมืองนอนของคุณแมงโม่มากครับ ผมเองก็เป็นคนอีสานคนหนึ่งที่มาขายแรงงานในกทม.ได้ 20 กว่าปีแล้วครับ ยังหาโอกาสกลับไปพัฒนาบ้านเกิดเมืองนอนไม่ได้เลย แต่ก็หวังไว้สักวันหนึ่งต้องกลับไปสู่รากของเราให้ได้

ขอบคุณคุณ ไทเลย-บ้านแฮ่ ที่เข้ามาเยี่ยมชมครับ ไม่ได้เข้า ล็อกอิน แต่ก็ขอบคุณมากๆครับ

ขอบคุณสำหรับข้อมูลดีๆครับ

เพิ่งรู้ความเป็นมาของชนเผ่าเราวันนี้ล่ะ

ผมกะภูไทคือกันครับ อ.นาแก จ.นครพนม

แต่นาแกส่วนมากจะเป็นญ้อมากว่าภูไท ภูไทจะอยู่แถวๆทางเรณูซะมากกว่า บ้านผมอยู่ทางสกลนครแต่ก็เป็นภูไท ตำบลรอบข้างจะเป็นญ้อหมด หมู่บ้านห่างกัน2-3กิโลสำเนียงก็จะไม่เหมือนกันแล้ว ญ้อสลับภูไท และภูไทแต่ละหมู่บ้านก็จะสำเนียงไม่เหมือนกันด้วย แต่ก็ยังคงเอกลักษณ์ภูไทไว้ ก็คือไม่ว่าจะเป็นภูไทแบบไหนคนที่ฟังภูไทรู้เรื่องจะรู้ว่าเป็นภูไท เช่น คำว่า "จะไปไหน" บ้านผมจะพูดว่า "สิไป๋สิเลอ" ภูไทบางที่จะพูด "สิไป๋กะเลอ" "สิไป๋สิเหลอ" แต่ถ้าเป็นภาษาญ้อจะพูดว่า "สิไป่ใส" ญ้อคำพูดจะคล้ายๆกับลาวอิสานทั่วไปแต่สำเนียงต่างกันมาก ซึ่งผมเคยถามคนอิสานทั่วไปเขาบอกว่าสำเนียงญ้อก็ฟังยากแต่พอฟังได้ แต่เขาฟังภูไทไม่รู้เรื่องเลย คนแถวนั้นฟังได้ทั้งญ้อภูไทยและอิสาน ญ้อก็ฟังภูไทรู้เรื่อง ภูไทก็ฟังญ้อออก ส่วนผมพูดได้ทั้งญ้อและภูไทเพราะผมเป็นภูไทแต่เวลาไปเรียนเพื่อนๆส่วนมากจะเป็นญ้อ ส่วนมากญ้อจะอยู่ที่ตัวเมืองนครพนม สกลนครและที่เมืองท่าแขกของลาว แต่ช่วงที่ผมไปเรียนอยู่ขอนแก่นจะใช้ภาษาญ้อเพราะพูดภูไทแล้วเพื่อนๆส่วนมากจะฟังไม่ค่อยรู้เรื่อง ขนาดพูดญ้อต้องคอยพูดซ้ำให้เขาฟังตลอด สำเนียงของญ้อกับภูไทยังจัดว่าเป็นภาษาที่มีความใกล้เคียงกับภาษาไทยอยู่ คนไทยทั่วไปสามารถหัดฟังหัดพูดได้ แต่ยังมีภาษาโซ่ซึ่งเป็นภาษาท้องถิ่นของคนแถวนี้และไม่มีความใกล้เคียงกับภาษาไทยเลย คนละศัพท์คนละความหมาย ผมก็ยังฟังไม่รู้เรื่อง ซึ่งมีอยู่ในเขต อ.ดงหลวง จ.มุกดาหาร และ อ.กุสุมาลย์ จ.สกลนคร ซึ่งน่าจะเป็นภาษาเวียตนาม

และขอเพิ่มเติมอีก ภาษาภูไทไม่ได้มีอยู่แค่จีนตอนใต้ เวียตนาม ลาวและไทย แต่ยังมีที่อินเดียอีก มีชนเผ่าที่ใช้ภาษาภูไทอยู่ที่อินเดีย เขาเรียกตัวเองว่าชาวไตพาก ซึ่งพระเทพฯเสด็จไปเยือนและสามารถสื่อสารกันรู้เรื่อง แสดงให้เห็นว่าภูไทไม่ใช่แค่ชนเผ่าเล็กๆ สำหรับเพลงที่สื่อสารออกมาเป็นภาษาภูไทก็เริ่มมีคนทำออกมาวางขายบ้างแล้ว ถ้าใครอยากฟังว่าสำเนียงภูไทยว่าเป็นยังไงก็ลองไปค้นหาดู "เพลงบ่าวภูไทพ่ายรัก" เป็นเพลงที่ใช้ภาษาภูไทซึ่งหาฟังผ่านเน็ตได้ และยังมีนักร้องดังที่เป็นคนภูไทคือ คุณมนต์สิทธิ์ คำสร้อย เป็นคนมุกดาหารแต่จะร้องเพลงลูกทุ่งทั่วไป และก็มีคุณต้อม เรนโบว์ เป็นคนนครพนมซึ่งเป็นญ้อ แต่ว่าร้องเพลงแนวสตริงคอมโบ้ ตอนนี้ก็ไปออกเทปอยู่ที่ประเทศลาวแล้ว

คนภูไทไม่ว่าจะไปอยู่ไหนก็มีแต่คนสนใจกับสำเนียงพูด

เพราะว่าน้อยคนนักที่จะเคยได้ยิน จงภูมิใจในภาษาของเรา

โอ้โหครับ เป็นความรู้ใหม่อีกแล้วครับ ไม่เคยรู้เลยนะครับ ว่าจะมีคนที่เป็นภูไทยอยู่่ต่างประเทศ นอกจาก ลาวแล้วยังจะมีประเทศอื่น นอกเหนือจากนี้อีกครับ ครับก็ยินดีนะครับเป็นความรู้ที่ดีมาก ถ้เราไม่อนุรักษ์ภาษาเราไว้แล้วใครมันจะมารักษาไว้ให้ลูกหลานเราล่ะใช่ใหมครับ ทำไมคน ไทยเราไม่สร้างจิตสำนึกว่าคนในประเทศเรายังมีเรื่องราวต่างๆมากมายในประเทศไทยของเรา ตั้งเยอะแยะไว้ให้เราเรียนรู้เราเรียนรู้เกี่ยวกับภาษาตัวเองให้ถ่องแท้ วัฒนธรรมที่ถ่องแท้ แล้วค่อยเข้าใจประเทศอื่น สำหรับวัฒนธรรมจากต่างประเทศ ค่อยๆนำเข้ามาจะดีกว่าการปล่อยให้หลั่งไหลเข้ามาจนทำให้คนไทยไม่รู้จักตัวเองเลย แล้ววันหน้าอย่ามาเสียใจกับเวลาที่มันผ่านไปนะครับ

ได้เกิดมาเป็นคนไทยแล้ว แต่สังคมเราทุกวันนี้ไม่รู้เป็นอย่างไร เห็นแก่ตัวกันมากขึ้น จงช่วยกันรักษาวัฒนธรรมของตัวเองไว้นะครับอย่าปล่อยให้คนอื่นเขามา

เปลี่ยนแปลงสิ่งที่เราเป็นอยู่

สุดท้ายขอบคุณคุณอ้นมากนะครับ

เราก็เป็นคนหนึ่งที่เป็นสาว ภูไท ดีใจจังที่มีคนสำนึกรักบ้านเกิด เผยแพร่ วัฒนธรรม ประวัติของชาวภูไท

ไปซิเลอ, ไปเผอ -ไปไหน

กินผะเล๋อ - กินอะไร

กินกับผะเล๋อ - กินกับอะไร

เอ็ดเผอ - ทำอะไร

ยูซิเลอ - อยู่ไหน

เข็นมิสันกะ - ตกลงเอาอย่างนี้แล้วกัน

เว้า - พูด

เว้าพื้น - นินทา

ขะเจือยขะหญา - บ้าบ้า บ้องบ้อง

ทำไม ภูไท บ้านม่วงสกลนครที่ รู้จักหลายๆคน เป็นคนเห็นแก่ตัว

ไม่ชอบช่วยเหลือสังคมที่อยู่ร่วมกัน ประมาณว่าของมึงให้กูเอา แต่กูไม่ให้มึงประมาณนี้ แม้แต่พวกพ้องเดียวกันก็ไม่ให้ หรือว่าผมรู้จักแต่ภูไทที่เห็นแก่ตัว แต่ไม่เคยเจอมากกว่านี้

อ้น [IP: 203.144.180.65] ครับ

ผู้ไทมีถิ่นกำเหนิดในภาคใต้ประเทศจีนเหมือนกับไทเผ่าอื่นๆต่อมาถูกจีนรุกรานอพยพลงใต้มาอยู่ในเวียตนามและย้ายเข้าลาวและไทย

ตามลำดับ ชาวไตพาก ที่ว่าไม่น่าจะเป็น ผู้ไท หรอกครับเป็นไท พ่าเก (ผาแก่)เป็นไทใหญ่อพยพหนีการรุกรานของพม่าไม่ใช่ผู้ไทแน่นอน ในอินเดียไม่มีผู้ไทแน่นอนครับ ผู้ไท มีมากในเมือง กวางสี ประเทศจีน คนผู้ไท อาศัยอยู่กับ ผู้จ้วง หรือชาวจ้วง ผู้ไท ออกตามเสียง พิน ยิน จีนว่า ปู้ไต่ หรือที่ชาวผู้ไทเรียกตัวเองว่า พู้ไท้ แปลว่า คนไท ผมว่าประวัติผู้ไทที่ถูกต้องควรที่จะได้รับการแก้ใข

ไม่ใช่ต่างคนต่างพูดมั่วไปมาเช่น คนมักคิดว่าผู้ไท คือไทดำความจริงแล้วไทดำเผ่าพันธ์ที่มีความใกล้ชิดกันเฉยๆ

คือ ขอโทษน่ะครับผมสับสน คือผมเชื้อสายทางพ่อเป้น ลาวโซ่งหรือเรียกทาง เมืองแถง[เดียนเบียนฟู] ว่าคนไตดำ TAI DAM คือจากที่ผมดูจากลายผ้าของคนภูไท แล้ว ทำไมไม่เหมือนลายผ้า แตงโม เหมือนคนไทดำหรือลาวโซ่ง ล่ะครับ อีกอย่างไม่รู้ว่า คนภูไท มีนามสกุล ดั่งเดิมของภูไทกันไหม อย่าง ผม ก็คือ สิงกวาง เพื่อนผมบางคนก็ นามสกุล สิงลอ,สิงเลือง เป้นต้น และดูคนไตดำที่อพยพไปอยุ่ รัฐ IOWA [พวกเนี่ยไปอยู่ที่อเมริกามีอยุ่ประมาณ4000กว่าคนพึ่งไปสมัย ลาวแตก] ที่เขามาสำรวจประชากรคนเผ่าไตดำ เขาสำรวจว่าที่อีสานที่จ เลยเท่านั้นที่มีคนไตดำและที่ภาคกลาง เช่น เพชรบุรี ราชบุรี นครปฐมและอื่นๆเป้นต้นเขาไม่กล่าวถึงคนทางอีสานอื่นๆเลยลองเข้าไปดูเว็บเนี่ยน่ะครับ http://www.youtube.com/watch?v=igfrohsS5-4&NR=1 และอีกอันนึงเป้นคุณปู่ไตดำแกพูดสำเนียงไตดำ ลาวโซ่งขนาดแท้ดั่งเดิม http://www.youtube.com/watch?v=UcMJwMhgWSs&feature=related เนี่ยครับลองเข้าไปฟังดูผมสับสนจริงๆว่าคนภูไท กับลาวโซ่ง[คนไตดำ]เนี่ยคือพวกเดียวกันจริงๆเหรอ อีกอย่าง เราจะมีพิธีเวลาที่พวกเราตาย เราจะมีการ บอกเส้นทางให้กับวิญญาณให้กลับไปเมืองแถง ด้วยอันนี้เป้น สิ่งที่บรรพบุรุษของคนเผ่าไตดำไม่ว่าจะอยุ่ที่ไหนก้จะมีบอกกันให้กลับบ้านเก่ากันอย่างไง อีกอย่าง ปู่ย่าตายาย คนไตดำ เรียก กันอย่างนี้ คือเรียก ไอ่อู๋ เอ็มอู๋ ไอ่เฒา เอ็มเฒาและ หงำฮอด=คิดถึง,

กวานเนาะ=เข้าส้วม[ปลดทุกข์หนัก],ตั๋งหาย=หงายหลัง อันสุดท้าย อี้ ซู หยู ก๊า เลา แปลว่า พวกคุณอยู่ที่ไหน คืออยากได้ข้อชัดจริงอ่ะครับเสียดายผมไม่รู้จักคนภูไทซักคนได้ดูจากทีวีเวลาที่มีงานฟ้อนรำเท่านั้น แต่มันก็ยังดูแตกต่างกับคนไตดำหรือลาวโซ่งอยุ่ดี พ่อผม ยังบอกเลย

รู้ตัวว่าเป็นคนภูไทตอนอายุ 4 ขวบเพราะเพื่อนเว้าลาวกัน แต่ที่บ้านเว้าภูไทและมีไปทำบุญบ้านเก่าที่คำชะอี พออายุ 10 ขวบไปเรียนในเมืองภูมิใจมากที่เราเป็นภูไท เพราะเพื่อน ๆ ไม่มีใครรู้เลยว่าภาษาภูไทมันมาจากไหนพูดอะไรไปเพื่อนไม่รู้เรื่อง ภูมิใจโคตร ๆๆๆ ย่าบอก 'อย่าเอาหนอย้าไปเฮ๋เด้อ' (อย่าทำเสียมย่าหายนะ) 'แหน๋ย้าอันนี้มันแฮ้ว' ไม่รู้ว่าเราเป็นภูไทที่ไหนแต่ย่าเราสวยมากญาติพี่น้องสวยทั้งนั้น ลูกป้าเราเป็นถึงนางงาม บางคนก็บอกว่าย่าเรามาจากเมืองเว้เมืองวัง ปู่ของเราเป็นคนกลุ่มแรกมาสร้างบ้านแปลงเมืองที่บ้านโพนไค ยายของเราคาดว่าเป็นคนมาจากสวรรณเขตเพราะยายจะปลูกต้นจำปาไว้หน้าบ้าน ยายเอาไว้บูชาพระ และในแต่ละปียายจะต้องไปนมัสการพระธาตุหลวงที่ฝั่งลาว ทั้งย่าและยายอยู่และบอกเล่าภูมิหลังให้เราได้ฟังตอนเราอายุแค่ 8 ขวบเท่านั้นท่านทั้งสองก็ทิ้งปมปริศนานี้ไว้ให้เราค้นคว้าต่อไป เราเกิดที่อำเภอบ้านม่วงย่าเป็นภูไทแท้ยายก็เป็นภูไทและภูมิใจในความเป็นภูไทอย่างมากแม้บางครั้งจะพูดเพี้ยนสำเนียงไปบ้างแต่เราก็รักในความเป็นภูไท

ปลาหาว = ปลาขาว หรือปลากระบอก

หนอ = เสี้ยม

แฮน = แขน

สุด = มุ้ง

โซ้ม = ห้องนอน

รู้ตัวว่าเป็นคนภูไทตอนอายุ 4 ขวบเพราะเพื่อนเว้าลาวกัน แต่ที่บ้านเว้าภูไทและมีไปทำบุญบ้านเก่าที่คำชะอี พออายุ 10 ขวบไปเรียนในเมืองภูมิใจมากที่เราเป็นภูไท เพราะเพื่อน ๆ ไม่มีใครรู้เลยว่าภาษาภูไทมันมาจากไหนพูดอะไรไปเพื่อนไม่รู้เรื่อง ภูมิใจโคตร ๆๆๆ ย่าบอก 'อย่าเอาหนอย้าไปเฮ๋เด้อ' (อย่าทำเสียมย่าหายนะ) 'แหน๋ย้าอันนี้มันแฮ้ว' ไม่รู้ว่าเราเป็นภูไทที่ไหนแต่ย่าเราสวยมากญาติพี่น้องสวยทั้งนั้น ลูกป้าเราเป็นถึงนางงาม บางคนก็บอกว่าย่าเรามาจากเมืองเว้เมืองวัง ปู่ของเราเป็นคนกลุ่มแรกมาสร้างบ้านแปลงเมืองที่บ้านโพนไค ยายของเราคาดว่าเป็นคนมาจากสวรรณเขตเพราะยายจะปลูกต้นจำปาไว้หน้าบ้าน ยายเอาไว้บูชาพระ และในแต่ละปียายจะต้องไปนมัสการพระธาตุหลวงที่ฝั่งลาว ทั้งย่าและยายอยู่และบอกเล่าภูมิหลังให้เราได้ฟังตอนเราอายุแค่ 8 ขวบเท่านั้นท่านทั้งสองก็ทิ้งปมปริศนานี้ไว้ให้เราค้นคว้าต่อไป เราเกิดที่อำเภอบ้านม่วงย่าเป็นภูไทแท้ยายก็เป็นภูไทและภูมิใจในความเป็นภูไทอย่างมากแม้บางครั้งจะพูดเพี้ยนสำเนียงไปบ้างแต่เราก็รักในความเป็นภูไท

ปลาหาว = ปลาขาว หรือปลากระบอก

หนอ = เสี้ยม

แฮน = แขน

สุด = มุ้ง

โซ้ม = ห้องนอน

รู้ตัวว่าเป็นคนภูไทตอนอายุ 4 ขวบเพราะเพื่อนเว้าลาวกัน แต่ที่บ้านเว้าภูไทและมีไปทำบุญบ้านเก่าที่คำชะอี พออายุ 10 ขวบไปเรียนในเมืองภูมิใจมากที่เราเป็นภูไท เพราะเพื่อน ๆ ไม่มีใครรู้เลยว่าภาษาภูไทมันมาจากไหนพูดอะไรไปเพื่อนไม่รู้เรื่อง ภูมิใจโคตร ๆๆๆ ย่าบอก 'อย่าเอาหนอย้าไปเฮ๋เด้อ' (อย่าทำเสียมย่าหายนะ) 'แหน๋ย้าอันนี้มันแฮ้ว' ไม่รู้ว่าเราเป็นภูไทที่ไหนแต่ย่าเราสวยมากญาติพี่น้องสวยทั้งนั้น ลูกป้าเราเป็นถึงนางงาม บางคนก็บอกว่าย่าเรามาจากเมืองเว้เมืองวัง ปู่ของเราเป็นคนกลุ่มแรกมาสร้างบ้านแปลงเมืองที่บ้านโพนไค ยายของเราคาดว่าเป็นคนมาจากสวรรณเขตเพราะยายจะปลูกต้นจำปาไว้หน้าบ้าน ยายเอาไว้บูชาพระ และในแต่ละปียายจะต้องไปนมัสการพระธาตุหลวงที่ฝั่งลาว ทั้งย่าและยายอยู่และบอกเล่าภูมิหลังให้เราได้ฟังตอนเราอายุแค่ 8 ขวบเท่านั้นท่านทั้งสองก็ทิ้งปมปริศนานี้ไว้ให้เราค้นคว้าต่อไป เราเกิดที่อำเภอบ้านม่วงย่าเป็นภูไทแท้ยายก็เป็นภูไทและภูมิใจในความเป็นภูไทอย่างมากแม้บางครั้งจะพูดเพี้ยนสำเนียงไปบ้างแต่เราก็รักในความเป็นภูไท

ปลาหาว = ปลาขาว หรือปลากระบอก

หนอ = เสี้ยม

แฮ๋น = แขน

สุด = มุ้ง

โซ้ม = ห้องนอน

ผมอยู่บ้านเหล่าโพนค้อ อ.โคกศรีสุพรรณ จ.สกลนคร ก็เป็นคนภูไทเช่นกันคับ แต่สำเนียงจะไม่เหมือนแถวๆพรรณา เขาวง หนองสูง เรณู หรือโนนหอมก็ไม่เหมือน แต่พูด ไปสิเหลอ เอ็ดผิเลอ เหมือนกัน มีเพื่อนที่อยู่แถวๆเขาวงเป็นภูไท พอเวลาคุยกันมันบอกให้พูดภูไทให้ชัดหน่อย ผมก็เลยบอกว่าบ้านเราเค้าพูดสำเนียงนี้กัน ที่แตกต่างกันที่สุดคือคำว่ามะม่วง บ้านผมจะออกเสียง มะโม่ง เสียงจะต่ำ แต่ถ้าเป็นเขาวงหรือพรรณาหรือเรณูจะออกเสียง มะโหม๊ง จะสูง ผมว่าน่าจะรวบรวมสำเนียงภูไทที่ต่างๆลงยูทูบให้ได้ศึกษาบ้างคงจะสนุกดีได้ฟังหลายสำเนียง อีกอย่างน่าจะมีพจนานุกรมฉบับภาษาภูไทสักเล่มเพื่อรวบรวมคำภูไทและความหมายให้ง่ายต่อการศึกษาและอนุรักษ์คำเก่าๆไว้ อ.โคกศรีสุพรรณแยกออกจากอ.เมืองสกลนครได้30ปีพอดี(ปี2553)มี4ตำบล มีชาวญ้อสลับกับภูไทฟังกันรู้เรื่องหมด หมู่บ้านภูไทในอ.โคกศรีสุพรรณ เช่น บ้านห้วยยาง บ้านเหล่าโพนค้อ(ต.เหล่าโพนค้อ) บ้านป่าไร่ บ้านโคกนาดี(ต.แมดนาท่ม) บ้านด่านม่วงคำ บ้านป่าปอ(ต.ด่านม่วงคำ) บ้านห้วยหีบ บ้านนาสีนวน(ต.ตองโขบ)

โดยส่วนตัวแล้วผมมีความภาคภูมิใจมากที่เกิดเป็นลูกหลานผู้ไท (บ้านคำชะอี อ.คำชะอี จ.มุกดาหาร) เพราะภาษาผู้ไท เป็นภาษาที่ไพเราะอ่อนหวาน นุ่มนวลไม่แข็งกระด้าง มีสำเนียงเป็นเอกลักษณ์และคนผู้ไทมีน้ำใจงดงามเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ครับ ปัจจุบันนี้ผมอยู่กรุงเทพฯ เพื่อนร่วมงานที่เป็นคนกรุงและคนภาคอื่นๆชอบอ้อนวอนให้เว้าภาษาผู้ไทให้ฟังบ่อยๆเพราะเขาบอกฟังแล้วชอบ ไพเราะ (บางทีพวกมันก็ขำ)เพราะคำศัพท์บางคำเขาแปลไม่ออกเช่น เพิ้ง=จริง  เค่อ=ใกล้  เจ๋อ=ใจ เว้าบะลำบะลอย=พูดมั่วๆ และคำที่ทำเอาเพื่อนมันขำก๊าก!! คือ โหโค้ย,!!=หัวเข่า 55555! เวลาที่ผมโทรศัพท์กลับบ้านทีไร พวกมันจะชอบมานั่งฟังผมพูดผู้ไท จนพวกมันจำและพูดได้ เช่นคำว่า เอ็ดผะเหลอ,เอ็ดเผอ,โต๋ จะไป๋ซิเลอ, จะไป๋เผอ, คื่อซับแท้ (สวยแท้) ,อันนี้เล่าให้ฟังขำๆนะครับ แต่สาวผู้ไทและหนุ่มผู้ไท ที่คำชะอี มีแต่สวยๆหล่อๆทุกคน555! อันนี้เรื่องจริงท้าให้ไปพิสูจน์ ต้นพฤษภาคมของทุกปี คำชะอีเรามีงานยักษ์ครับ ขอประชาสัมพันธ์ล่วงหน้านิส...นึง อ่านะ งาน "กินข้าวปุ้นบุญบั้งไฟล้านบ้านคำชะอี" เราจัดทุกปีครับ  ขอส่งท้าย "ผู้ไทเฮา มี๋เห้อลื่มวัฒนธรรมคว่ามเป๋นผู้ไทเด้อ... เห้อฮักแพงเด๋ว เบิ่งแยงเด๋ว เฮาเป๋นพี่น้องเด๋ว ผู้ไทคื่อเด๋ว มาซ้อยเด๋วสืบสานวัฒนธรรมผู้ไท เห้อยั่งยืนสืบไป๋"

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท