กลิ่นเอื้อง.. เสียงซึง..
หากมีโอกาสได้ไปทำงานเมืองเหนือเมื่อไหร่ โดยเฉพาะในช่วงใกล้ๆสงกรานต์แบบนี้ มักทำให้แม่ต้อยอดที่จะนึกย้อนนึกถึงเรื่องราวที่คุ้นเคยในสมัยเด็กๆไม่ได้ ยิ่งคราวนี้ได้ไปไกลถึงแม่ฮ่องสอนซึ่งนับว่าเป็นเมืองที่ยังรักษาและมีวัฒนธรรมที่เข้มแข็ง จึงทำให้ที่นั่นยังคงความงามของบ้านเมือง ความเป็นอยู่ ตลอดจนวัฒนธรรม การกินอยู่ยังคงมีให้เห็นอย่างน่าชื่นใจ และนับว่าเป็นจุดแข็งของจังหวัดในการอนุรักษ์สิ่งเหล่านี้ และทำให้ผู้คนอยากไปเที่ยวแวะเยี่ยมเยือนมากขึ้น
มาคราวนี้ อย่างน้อยก็หนึ่งเรื่องที่ทำให้ภาพของความเป็นอยู่ในอดีตสะท้อนแจ่มชัดขึ้นมา จำได้ว่าตอนนั้น อาหารการกินของพวกเราเด็กๆจะไม่มีอย่างเหลือเฟือในปัจจุบัน ขนมชนิดหนึ่งที่แม่ต้อย แลพี่น้องสมัยนั้น รู้จักและคุ้นเคยคือ “ ขนม เกลือ และ ขนม น้าอ้อย” ขนมทั้งสองชนิดนี้ ผู้ใหญ่จะซื้อมาฝากพวกเราจากตลาด และเก็บไว้ให้ลูกหลานทานเล่นๆ หลังอาหารกลางวัน ( คงคล้ายๆ อาหารว่าง ก่อนอาหารเย็นนั่นแหละคะ ) แต่บางครั้ง พวกเราไม่อาจจะรอได้ถึงเวลาที่กำหนด เราจึงมักแอบเอามากินกันก่อน เนืองๆ จนบางครั้งถูกตี ก็ยังมีนะ
แม่ต้อยยังเคยพูดแซวคุณยายในตอนนี้ว่า
“ เดี๋ยวนี้ ทำไมยาย ไม่ทำขนมเกลือ หรือขนม น้าอ้อยให้หลานๆกินบ้างละคะ ทีแต่ก่อนหนู ไม่เห็นได้กินอะไรเลย นอกจากขนม สองอย่างนี่แหละ “ แม่ต้อยแกล้งแหย่เล่น ไปซะงั้น
ยายก็เลยตอบสวนกลับมาว่า “ โอ๊ย เด็กเดี๋ยวนี้ เขาไม่กินหรอก ขนม อย่างนั้น เขาจะรู้จักหรือเปล่านะ?”
ขนม ที่แม่ต้อยเอ่ยถึงนั้น นับว่าเป็นขนม พื้นบ้านทางเหนือจริงๆ แม่ต้อยไม่เคยเห็นมานานมากๆ แล้วน่าจะหลายสิบปี วิธีการทำแบบง่ายๆ ใช้แป้งโม่ ผสม เกลือ และน้ำอ้อย ห่อในใบตองกล้วย แล้วเอามานึ่งเท่านั้นเอง แต่มันก็อร่อยมาก โดยเฉพาะหากเราได้รับจากมือของแม่ ที่หยิบยื่นให้
ขนม เกลือ ขนมอ้อย
แม่ต้อยได้ไปพบขนมชนิดนี้อีกครั้งที่กาดแลง ปาย จึงซื้อมาทาน ราคา สามชิ้น ห้าบาท เพื่อย้อนถึงวันวาร น้องๆที่ไปด้วยถามกันเซ็งแซ่ว่านี่ขนมอะไรคะ? ขอชิมๆๆ
สีขาว ขนมเกลือ สีน้าตาลอ้อย ก็ขนมอ้อย
ยังมีเรื่องกับข้าวพื้นเมืองที่แสนอร่อย ในรูปแบบที่แม่ต้อยคุ้นเคยมากๆ ตอนเด็กๆ เวลาไปโรงเรียนเด็กๆบ้านนอกแบบแม่ต้อย ไม่ค่อยมีปิ่นโตใช้ เราจึงใช้ ใบตองตึง หรือใบกล้วย มาห่อข้าวเหนียวที่เรานึ่งหอมใหม่ๆ ใช้เส้นตอกไม้ มามัดหมุนรอบห่อข้าวให้แน่น แนมด้วยหมูย่าง หมูปิ้ง ปลาทอด หรือปลาแอ้บ หมู แอ้บ ( คล้ายๆห่อหมก แต่เอามาปิ้งแทน) เวลาทานข้าว เราจะมารวมกลุ่มกัน อาหารกลางวันของพวกเราจึงมีหลายชนิดกินกันอร่อย สนุกดี และพวกเราก็นัดแนะกันว่าพรุ่งนี้ ใครจะห่อกับข้าวชนิดใดมาอีกเพื่อไม่ให้ซ้ำกัน
ข้าวเหนียวห่อใบตองตึง มัดด้วยตอก กันหลุด
แกงแคไก่ และยำยอดมะขาม นี่เป็นอาหารที่สุดอร่อย เพราะประกอบด้วยผักหลายๆชนิด ใครที่ยังไม่เคยทานยำยอดมะขาม ขอให้ลองดูนะคะ อร่อยมากๆ แต่ต้องหาฝีมือคนที่ทำอร่อย และผักสดจริงๆจึงจะอร่อย
แกงแค จิ้นไก่ และยำยอดมะขามสด
สมัยนั้น ตอนปิดเทอม พวกเราจะได้รับ อนุญาตให้ไปเที่ยวบ้านคุณยาย การเดินทางไปพักที่นั่นในตอนปิดเทอมถือว่าเป็นการผจญภัยที่น่าสนุกสนาน เพราะที่บ้านยาย ไม่มีไฟฟ้า ไม่มีน้ำประปา ( เหมือนเพลงจัง ) เราต้องตักน้ำจากบ่อน้ำเย็นใสแจ๋วมาอาบ และต้องตักมาไว้ดื่มกินด้วย โดยการกรอกน้าลงในคนโฑ ( ทางเหนือเรียก "น้ำต้น" )ที่สำคัญคือ คนโบราณจะไม่มีห้องส้วมไว้บนบ้านที่แสนสะดวกเหมือนสมัยนี้ การไปห้องน้ำในตอนกลางคืน จึงเป็นเรื่องใหญ่
เราจะรวมตัวกันหลายๆคนเพื่อลงจากบ้าน มือถือตะเกียงไฟ( ทางเหนือเรียก” กมไฟ”)คนละอัน มีคนที่อาสาว่าเก่งกว่าคนอื่นๆ นำหน้า และ อยู่ข้างหลังเพื่อรักษาความปลอดภัย และแน่นอนแม่ต้อยต้องอยู่ตรงกลางอยู่แล้ว 5555
นอกจากนั้น เรายังต้องช่วยผู้ใหญ่ ขนข้าวเปลือกเข้าไปไว้ในยุ้งข้าว ทางเหนือ เรียกว่า “ หลองข้าว “ เราสนุกสนานกับการตำข้าวเปลือก หรือเก็บต้นถั่วเหลืองมาตากแห้ง แม่อุ้ยมักจะแต่งตัวงามเสียบมวยผมด้วยดอกเอื้องผึ้งที่จะออกดอกสะพรั่งในช่วงสงกรานต์นี้พอดิบ พอดี
ดอกเอื้องผึ้งจะบานช่วงก่อนสงกรานต์ เล็กน้อย
หรือบางอากาศทีร้อนนัก เราก็โดดลงไปเล่นที่น้ำเหมืองข้างๆบ้าน คลายร้อน แม่ต้อยก็ฝึกการว่ายน้ำจากน้าเหมืองที่ตื้นๆ นั่นแหละคะ จึงว่ายไม่เก่ง
ที่เล่ามาทั้งหมดนั้น เป็นเรื่องราวประมาณห้าสิบปีที่ผ่านมา
( แหะ ๆๆ แล้วตอนนี้ อายุเท่าไหร่ ค้า..)
แทบไม่น่าเชื่อว่าแม่ต้อยจะมีโอกาสสัมผัสบรรยากาศอย่างนี้อีกครั้งหนึ่ง ที่บ้าน “ ไฮ่ อุ้ยต๋าคำ “ ที่ ปาย ในคราวนี้
ยุ้งข้าว หรือหลองข้าวของคนเหนือ
ที่นี่ น้องสันโดษ และน้องเกศินี สองสามีภรรยาได้ทำบ้านที่มีพื้นที่มากกว่า ๔๐ ไร่ ให้คนที่มาเยือนได้เรียนรู้ความเรียบง่าย วิถีชีวิตและเสน่ห์ของวัฒนธรรมทางเหนือ การกิน อยู่แบบพอเพียง คนที่มาพัก ซึ่งส่วนใหญ่ เป็นชาวต่างประเทศนิยมมาก เจ้าของบ้านอนุญาตให้ ปลูกผัก ทำไร่ เลี้ยงหมูในเล้า รวมทั้งสามารถเก็บพืชผักในบ้านที่มีหลากหลายมาประกอบอาหารได้ เห็นภาพฝรั่งที่ตั้งหน้าตั้งตาทำอาหารใน “ กัวะข้าว “( ที่แม่ต้อยเคยเล่า) และการทำซุบบนก้อนดินสามเส้าในครัวแบบคนเหนืออย่างตั้งอกตั้งใจ ก็นึกเข้าใจในอารมณ์ และความรู้สึกทันที
ฝรั่งทำอาหารในครัวแบบคนเมือง
ใช้กัวะข้าวมานวดแป้งโรตี ทานกับซุบถั่ว
คืนนั้น เราเดินตามทางเดินที่มืด เนื่องจากไม่ใช้ไฟฟ้า มีเพียงแสงจากตะเกียงที่จุดไว้ตามทางเดิน และแสงจันทร์ ของพระจันทร์ที่เกือบเต็มดวง แสงสีนวลผ่อง เราพากันเดินตามทางแคบๆ ผ่านสวน ป่าไผ่ ใจก็ประหวัดนึกถึงชีวิตในยามเด็กที่สวนของคุณยายอย่างช่วยไม่ได้
เสียงสะล้อ ซอ ซึงและการขับกล่อมด้วยเสียงเพลงทางเหนือ ของเจ้าของบ้าน รวมทั้งอากาศที่ไม่มีมลพิษ เย็นสบายกลางทุ่งนา และท่ามกลางแสงจันทร์ส่องสว่าง เป็นบรรยากาศที่สุดแสนจะพรรณนาได้
เจ้าของบ้านมาจ๊อยซอ เพลง น้อยไจยา ให้ฟังอย่างได้อารมณ์เหนือจริงๆ
มาเหนือคราวนี้ มีความรู้สึกหวงแหน สิ่งที่ดีดี ในอดีต ที่อาจจะจะค่อยๆเลือนหายไปตามการเปลี่ยนแปลงและ วัฎจักร อันเป็นธรรมดา
แต่ว่าอย่างไรก็ตาม แม่ต้อยยังคิดถึงคะ
“ คิดถึง กลิ่นเอื้อง.. เสียงซึง..”
สวัสดีคะ
ความเห็น (31)
กลิ่นเอื้อง เสียงซึง ทำให้รู้สึกเหมือนเย็นสบาย ที่บ้านวันนี้ร้อนมากเลยค่ะ
เรียน ท่านแม่พี่ต้อย อาหารเหนือ แซบ เนาะ
สวัสดีคะ
ยินดีคะ ที่บ้านนนทบุรี ฝนตกหนักมากคะ ฟ้าร้องด้วยคะ น่ากลัวจัง
ขอให้มีความสุขในปีใหม่นี้นะคะ
เป็นคนหนึ่งที่หลงมนต์คนเมืองเหนือและวัฒนธรรมเก่าแก่ ความงดงามที่แตกต่าง
เคยชอบขนาดที่ว่าอยากจะไปใช้ชีวิตอยู่ที่เมืองเหนือ.
สมัยที่จลัล มโนเพชรยังมีชีวิตอยู่จะติดตามผลงานเพลง
และฝึกร้องจนกระทั่งร้องได้ เพลงน้อยใจยา
สุนทรี เวชานนท์ ร้องไว้ใช่มั๊ยคะเเม่ต้อย อยากฟังจังเลยค่ะเเม่ต้อยร้องให้ฟังหน่อยได้มั๊ยคะ ขอบคุณแม่ต้อยที่มาเปิดลิ้นชักความทรงจำที่ทำให้นึกถึงครั้งที่อยากไปเป็นคนเหนือเจ้า
สวัสดีค่ะ แวะมาทักทาย ดอกกล้วยไม้สวยมากเลยค่ะ ชอบมากกกก
สวัสดีปีใหม่ คะท่านผอ.
สาร วันปีใหม่ของท่านผอ.ทำให้มีกำลังใจ มีความหวังมากๆ ของคนไทยนะคะ
ขอให้พ้นวิกฤติทุกอย่าง
หมายเหตุ แอบดุรูปท่านผอ. ตอนเด็กๆ ก้เห็นว่า natadee มานานแล้วนะคะ
ขอบคุณคะ และขอให้ท่านผอ. รวมทั้งครอบครัวทุกคนมีความสุข สุขภาพแข็งแรงคะ
. ตุ๊กตา
สวัสดีคะ น้องตุ้กตา ยินดีที่ได้รู้จักคะ
ที่ปากพนัง ร้อนไหมคะ
ส่วนที่นนทบุรี ฝนตกหนักมากคะ ฟ้าร้องครืนๆๆ
ชอบดอกไม้วันหลังจะหามาฝากใหม่นะคะ
ขอให้มีความสุขในวันปีใหม่นี้นะคะ
สวัสดีอีกรอบค่ะ ตอนนี้ที่ปากพนังฝกตกทุกวันเลยละค่ะ นำท่วมแล้วในบางพื้นที่คะ
หากเว้นช่วง ฝนหยุด ร้อนมากเลยละค่ะ
ขอบคุณ ล่วงหน้าค่ะ สำหรับของฝากค่ะ
น้องตุ้กตาคะ
พอดียังอยู่ที่หน้าจอคะ งั้นส่งมาให้เลยนะคะ
ดอกไม้ที่ฝรั่งเศสคะ สวยไหมคะ
สวัสดีคะ ขอให้น้องมีความสุข นะคะ
ว้าว..สวยจังเลยค่ะ ขอบคุณมากกกกค่ะ
ว้าว..สวยจังเลยค่ะ ขอบคุณมากกกกค่ะ
จริงๆบ้านอ้ายสันโดษของคนหล่ายโต้ง (ฟากของทุ่งนา) กับผม และผมเองก็ค่อนข้างสนิทกัยอ้ายโดษดีครับ ศรัทธาในวิถีของอ้ายและครอบครัว
วิถีชีวิตแบบคนเมืองเฮา (แบบล้านนา) เป็นวิถีที่ถวิลหามากครับ นับวันก็จะสูญหายไป หากเราไม่อนุรักษ์ สืบสานกันไว้ต่อ
ปิ้กบ้าน(กลับบ้าน)คราวนี้ รู้สึกดีใจครับ ที่ประเวณีปี๋ใหม่เมือง บ้านเฮาที่เมืองปาย มกิจกรรมที่ย้อยยุคมากขึ้น ได้ยินศัพท์ที่ไม่เคยได้ยินมากขึ้น(ศัพท์กำเมืองบ่เก่า)
เห็นขนมเกลือแล้ว คิดถึง เรื่องราวอดีตตอนเด็กเล็กๆครับ สุขใจ ใจสุขครับ
ขอแก้ไข...
บ้านอ้ายสันโดษ เป็นบ้านหล่ายโต้ง ตรงข้ามกับบ้านของผม
15. จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร
ยิ้นดี เจ้า ยินดีหลาย ตี้น้องจายเข้ามาอุ้ม่วน
ดีใจจ้าดนักที่ได้กลับไปและระลึกถึงรากเหง้าของตัวเอง
ต้องขอบคุณคนเมืองปายที่ประคับประคองทนุถนอม สิ่งที่ดีดีไว้
เป็นศักดิ์เป็น ศรีของคนเมืองเหนือแต้ๆเจ้า
ขอหื้อน้องเอกมีความสุข ม่วนอกม่วยใจ๋ ในวันปี๋ใหม่นี้นักๆ
วันหลังว่างๆมากิ๋นข้าวตวยกั๋น สักเตื้อนะเจ้า
บ้านหล่ายโต้ง
แปลว่า เราก็สามารถเดินข้ามทุ่งนาจากบ้านน้องเอก ไปหาบ้านอ้ายสันโดษได้ แม่นก่อเจ้า
แม่ต้อยคะเนว่าต้องเดินได้แน่ๆ เพราะว่าออกจากบ้านน้องสันโดษ กำเดียว ก้เห็นหลังคาสีเขียว บ้านหลังงาม อยุ่หล่ายโต้งหน้าแล้ว
ม่วนใจ๋ ๆๆเจ้า
แม่นละครับ แม่ต้อย... "บ้านหล่ายโต้ง"
เราสามารถเดินผ่านข้ามทุ่งนาไปยังบ้านอ้ายสันโดษได้นะครับ ผมคิดว่าช่วงปี๋ใหม่เมืองปี๋นี้ อ้ายสันโดษน่าจะมีกิจกรรมดีๆ นะครับ ยังบ่ได้ไปแอ่วหาอ้ายเปิ้นเลยครับ กึ้ดว่าสักวันสองวัน คงจะได้ไป นั่งอู้จา กั๋นครับผม
บุพเพไม่อาละวาดให้ไปอยู่ค่ะเเม่ต้อยแต่กลับอาละวาดให้มาอยู่เมืองหมอเเคนขอนเเก่น ดินแดนดอกคูณ
มาเที่ยวขอนแก่นมั๊ยคะดอกคูณกำลังบานสวยงามต้อนรับเทศกาลดอกคูณเสียงแคนค่ะ
สวยไม่แพ้ดอกเอื้องทางเหนือเช่นกันนะคะ
สวัสดีคะแม่ต้อย
ดอกเอื้องสวยจริงคะ
ชอบมากคะ อยากไปมาก ๆ ขอเกาะกระเป๋าไปด้วยนะคะ
อยากให้บรรยากาศแบบนี้ มีคงอยู่ทุกแห่งของภาคเหนือ
เพราะเป็นประเพณีที่สำคัญกับชาวเหนือ
แต่วันนี้ไม่ใช่ มีเหตุการณ์บางอย่างทำให้คนเหนือเปลี่ยนไป
ไม่อยากให้คนที่มาเที่ยวไม่สบายใจ
ขอให้ใช้ความเป็นคนเมืองเหนือรักความสงบ
เป็นเสน่ห์แห่งล้านนาตลอดไปค่ะ
น้องไก่คะ
กำลังจะขอ ให้น้องไก่ไปแอ่วที่ปายนะ
ดีไหมคะ
คะ
น้องน้อยหน่า ช่วยกันคะ
ที่น่านยิ่งมีวัฒนธรรมที่ยังดี แม่ต้อยชอบน่านที่ยังคงรักษาความเก่าไว้ได้เหมือนกัน ไม่ค่อยมีการสร้างตึกใหม่ๆให้แปลกแยกจากบ้านเรือนเดิมๆ
เคยเห็นบ้านไม้สองชั้นมีบันได้ขึ้นทางหน้าบ้าน มีต้นเล็บมือนางพันเลื้อยริมรั้วบ้าน เหลือบเข้าไปในบ้านเห็นต้นดอกเก็จถะหวาอยู่ตรงข้างบันได
บ้านแบบนี้มีมากมายในตัวเมืองน่านคะ
ขอให้มีความสุขมากๆในวันปีใหม่นะคะ
ขอบคุณมากๆนะคะน้องเอก
อ่านแล้วยิ่งประทับใจมากขึ้น หากมีโอกาสจะกลับไปอีกคะ
วันนั้นน้องเกศ แอบเอาเนื้อค่าวซอมาให้แม่ต้อยหัดร้องด้วยนะคะ
ปี๋ใหม่นี้ขอหื้อน้องเอก ม่วนอกม่วนใจ๋ มีความสุข สุขภาพแข็งแรงสมบูรณ์นะคะ
สวัสดีคะ แม่ต้อย แอบคุยกับหนุ่ม อ้ายเอกนั่นเอง เขาคุยกับแม่ต้อย แต่ไม่คุยกับลูกสาวค่ะ กลัวสาวๆจะว่า อิอิ
ขนมเกลือทานไม่หมดค่ะ ขนมน้ำอ้อย พอทานได้ค่ะ อิอิ
ขอบคุณนะคะที่มาทักทาย
เรียกแม้ต้อยไม่สนิทใจเลยค่ะ
ก้อ...ออกสาวและสวย...
เคล็ดลับคงเพราะการพอกโคลน...กับน้องพอลล่า...
ติดตามอ่านบันทึกนะคะ
อยากเห็นลูกชายจังเลยค่ะ...คงจะหล่อมากๆ
สวัสดีคะ
เรียกอะไรก็ได้คะ เรียกพี่ยิ่งดีคะ
บังเอิญว่าที่ทำงาน ที่พรพ. น้องๆ เขาเรียกกันอย่างนี้คะ เพราะว่าตอนนี้อายุมากแล้วคะ ใกล้เกษียณ เต็มทีคะ
ถ่ายรูปอาจจะ ไม่เห็นรอยย่นมาก มั้งคะ
หากได้เจอของจริง ก็จะรุ้คะ
ยินดีที่ได้รู้จักคะ