๑๓. ที่หลวง ... ไม่ใช่ที่หวง

ที่หลวงประชาชนมีสิทธิ์ใช้ร่วมกัน แต่ที่หวงห้ามแตะ

ที่ดินที่ทุกคนสามารถใช้ประโยชน์ร่วมกันได้ เรียกว่า "ที่หลวง" แต่ ที่ดินที่คนอื่นไม่สามารถใช้ร่วมกัน และใช้ได้แต่เฉพาะเข้าของคนเดียวเท่านั้น เรียกว่า "ที่หวง "

ลุงมั่นเป็นเจ้าของที่ดินเนื้อที่ ๑๕ ไร่ มีเอกสารแสดงสิทธิการครอบครอง(ส.ค.๑) เป็นหลักฐาน ต่อมาได้ยื่นคำร้องขอต่อเจ้าพนักงานที่ดิน เพื่อขอออกโฉนดที่ดิน เจ้าพนักงานที่ดินได้กำหนดวันนัดออกไปรังวัด และแจ้งให้ผู้ใหญ่บ้านท้องที่ให้ไประวังแนวเขตด้วย

เมื่อถึงวันนัด ปรากฎว่าผู้ใหญ่บ้านไม่ยอมไประวังแนวเขต ทำให้เจ้าพนักงานที่ดินไม่สามารถดำเนินการได้ เพราะที่ดินดังกล่าวมีบ้างด้านติดกับที่สาธารณะ ลุงมั่นจึงไปสอบถามผู้ใหญ่บ้านถึงสาเหตุที่ไม่มาชี้ระวังแนวเขต ผู้ใหญ่บ้านยืนยันว่าที่ดินของลุงมั่นเป็นที่สาธารณประโยชน์ "หนองคู" ซึ่งประชาชนใช้ร่วมกันเป็นที่เลี้ยงสัตว์ และเพาะพันธุ์ปลา ได้ขึ้นทะเบียนไว้แล้ว ไม่สามารถไปชี้ระวังแนวเขตให้ได้

ลุงมั่นเห็นว่าเป็นการโต้แย้งสิทธิ์ของตน และทำให้ตนเสียหาย ไม่สามารถออกโฉนดในที่ดินได้ จึงยื่นฟ้องต่อศาล ขอให้ศาลพิพากษาว่า ที่ดินเป็นของตน ห้ามคนอื่นเกี่ยวข้อง และให้เพิกถอนเอกสารทะเบียนที่ดินสาธารณะประโยชน์"หนองคู"ด้วย

ตามกฎหมายทรัพย์สินของแผ่นดินนั้น สามาถแยกออกได้เป็นทรัพย์สินของแผ่นดินธรรมดา ได้แก่ทรัพย์สินที่เป็นทั้งส้งหาริมทรัพย์ และอสังหาริมทรัพย์ซึ่งเป็นของรัฐ และทรัพย์สินของแผ่นดินที่เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน ได้แก่ทรัพย์สินของแผ่นดินที่เป็นทั้งสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ ซึ่งใช้เพื่อสาธารณประโยชน์ หรือสงวนไว้เพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกัน

ทรัพย์สินของแผ่นดิน จะโอนแก่กันไม่ได้ ห้ามมิให้ยกอายุความขึ้นเป็นข้อต่อสู้กับทรัพย์สินดังกล่าว และห้ามมิให้ยึดทรัพย์สินของแผ่นดิน

กรณีนี้ศาลฎีกาได้พิพากษาว่า...ทรัพย์สินของแผ่นดินจะเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินหรือไม่ ขึ้นอยู่กับสภาพของตัวทรัพย์ว่าราษฎรได้ใช้เพื่อสาธารณประโยช์ หรือ สงวนไว้เพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกันหรือไม่

เมื่อที่ดินพิพาทเป็นส่วนหนึ่งของที่ดินสาธารณประโยชน์ "หนองคู" ที่ราษฎรใช้ประโยชน์ร่วมกัน ที่ดินพิพาทจึงเป็นทรัพย์สินของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน แม้ทางราชการจะไม่ได้ทำหลักฐาน หรือ ขึ้นทะเบียนไว้ ที่ดินพิพาทก็ยังคงเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินตามกฎหมาย ไม่อาจโอนให้แก่กันได้ และไม่อาจยกอายุความขึ้นต่อสู้กับแผ่นดินได้...

แม้ว่าลุงมั่นจะได้แจ้งสิทธิการครอบครองที่ดิน (ส.ค.๑) ไว้แล้วก็ตาม ก็ไม่ทำให้มีสิทธิ์ในที่ดินดังกล่าว...(คำพิพากษาฏีกาที่ ๒๔๔/๒๕๔๕ )

... ไม่ชอบให้เป็น"ที่หลวง" เพราะคนอื่นมาใช้ด้วย แต่อยากเอาเป็น "ที่หวง" เพื่อเอาไปใช้คนเดียวดีกว่า...

เขียนใน GotoKnow โดย ศรีกรม
ใน กฎหมาย กับ วิถีชิวิต

คำสำคัญ (Tags): #สาธารณสมบัติของแผ่นดิน

หมายเลขบันทึก: 241063เขียนเมื่อ 10 กุมภาพันธ์ 2009 20:58 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 20:17 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน