เมื่อวานผมนั่งน้ำตาซึมไปกับข่าวสายัณห์ถึงแก่กรรม ด้วยนึกในใจว่าโอ้หนอคนเรา คนบางคนที่ให้ความงดงามแก่ผู้คนและสังคม ทว่า ทำไมถึงได้โชคร้ายและประสบเคราะห์กรรมมากมายนัก สายัณห์เกิดมาก็ไม่เหมือนคนอื่นเขา แล้วก็มาประสบกับความเจ็บไข้ ที่คนหนึ่งแสนคนจะมีโอกาสเป็นได้เพียงสองคน คือไข้กาฬหลังแอ่นกระทั่งถึงแก่กรรม ในขณะที่ชีวิตกำลังรุ่งเรืองและให้การเรียนรู้แก่สังคมต่อการอยู่ร่วมกันด้วยดีของผู้คนที่แตกต่างหลากหลายและมีโอกาสในชีวิตไม่เท่ากัน
ผมอยากเขียนถึงและให้เวลาในการน้อมคารวะต่อสายัณห์ ซึ่งอันที่จริงก็ไม่เพียงแต่สายัณห์เท่านั้น ทว่า รวมไปจนถึงเด๋อ ดอกสะเดา คุณปู และเพื่อนๆ ชาวคณะตลกของเขาด้วย
หลายปีมาแล้ว ที่ได้เห็นสายัณห์และวิถีปฏิบัติของเด๋อ ดอกสะเดา ปูและเพื่อนๆตลก ที่พัฒนาการเล่นจำอวด ตลก โชว์ และทำหนัง ที่มีที่ว่างให้กับสายัณห์ ผมเคยคุยกับน้องๆเพื่อนร่วมงาน รวมทั้งญาติพี่น้องคนใกล้ชิดและเพื่อนๆว่าเด๋อและคณะกับสายัณห์นั้น สำหรับผมแล้ว พวกเขาไม่เพียงจะเป็นคณะตลกและให้ความบันเทิงแก่สาธารณชนเท่านั้น ทว่า นับว่าเป็นผู้ให้ทรรศนะต่อชีวิต รวมทั้งให้คุณค่าและความหมายที่เปิดกว้างมากอย่างยิ่ง ต่อการที่จะเห็นผู้ซึ่งมีพัฒนาการต่างจากคนทั่วไปดังเช่นสายัณห์ ว่าเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ซึ่งไม่เพียงจะทำให้ผู้คนเกิดความรู้สึกแตกต่างต่อกันน้อยลงหรือไม่มีเลยเท่านั้น แต่กลับทำให้คนซึ่งโดยทั่วไปแล้วน่าจะมีโอกาสในชีวิตน้อยอย่างสายัณห์กลายเป็นคนที่อยู่ในใจของคนมากมายอีกด้วย สายัณห์ เด๋อ ปู และคณะได้สร้างการเรียนรู้นี้ให้แก่สังคมผ่านการแสดงตลกและให้ความบันเทิงใจ
จะว่าไปแล้วเมื่อหลายปีก่อน สายัณห์และครอบครัวของเด๋อ เป็นแรงบันดาลใจให้ผมต้องขอเรียนรู้และเข้าใจให้มากๆขึ้นไปอีกกับกลุ่มคนเล่นตลก ซึ่งทำให้ผมซื้อเทปและซีดีตลก มาดูและมาฟัง เรียกว่าหมดเกลี้ยงทุกคณะและแทบจะทุกชุด ผมดูอย่างจริงๆจัง ซึ่งทำให้ได้ความตลกกับตนเองอย่างมากไปด้วย เพราะผมตลุยดูตลกอย่างเคร่งเครียด
ไม่ใช่เพียงตามดูตลกหรอกครับ แต่ชีวิตของสายัณห์และเด๋อ รวมทั้งปูและคณะนั่นเองที่ทำให้ผมอยากรู้จักและอยากเห็นชีวิตจิตใจที่อยู่ภายใต้การเล่นตลกและให้ความบันเทิงใจแก่ผู้คน ที่สร้างความงดงามอย่างนี้ออกมา
ซึ่งก็ไม่ผิดหวังครับ เพราะไม่เพียงได้ความสนุกสนาน ทว่า ได้ความนับถืออย่างยิ่งต่อคุณเด๋อ คุณปู และคณะ มากเป็นที่สุด เรื่องนี้ผมมักออกปากกับเพื่อนๆอยู่เสมอว่า พวกเขาให้ทรรศนะที่ดีแก่สังคมโดยทางอ้อม ในความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กันของคนทั่วไปกับคนพิการ
ผมเคยเสนอกับเพื่อนๆที่ทำงานว่า หากมีเวทีเรียนรู้จากการสนทนากับผู้คนอีก ผมอยากเชิญคุณเด๋อ ครอบครัว และสายัณห์ มาคุยให้พวกเราฟัง เพราะนี่เป็นตัวแบบหนึ่งที่งดงามเป็นที่สุดของการดูแลและฟื้นฟูสภาพตนเองทางสุขภาพและการพัฒนาคุณภาพชีวิตในวิถีครอบครัวและการดำเนินชีวิตร่วมกันเป็นกลุ่มก้อน
และที่สำคัญ จิตใจอันงดงามของเด๋อ ปู และหมู่เพื่อน ซึ่งสำหรับกรณีของสายัณห์นี้ ช่างงดงามและสื่อถึงความสูงส่งในจิตใจ ขอรำลึก ร่วมไว้อาลัย และคารวะอย่างยิ่ง.
เสียใจด้วยกับตลกผู้ยิ่งใหญ่..ให้ความสุขแก่คนทั่วไป แต่บุญน้อยไปหน่อย เป็นน้ำใจที่ดีครับ..สำหรับหมู่คณะที่ช่วยกันดูแล..สังคมดี เพราะคนดี..ครับ
กรณีของสายัณห์ กับเด๋อและคณะ บังเอิญว่าก่อเกิดและดำเนินไปตามธรรมชาติอย่างนั้นของเขา แต่ก็เรียนรู้และได้อนุสติจากการครูพักลักจำไปด้วยมากเลยว่า เรื่องของความมีน้ำใจต่อเพื่อนมนุษย์ และการเรียนรู้ที่จะเอื้อเฟื้อเกื้อกูล ดูแลกันได้ในสังคมนี่ เป็นองค์กรการเรียนรู้เพื่อดำเนินชีวิตที่ดีมากๆ และผมว่ามีอยู่มากโขในสังคมของเรานะครับ การมีตัวอย่างที่สร้างสรรค์ ต่างไปจากการทำเพียงให้เป็นความนิยมของกระแสสังคมในกลุ่มคนวงการสื่อสารบันเทิง การเรียนรู้ของสังคม และสื่อมวลชนนี่ เป็นทางหนึ่งที่จะช่วยให้สังคมเห็นตนเองในด้านที่มีพลังเชิงบวก เลยเป็นคนตัวเล็กๆ ที่น่าคารวะในความยิ่งใหญ่ในวิถีแห่งคุณธรรมชีวิต
เจริญพรโยมอาจารย์วิรัตน์
ขอเจริญพร
พระมหาแล ขำสุข(อาสโย)