วันแห่งการสูญเสียบทเรียนชีวิต
วันอาทิตย์ที่ 5 เดือนตุลาคม 2551 วันที่ครอบครัวของเราพบกับความสูญเสียครั้งแรก พี่สะไภ้ที่เปรียบเสมือนพี่สาวคนหนึ่ง ด้วยมะเร็งลำไส้ หลังการต่อสู้ที่ยาวนานแรมปี ด้วยรู้ว่าวันหนึ่งเราก็ต้องแพ้ พวกเราเริ่มเตรียมการ ฉันค้นคว้า วิธีการตายอย่างสงบ อย่างจริงจังเพื่อหวังว่าในชีวิตการเป็นพยาบาลจะได้ใช้กับญาติที่เรารัก แต่ทว่ามันเป็นเพียงทฤษฎี ฉันไม่รู้เลยว่าของจริงมันจะมาถึงเร็วขนาดนี้...หมอที่ดูแลบอกพวกเราว่า น่าจะมีเวลาอีกเป็นเดือน แต่นับจากวันที่หมอบอกเราเพียง 2 วัน เธอก็จากไป วันที่เธอจากไปแม้จะเป็นการจากไปอย่างสงบ มันก็เป็นวันที่ครอบครัวเราเสียใจมากที่สุด...
สิ่งที่ฉันได้เรียนรู้ก็คือ คนเราถ้าไม่ได้อยู่ในภาวะที่ต้องสูญเสียบุคคลที่รักจริงๆ จะไม่มีวันเข้าใจได้เลย ตลอดชีวิตการเป็นพยาบาลของฉันพบเหตุการณ์การสูญเสียตายจากมานับไม่ถ้วน มีครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่เข้าใจจริงๆ ว่าทำไม Dead&Die จึงเป็นประเด็นที่ แพทย์พยาบาลหันมาใส่ใจกันมากขึ้น พี่ชาย(ผู้เป็นสามี) ที่เฝ้าดูแลมาตลอด เสียใจจนไม่สามารถทำอะไรได้เลย ฉันผู้เป็นน้องคนเล็กสุดต้องตั้งสติ และด้วยเหตุที่เป็นพยาบาลจึงต้องนำการจัดการกับสังขาลที่ถูกละไว้ อย่างยากเย็นตั้งแต่การพาร่างเธอไปเพื่อแต่งตัว การไปเลือกหีบบรรจุ พร้อมๆกับการประคับประคองผู้ที่ยังอยู่
ฉันได้เห็น ขั้นตอนของการเผชิญความสูญเสียของพี่ชาย การปฏิเสธว่ามันไม่จริง การเริ่มรับรู้ เริ่มเหงาผิดหวัง ตั้งคำถามกับการดำเนินชีวิตที่ไม่มีคนที่ตัวเองรัก...สิ่งที่ฉันทำและได้ผลคือการบอกให้ทำไปที่ละ step พาให้เขาก้าวผ่านวันเวลา พิธีการ ไปทีละวันๆอยู่กับสิ่งที่ต้องทำในปัจจุบัน ไม่ให้คิดถึงอนาคต และไม่ปล่อยให้อยู่คนเดียวอย่างน้อย 2 สัปดาห์...
พี่สะไภ้คนนี้เป็นคนเดียวและคนแรกที่ทำให้ฉันได้เห็นจริงและเชื่อ กับการตายอย่างสงบ ฉันมีความรู้ว่าคนใกล้ตาย จิตใต้สำนึกจะค่อยๆเปิดขึ้นที่ละชั้นๆ หากชั้นของความจำเป็นเรื่องที่ดีๆก็จะมีความสุข แต่ถ้าเป็นเรื่องไม่ดีและยังไม่ได้ถูกจัดการก็จะเป็นทุกข์ บางคนถึงขั้นแสดงอาการคล้ายๆกับกรรมที่ทำไว้ เป็นอาการติดบ่วงหรือติดล๊อค ทบทวนดูจึงพบว่าพี่สะไภ้ของฉันเป็นคนอารมณ์เย็นมาก ไม่เคยทะเลาะกับใคร ไม่มีศัตรู ไม่ก่อกรรม ถึงเวลาสุดท้ายก็ไม่มีอะไรที่ต้องติดบ่วง
...เพิ่งเข้าใจว่า มีเรื่องสำคัญ 2 เรื่อง สำหรับคนในวาระสุดท้าย คือ การปลดล๊อคให้เขาให้ได้ จะเป็นบุญมหาศาล ในฐานะพยาบาลมีบทบาทที่น่าสนใจมากๆ ในการเข้าไปช่วยเหลือให้เกิดการปลดพันธนาการในวาระสุดท้าย ซึ่งถ้าทำได้เป็นเรื่องดีสุดๆ..... ในวาระสุดท้ายพี่สะไภ้ได้คุยกับสามี คุยกันถึงเรื่องราวดีๆที่ผ่านมาและที่หวังว่าจะทำต่อไป สุดท้ายเธอบอกว่า เธอจะหลับแล้วนะ จะหลับยาวๆ.........
การดูแลผู้ที่ยังอยู่ อยากจะบอกว่าเวลานั้นมันเป็นนาที ต่อนาที ที่ต่อให้เป็นอะไรก็ตาม มีความรู้ หรืออายุมากแค่ไหน ก็เอาไม่อยู่แล้ว ..เราต้องการความช่วยเหลือจากใครก็ได้ คนที่อยู่วงนอกของความเสียใจจะช่วยได้มาก พยาบาล ...อยากบอกว่าเราต้องความช่วยเหลือจากคุณ ทุกๆอย่าง ตั้งแต่การช่วยให้สติของเรากลับมา การบอกขั้นตอนที่เราต้องทำ อยากให้บอกที่ขั้นๆๆ เพราะเราจำไม่ได้ ที่สำคัญที่สุด ถึงแม้ว่าที่อยู่ตรงหน้าเราคือร่าง สังขาลที่ไร้วิญญาณ แต่เขามีค่ามากสำหรับเรา เราอยากให้เขาได้รับการทำอย่างดี และให้เกียรติ เราต้องการการอำนวยความสะดวก ในการจัดการขั้นต่อไปอย่างเข้าใจและเต็มใจจากโรงพยาบาล บางครั้งอากัปกิริยาบอกความหมายมากกว่าคำพูด...
หลังจากพิธีการเสร็จ ...พวกเราพี่น้องคุยกันถึงบทเรียนล้ำค่าและบุญสุดท้ายที่พี่สะไภ้ได้ทำไว้ คือการทำให้พวกเราได้เห็น ได้สติ ถึงการตาย และเป็นการตายอย่างสงบ คนที่จะตายอย่างสงบต้องมีชีวิตที่ถูกเตรียมมาในทางสงบ ...สำหรับฉันตั้งใจว่าจะต้องเริ่มปลดล๊อคให้ตัวเองเสียตั้งแต่มีชีวิตอยู่ โกรธใคร เกลียดใคร อยากขอโทษ อยากขอบคุณ ตอบแทน รักใคร อยากไถ่บาป ก็ต้องรีบทำๆเสีย อย่าผลัดวัน เพราะความตายอยู่ตรงหน้า...และถึงเวลานั้นอาจไม่มีใครมาปลดล๊อคให้...และอาจตายไม่สงบ...อีกอย่างก็คือการทำพินัยกรรมชีวิต...นอกจากทรัพย์สินที่ต้องจัดการไว้ล่วงหน้า ก็ยังมีร่างกายอีกที่ควรจัดการบอกความประสงค์ไว้..ฉันจึงจัดการแจ้งการจัดการกับสังขาลไว้กับพี่น้องเรียบร้อย..โดยการไม่ให้ยึดติดให้เกิดบ่วงด้วยการเก็บเถ้ากระดูกไว้...ขอให้คืนสังขาลสู่ธรรมชาติให้หมดสิ้น...
สุดท้ายนี้ ขอเป็นกำลังใจและขอบคุณพี่น้องพยาบาลทุกคนที่กำลัง ทำงานหรือพัฒนาระบบการดูแล ผู้ป่วยระยะสุดท้าย ...คุณมีความหมายมาก ...อย่าเพิ่งเบื่อกับคำถามเดิมๆซ้ำๆซากๆ ของญาติ...และบางครั้งญาติหรือผู้ป่วยก็เกรงใจและไม่กล้าที่ขอความช่วยเหลือ...แต่จริงๆแล้วแค่คุณเปิดประตูเข้ามาเราก็ดีใจมากแล้ว เพราะคุณเป็นความหวังที่เราจะได้รับข้อมูลและความช่วยเหลือในยามที่เราแย่มากๆ...เราต้องการการประคับประคองให้ผ่านเวลาวิกฤติไปให้ได้....ขอให้บุญกุศลจงบังเกิดแก่พี่น้องพยาบาลทุกคนที่ช่วยให้ผู้ป่วยได้ตายอย่างสงบ.....
ความเห็น (4)
ขอแสดงความเสียใจด้วยครับ
krutoi ขอแสดงความเสียใจด้วยนะคะ ชีวิตก็เป้นเช่นนี้ เดี๋ยวไม่ช้า หรือเร็ว เราก็ต้องเป็นแบบนี้ อื้อ ปลดล็อกใจไวๆ ได้ก็ดีนะ
เสียใจกับคุณหนูเล็กด้วยนะคะ
สิ่งที่มีค่ามาก คือ ข้อเขียนที่ทำให้แพทย์ พยาบาลเข้าใจความต้องการของคนที่อยู่ในระยะสุดท้าย รวมทั้งญาติด้วย
หนูเล็กเขียนจากสิ่งที่กลั่นออกมาจากใจ และความจริงที่พบ ขอบคุณวิทยาทานที่ให้ สิ่งนี้ขอให้พี่สะใภ้ของน้องไปสู่สุคติ
มาให้กำลังใจอีกคนค่ะ..