บุญวันสารทเมืองนคร

การแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ที่ได้อบรมเลี้ยงดูลูกหลาน เพื่อตอบแทนบุญคุณ ลูกหลานจึงทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้

วันนี้ได้ไปร่วมกิจกรรมทำบุญวันสารท ณ วัดอู่ตะเภา อำเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช ได้มีการแห่หมฺรับ แห่จาดกันอย่างสนุกสนาน แม้ว่าเป็นวัดที่อยู่ในชนบทก็ตาม ความเชื่อที่ฝังรากลึกในจิตใจของพุทธศาสนิกชน โดยเฉพาะอย่างในจังหวัดนครศรีธรรมราช ที่เชื่อว่าบรรพบุรุษอันได้แก่ ปู่ย่า ตายาย และญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว หากทำความชั่วจะตกนรกกลายเป็นเปรต ต้องทนทุกข์ทรมานในอเวจี ต้องอาศัยผลบุญที่ลูกหลานอุทิศส่วนกุศลให้แต่ละปีมายังชีพ ดังนั้นในวันแรม 1 ค่ำเดือนสิบ คนบาปทั้งหลายที่เรียกว่าเปรตจึงถูกปล่อยตัวกลับมายังโลกมนุษย์เพื่อมาขอส่วนบุญจากลูกหลานญาติพี่น้อง และจะกลับไปนรกในวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบ ในโอกาสนี้เองลูกหลานและผู้ยังมีชีวิตอยู่จึงนำอาหารไปทำบุญที่วัด เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว เป็นการแสดงความกตัญญูกตเวที

ได้มีโอกาสอ่านกาพย์ยานี 11 เรื่องอานิสงส์วันสารท ซึ่งประพันธ์โดย อาจารย์สงวน กลิ่นหอม จากสารนครศรีธรรมราช ฉบับพิเศษ (เดือนสิบ 51) มีเนื้อความน่าสนใจว่า

     ·       เดือนสิบแรมสิบห้า                    จัดพองลาขนมมี
ผลผักคิดอย่างดี                                    ประจงจัดอย่างชำนาญ
·       ชื่นชมห่มแห่หมฺรับ                     พร้อมสำรับของคาวหวาน
ทำบุญอุทิศทาน                                    ตามความเชื่อบรรพชน
·       ครั้งเมื่อพุทธกาล                          พิมพิสารฤทัยหม่น
นิมิตสะดุ้งตน                                      เสียงโหยไห้ระงมครวญ
·       จึงทูลสัพพัญญู                            พระทรงรู้อย่างถี่ถ้วน
ตรัสว่าญาติทั้งมวล                              ที่ละโลกเสวยกรรม
·       วิญญาณขอบุญส่ง                       ให้พระองค์อุปถัมภ์
กรวดน้ำอุทิศนำ                                   เป็นพละเปตพลี
·       ความเชื่อความศรัทธา                 สืบทอดมาจนบัดนี้
ชาวพุทธสุดเปรมปรี                           ทำบุญสารทถวายทาน
·       รูปถ่ายโกฏอัฏฐิ                           ต้องดำริเราลูกหลาน
จัดใส่ผอบพาน                                     นิมนต์พระบังสุกุล
·       ร่วมสุขญาติวงศา                         ไกลไกล้มาสนับสนุน
กตัญญูรู้แทนคุณ                                  สิ่งปรากฏความงดงาม
·       คนคอนกลับมาบ้าน                    สร้างประสานสิ่งดีสาม
ทำบุญรำลึกนาม                                  เยี่ยมพ่อแม่และวงวาน
·       รวมญาติทั้งใกล้ไกล                   อานิสงส์อย่างไพศาล
เป็นผลปัจจุกาล                                    กลับเยี่ยมบ้านเมืองนครฯ

เป็นที่น่าชื่นชมและภาคภูมิใจถึงภูมิปัญญาของชาวคอนที่ได้จัดกิจกรรมนี้เป็นเป็นประเพณี ที่น่าอนุรักษ์และสืบทอดสู่อนุชน เป็นมรดกที่ล้ำค่าหาประมาณมิได้ จึงอยากนำเสนอและเผยแพร่ และถ้าใครได้มาเห็นถือว่าเป็นบุญตา เป็นภาพที่บ่งบอกความศรัทธาที่ไม่เสื่อมคลายต่อพระพุทธศาสนา และยังคงอยู่ตราบนานเท่านาน

สิ่งที่แตกต่างไปจากในตัวเมืองนครและทางซีกเขาตะวันออก ก็คือมีการแห่กระจาด ซึ่งได้จัดทำอย่างวิจิตรตระการตา ภายในกระจาดก็มีขนมต่าง ๆ ใส่ไว้ แล้วก็จัดการแห่เข้าไปในวัดต่าง ๆ บางวัดก็มีจำนวนน้อย บางวัดก็มีเป็นจำนวนมากถึง 40 – 50 ลูก อันนี้ก็ขึ้นอยู่กับวัดนั้นเป็นวัดที่สร้างมานาน และก็ซึ่งเป็นที่เผาญาติปู่ยาตายายมานับไม่ถ้วน จึงมีลูกหลานจากใกล้หรือไกลมารวมกันเป็นจำนวนมาก ถึงแม้จะไปทำงานอยู่ที่ไหนก็ตามจะต้องเดินทางกลับมาที่วัดบ้านเกิดเพื่อร่วมบุญร่วมกุศลตามประเพณีที่มีมาตั้งแต่บรรพชน