ครูชาวนาสอนลูกหลานให้รู้เรื่อง "ข้าว"


หากชาวนายังมียุ้งข้าว และมีข้าวอยู่ในยุ้งพอกินตลอดปี นั่นหมายถึงชาวนาอยู่ได้ "พออยู่ พอกิน พอแบ่งปัน" (กุ้มกิ๋น กุ้มอยู่ กุ้มตาน)

"ข้าว" คือทุนชีวิต คือลมหายใจของชาวบ้าน

หากชาวนายังมียุ้งข้าว และมีข้าวอยู่ในยุ้งพอกินตลอดปี นั่นหมายถึงชาวนาอยู่ได้ "พออยู่ พอกิน พอแบ่งปัน" (กุ้มกิ๋น กุ้มอยู่ กุ้มตาน)

วิถีการทำนา การปลูกข้าว จึงเป็นวิถีแห่งการอยู่ของชาวนา

เดิมเมล็ดพันธุ์ข้าวอยู่กับชาวนา ทุกๆ ปีหลังการเก็บเกี่ยวข้าว ชาวนาจะคัดเลือกเก็บเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ดีไว้ปลูกในปีต่อไป

แต่เมื่อระบบเกษตรที่หันไปพึ่งพิงระบบตลาด ระบบนายทุน

เมล็ดพันธุ์ข้าว จึงไปอยู่กับนายทุน อยู่กับตลาด

ชาวนาต้องไปซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวจากนายทุน จากตลาด ชีวิตชาวนาจึงไปพึ่งพิงภายนอก มิได้พึ่งพิงตนเองได้เหมือนก่อน

เมล็ดพันธุ์ไม่พอ แต่ต้องซื้อหาปุ๋ย ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า ฮอร์โมน อีกสารพัดอย่าง

ทุนหาย กำไรหด ทุนชีวิตเสื่อมคลอน แต่สิ่งเพิ่มพูนกลับเป็นหนี้สิน สุขภาพที่แย่ลง และสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนไป

แต่ชาวนาที่ "บ้านทุ่งฆ้อง" ตำบลยม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน กลับสวนกระแส เรียนรู้พัฒนาตัวเอง ดำรงอยู่กับการทำนา ที่คัดเลือกเมล็ดพันธุ์ขึ้นมาเอง ปรับปรุงสายพันธุ์ให้เหมาะสมกับพื้นถิ่น ไม่ตามกระแส ไม่พึ่งยา สารเคมีใดๆ หากแต่พึ่งตัวเอง และพึ่งพากันเองในกลุ่มชาวนาด้วยกัน นอกจากข้าวยังมีเมล็ดพันธุ์พืชต่างๆ ที่ต้องปลูก ต้องกิน หลังนาข้าว จนก่อเกิดเป็นเครือข่ายโรงเรียนชาวนา เพื่อที่จะเป็นศูนย์การเรียนรู้ แลกเปลี่ยนระหว่างชาวนาด้วยกัน ถ่ายทอดวิถีการทำนาไปยังลูกหลาน และเป็นครูให้เยาวชนในโรงเรียนศรัทธาศิลาเพชรรังสรรค์ ที่เห็นความดีงาม เห็นความเป็นครูชาวบ้าน จึงบูรณาการเรียนการสอนเรื่องนาข้าวให้เป็นห้องเรียนรู้ของนักเรียน

 

นักเรียนได้เรียนรู้เรื่องใกล้ตัว เรื่องวิถีของพ่อแม่ นำเอาวิชาการสมัยใหม่มาช่วยเรียนรู้ เก็บข้อมูล ทดลอง วิเคราะห์ วิจัยในแปลงนา

 

เป็นการเรียนรู้ที่นักเรียนสนุก ครูสนาน ชาวนาภาคภูมิใจ

ลมหายใจชาวนายังคงอยู่

ได้เป็นครูของลูกหลาน

ที่นี่เป็น ๑ ใน ๗ ศูนย์การเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมศึกษา โดยการหนุนเสริมของมูลนิธิฮักเมืองน่าน

ขอบคุณ เรื่องราวดีดี ภาพสวยๆ จากพี่น้องเครือข่ายฮักเมืองน่าน

หมายเลขบันทึก: 199304เขียนเมื่อ 7 สิงหาคม 2008 10:08 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 19:23 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (5)

มาอ่านเรื่องราวดี ดี

เพราะ กำลัง ทำหนังสืออ่านเพิ่มเติม เรื่อง ข้าวกับวิถีชีวิตในรอบ 12 เดือน อยู่ค่ะ

น่าสนใจมากๆๆค่ะ...แต่เนื้อหามีน้อยไปนิดหนึ่ง

กำลังหาหัวข้อวิทยานิพนธ์ เรื่องนี้ก็น่าสนใจ

ดีใจนะครับที่บ้านตนเองเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับน้องๆ เรียนจบจะไปพัฒนาบ้านเกิดนะครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท