วันพฤหัสบดีที่ผ่านมา พี่เม่ยนั่งอ่านสไลด์ของผู้ป่วยที่ส่งตรวจธาลัสซีเมียอยู่ หลังจากหยิบสไลด์ของเด็กรายแรกใส่เข้าไปในกล้องจุลทรรศน์ ชะโงกหน้าเข้าไปมองที่เลนส์ตาปุ๊บ....
อ้าว!... พบลักษณะเฉพาะของเม็ดเลือดแดงที่กำลังมีการแตกทำลายในหลอดเลือด (intravascular hemolysis) ที่เรียกชื่อว่า defected spherocyte ซึ่งถ้าพบจำนวนมากทำให้นึกถึงภาวะพร่องเอ็นไซม์ G6PD ที่กำลังมีการแตกทำลายของเม็ดเลือดแดงได้ |
ด้วยความดีใจ (ที่จะได้ case หายาก ในการเตรียมสไลด์สำหรับสอนนักศึกษา หรือตั้งแสดง) พี่เม่ยรีบเดินออกมาบอกกับน้องนีทันที....
"น้องนี แล็บเบอร์ 446 ของเมื่อวานนี้(วันที่ 2 ก.ค.) เป็น case G6PD deficiency นะ น่าจะเอาเลือดที่เหลือมาเตรียมเป็นสไลด์ไว้นะ" (นี่ก็เป็นผลพลอยได้จากการที่เราต้องเก็บตัวอย่างเลือดไว้ทวนสอบที่อุณหภูมิ 4 องศา เพราะสามารถนำเลือดมาทดสอบซ้ำได้...)
น้องนีไม่รอช้า รีบไปค้นหาเลือด... แป๊บเดียวก็เดินมาบอกพี่เม่ยว่า..."จานเม่ย....เสียดายจัง เลือดมีนิ๊ดดดเดียว ไม่พอทำแน่เลย"
..."ไม่เป็นไร วันนี้ (หมายถึงวันที่ 3 ก.ค.) ก็มีส่งมาตรวจอีก เราใช้เลือดวันนี้ก็ได้" พี่น้อง ช่วยเสนอความคิด ว่าแล้วก็รีบไปหาสไลด์ของวันนี้มาดูว่าใช้ได้หรือไม่
..." ฮ่า! ทำไมเป็นอย่างนี้ได้ เลือดของวันนี้ไม่เห็น defected spherocyte เลยอ่ะ" น้องนีอุทานหลังจากดูสไลด์คร่าวๆ
จริงด้วยค่ะ เวลาผ่านไปไม่ถึง 24 ชั่วโมง เม็ดเลือดแดงของผู้ป่วยก็แตกทำลายไปหมด เหลือเพียงเม็ดเลือดแดงตัวอ่อน กับเม็ดเลือดแดงปกติอยู่เพียงเล็กน้อยเท่านั้น สเมียร์เลือดเปลี่ยนไปเป็นคนละคนกันเลย |
สรุปว่า เราก็ไม่ได้เลือดสวยๆสำหรับเตรียม case slide ในวันนั้น แต่ประสบการณ์ที่เราพบครั้งนี้ก็ช่วยอธิบายข้อกังขาของพวกเราได้ ในบางครั้งที่คุณหมอวินิจฉัยมาว่าผู้ป่วยมีภาวะเม็ดเลือดแดงแตกเฉียบพลัน เนื่องจากพร่องเอ็นไซม์ G6PD แต่เรากลับตรวจไม่พบเม็ดเลือดแดงที่มีลักษณะ defected spherocyte เลย ที่แท้ก็เป็นเพราะเม็ดเลือดแดงของผู้ป่วยได้แตกทำลายไปหมดแล้วอย่างรวดเร็วในชั่วข้ามวันเท่านั้นเอง.....
สำหรับ case G6PD deficiency นี้ก็เช่นกันค่ะ เมื่อไป review ผลแล็บของผู้ป่วยในสองสามวันนั้น ก็พบว่าซีดลงอย่างรวดเร็ว สอดคล้องกับลักษณะเม็ดเลือดแดงที่เราตรวจพบจากสเมียร์เลือด
|
2 ก.ค. 12.13 น. |
3 ก.ค. 10.15 น. |
ได้เลือดไป 4 unit |
4 ก.ค. 11.06 น |
จำนวนเม็ดเลือดแดง (ล้านเซลล์) |
1.5 |
0.8 |
|
3.7 |
ปริมาณฮีโมโกลบิน (gm%) |
4.6 |
2.8 |
|
10.3 |
ปริมาตรเม็ดเลือดแดงอัดแน่น (%) |
14.4 |
8.9 |
|
30.1 |
bilirubin ในปัสสาวะ |
3+ |
1+ |
|
-- |
ลักษณะเม็ดเลือดแดง |
|
ปกติ |
จึงอดใจไม่ไหว...ต้องนำมาบันทึกไว้เป็นอีกหนึ่งประสบการณ์ทางโลหิตวิทยาค่ะ
มาเยี่ยมยามท่านพี่ครับ เม็ดเลือดส่งพลังงาน เสมือนดวงอาทิตย์สาดแสง ส่งเสริม พาพัฒนา
เพิ่งเคยเห็นรูปเม็ดเลือดแดงจากกล้องจุลทรรศน์
เจ๋งมากเลยครับ ผมจะใช้กระดานนี้เรียนหนังสือกับพี่เม่ย ฝากเนื้อฝากตัวด้วยนะครับ
สวัสดีค่ะพี่เม่ย ได้อ่านอนุทินพี่แล้ว มีเรื่องอยากถาม hemo typing แล้วพบ Hb S คืออะไรค่ะ ตอบหน่อยนะค่ะ คือว่าพบในลูกชายตอนอายุ 1 ขวบ
ขอสอบถามเกี่ยวกับวิธีตรวจG6PD Test นอกจากวิธี Tube methodและFluorecence method มีวิธีอื่นหรือไม่ค่ะ
เพราะTube method วิธีเตรียมreagent ยาก+ใช้เวลานาน
Fluorecence method พบfalse normal ในเด็กผู้หญิงและpartial deficiencyผลไม่ชัดเจน
ขอบคุณค่ะ