ผลของการใช้โปรแกรมวางแผนการจำหน่ายต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
Effect of Discharge Planning Program on Self-Care
and Quality of life in Mastectomy Patients
receiving Adjuvant Chemotherapy
รายชื่อผู้วิจัย
ชื่อหน่วยงาน
ที่มาและความสำคัญของปัญหา
-
ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่มารักษาในหอผู้ป่วยเคมีบำบัด
โรงพยาบาลศรีนครินทร์ พบมากเป็นอันดับ 1 มีจำนวน
496
รายต่อปี
-
การรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
ทำให้ผู้ป่วยมีภาวะปลอดโรคและการพยากรณ์โรคค่อนข้างดี แต่ผู้ป่วยต้องเผชิญกับปัญหาด้านร่างกาย
จิตใจ สังคม
และเศรษฐกิจ ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต
-
ในปี
พ.ศ. 2548
พบว่าผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
ที่ได้รับยาเคมีบำบัดสูตร CMF/CAF
จะได้รับยา day 1ที่ รพศรีนครินทร์ จะrefer
Day 8 ที่รพ ใกล้บ้าน
เมื่อผู้ป่วยกลับบ้านจะพบปัญหาเกิดอาการข้างเคียงเช่น ภาวะเหนื่อยล้า
ช่องปากอักเสบ
มีภาวะติดเชื้อจากภูมิต้านทานต่ำ
ขณะอยู่ที่บ้านหลังได้รับยาเคมีฯประมาณ 2 สัปดาห์
ทำให้ไม่สามารถไปรับยาเคมีบำบัดชุดต่อไปที่ รพ ใกล้บ้าน
เมื่อกลับมารับยาเคมีครั้งต่อไปที่ รพ ศรีนครินทร์
จะต้องเริ่มยาเคมีบำบัด course เดิม
ทำให้ผู้ป่วยเสียเวลาและเสียค่าใช้จ่าย
หอผู้ป่วยจึงได้ร่วมกันจัดทำโครงการวางแผนจำหน่าย(Discharge
planning) ผู้ป่วยให้เร็วที่สุด
มีคู่มือการดูแลตนเองที่บ้านและให้ผู้ป่วยขอคำปรึกษาทางโทรศัพท์
ผู้ป่วยสามารถดูแลตนเองได้ดีขึ้น
-
ต่อมาใน ปี
พ.ศ. 2549
มีการพัฒนาสื่อเป็นวิดิทัศน์การดูแลตนเองเฉพาะโรคมะเร็งเต้านมที่มารับยาเคมีบำบัด
จากการพัฒนางานประจำ (Routine)
และทดลองปฏิบัติในระยะหนึ่ง มีการปรับปรุงสื่อการสอนหลายครั้ง
และจากการทำงานประจำดังกล่าว
-
ในปี
พ.ศ. 2550
พยาบาลจึงเห็นว่าน่าจะทำเป็นงานวิจัย
เพื่อศึกษาผลของการใช้โปรแกรมการวางแผนการจำหน่ายต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
จึงเห็นว่าควรพัฒนาให้เป็นงานวิจัย
วัตถุประสงค์ของการศึกษา
วิธีการศึกษา
-
หลังจากโครงการวิจัยผ่านการพิจารณาและอนุมัติจากคณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์
มหาวิทยาลัยขอนแก่น
-
ผู้วิจัยเก็บข้อมูลโดย
ผู้ป่วยกลุ่มควบคุมจะได้รับการประเมินพฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิตผู้ป่วยก่อนให้ยาเคมีบำบัด
1 วัน
หลังจากนั้นจะได้รับการวางแผนการจำหน่ายตามปกติจากพยาบาลประจำการ
มีการประเมินการรับรู้ก่อนจำหน่าย และหลังให้ยาเคมีบำบัด 4
สัปดาห์
ประเมินพฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิต
และผู้ป่วยกลุ่มทดลอง
จะได้รับการประเมินพฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิตก่อนให้ยาเคมีบำบัด
1 วัน
หลังจากนั้นผู้วิจัย
ให้โปรแกรมการวางแผนการจำหน่ายแก่ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
ประกอบด้วย
การให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลตนเองที่บ้านและการดูแลต่อเนื่องสำหรับผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
ในรูปแบบ D-M-E-T-H-O-D มีเนื้อหาเกี่ยวกับ
โรค ยา
สิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจ การรักษาพยาบาล ภาวะสุขภาพ
การมาตรวจตามนัดและอาหาร โดยใช้สื่อในการให้ข้อมูล
เป็นวิดิทัศน์และให้คู่มือ เรื่อง
การดูแลตนเองที่บ้านและการดูแลต่อเนื่องสำหรับผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
ผู้วิจัยจะสัมภาษณ์ผู้ป่วยทางโทรศัพท์และให้คำแนะนำเพิ่มเติมกรณีที่มีปัญหาในการดูแลตนเอง
ก่อนกลับบ้านผู้ป่วยจะได้รับการประเมินการรับรู้ก่อนจำหน่าย
และหลังให้ยาเคมีบำบัด 4 สัปดาห์
ผู้ป่วยจะได้รับการประเมินพฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิตจากผู้ช่วยวิจัย
ผลการศึกษา
-
พฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิต
ระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม หลังการทดลอง
แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F=4.27, P<0.05;
F=9.49, P<0.05 ตามลำดับ)
นั่นคือ
ผู้ป่วยที่ได้รับการวางแผนจำหน่าย
มีพฤติกรรมการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิตดีกว่า
ผู้ป่วยที่ไม่ได้รับการวางแผนจำหน่าย
อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05
ข้อเสนอแนะในด้านการนำไปใช้ประโยชน์
หรือการแก้ปัญหาของคำถามวิจัย
-
การทำวิจัยในครั้งนี้
เป็นการแก้ปัญหาจากการทำงานประจำ(Routine)
ให้เป็นงานวิจัย(Research) มีการวางแผนการจำหน่ายผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่มารับยาเคมีฯให้เร็วที่สุด
ทำให้ผู้ป่วยกลับไปดูแลตนเองที่บ้านได้ต่อเนื่อง
ลดปัญหาที่อาจเกิดจากผลข้างเคียงของยาเคมีบำบัด ผู้ป่วยได้รับยาเคมีฯตามแผนรักษา
ทำให้ลดค่าใช้จ่ายและไม่เสียเวลา
จะทำให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
-
จากผลของการวิจัยดังกล่าว
เราสามารถนำโปรแกรมนี้มาใช้กับผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
ในหน่วย Day Chemotherapy
โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ทำให้ไม่ต้องรับเป็นผู้ป่วยใน
จะทำให้ลดค่าใช้จ่าย
และหน่วยงานอื่นๆ
สามารถนำโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายไปใช้ได้
รูปแบบการทำงานทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากการทำ
R2R
-
พยาบาลประจำการ
สามารถนำโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายมาใช้ในหน่วยงานได้ตรงกันและสามารถดูแลผู้ป่วยได้อย่างต่อเนื่อง
ตั้งแต่อยู่โรงพยาบาลจนกระทั่งอยู่ที่บ้าน
-
โดยมีนวตกรรม คือ
วิดิทัศน์และคู่มือการดูแลตนเองการดูแลตนเองที่บ้านและการดูแลต่อเนื่องสำหรับผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด
-
มีการเผยแพร่นวตกรรมนี้ให้หน่วยงานอื่นๆ
ที่มีผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัดในโรงพยาบาลศรีนครินทร์
และนำโปรแกรมนี้ไปใช้ได้อย่างได้ผล
-