ส่วนอภิปรายผล (discussion) เป็นส่วนที่ต่อจากการรายงานผลการทดลอง ขึ้นอยู่กับสไตล์ของผู้เขียนนะครับ บางคนจะเขียนผลการทดลองปนกับการอภิปรายผล บางคนจะรายงานผลการทดลอง ผลการศึกษาจนจบแล้วจึงค่อยอภิปรายที่ละประเด็น เรามาดูกันว่าส่วนนี้มีหน้าหลักอะไรบ้างครับ
• ส่วนนี้คือส่วนที่โชว์กึ๋นของเรา เป็นหัวใจของงานวิจัย
• ใช้ตีความผลการวิจัย ให้คำอธิบาย ให้ความเห็นสำหรับสิ่งที่ค้นพบ
• คำตอบที่ได้ เข้ากันได้หรือขัดแย้งกับองค์ความรู้เดิมไหม เติมเต็ม เสริมสร้าง หักล้างกันอย่างไร
• การวิจัยที่รายงานมาตอบโจทย์หรือยัง ข้อมูลที่วัดได้นั้นใช้สนับสนุนคำตอบได้อย่างไร
• เสนอแนวทางในการทำวิจัยต่อไป หรือการประยุกต์ใช้งานวิจัย
ดังนั้นเมื่อส่วนอภิปรายสำคัญที่สุด เราจึงควรวางแผนในการเขียนให้รัดกุมครับ เทคนิคการวางแผนการเขียนมีดังนี้ครับ
• ลำดับเรื่องจากจำเพาะเจาะจงไปสู่ภาพใหญ่
• ใช้ภาษาที่ชัดเจนและตรงประเด็น
• วางแผนการเขียนโดยใช้หลักของความเป็นเหตุเป็นผล
• ทำเป็น outline และใช้ แผนภูมิ/แผนภาพ ช่วยจัดลำดับความคิด
เมื่อวางแผนเสร็จแล้วเราก็ค่อยๆ ลงมือเขียนนะครับ มีประเด็นที่ควรจะบรรจุไว้ในส่วนอภิปรายอยู่หลายหัวข้อซึ่งผมรวบรวมไว้ ตอนเขียนไม่จำเป็นต้องใส่ให้ครบทั้งหมดก็ได้นะครับ เอาเท่าที่ทำให้บทความวิจัยของเรากลายเป็นงานเขียนที่มีคุณค่าก็พอ ประเด็นที่ควรบรรจุไว้มีดังนี้ครับ
• ทบทวนสมมติฐานและโจทย์ของการวิจัย
• กล่าวถึงรูปแบบ ความสัมพันธ์ หลักการ ของสิ่งที่ค้นพบ
• พิสูจน์สมมติฐาน และเสนอคำตอบของโจทย์วิจัยโดยใช้ข้อมูลต่างๆ มาสนับสนุน ณ จุดนี้อาจได้ทฤษฎี ขั้นตอน กระบวนการใหม่
• อ้างถึงข้อมูล (รูป ตาราง) ของเราเอง ก่อนอ้างข้อมูลของคนอื่น
• กล่าวถึงงานที่มีมาก่อน พร้อมให้เหตุผลที่งานวิจัยของเราสอดคล้องหรือขัดแย้งกับงานนั้นๆ (สำคัญมาก)
• ใช้ข้อมูล หลักฐาน สร้างคำอธิบาย หรือข้อแก้ต่างที่แข็งแรง อย่าคาดเดา อย่าคิดเอาเอง และอย่าพูดเกินจริง
• อธิบายและชี้ให้เห็นคุณค่าของความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในชุดข้อมูล หรือสิ่งที่เราไม่คาดคิด นี่อาจนำไปสู่การค้นพบใหม่ๆ
เมื่ออภิปรายจบแล้วเราอาจถือโอกาสนี้แนะนำงานวิจัยที่น่าจะทำต่อได้ในอนาคตไว้ตรงนี้เลย และอาจแนะนำไปถึงการประยุกต์ใช้งานวิจัยให้เป็นประโยชน์ต่อวงวิชาการ เศรษฐกิจ สังคม ฯลฯ ได้ตามสมควรครับ ประเด็นที่เราอาจแสดงวิสัยทัศน์ในการวิจัยในอนาคตจะมีดังนี้ครับ
• กล่าวถึงข้อจำกัดของงานวิจัย พร้อมเสนอทางแก้ไข
• เสนองานวิจัยที่ควรทำต่อไปในอนาคต
• ใช้โอกาสนี้เสนอการขยายขอบเขตงานวิจัย หรือการประยุกต์ใช้
• แสดงความสำคัญและคุณค่าของงานวิจัยที่มีต่อวงการวิชาการ
บางคนอาจจะเอาส่วนที่แนะนำงานวิจัยในอนาคตนี้ไปต่อกับส่วนสรุป (conclusion) อันนี้ก็แล้วแต่สไตล์การเขียนของแต่ละคนอีกเหมือนกันนะครับ
ขอบคุณมากครับสำหรับบทความดีๆ ซึ่งได้ให้แนวทางกับผมมากเลยครับ
ตอนนี้ผมกำลังเขียนบทความวิจัย สรุปตัววิทยานิพนธ์ของตัวเองอยู่
ขอบคุณสำหรับบทความดีๆ แบบนี้มากเลยครับ ^^
เป็นประโยชน์ต่อนักวิจัยฝึกหัดอย่างเรามากค่ะ มองเห็นภาพชัดเจนขึ้น จะนำไปเป็นแนวทางในการเขียน ส่วนการอภิปรายผล
ขอบคุณที่ให้ความรู้ค่ะ กำลังร่างตามที่ท่านแนะนำ ต้องส่งชช. อีกไม่กี่วัน มีกำลังใจ หายปวดหัว