การส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน

การส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน                           

กรณีศึกษา : โรงเรียนแกนนำการจัดการความรู้

                สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 1

                                                                                                                                                           

 

                                “นิสัยรักการอ่าน  เป็นเครื่องมือสำคัญใช้พัฒนาความสามารถของผู้เรียนสำหรับแสวงหาความรู้  เพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียนให้เป็นคนดี  มีปัญญา  มีคุณภาพชีวิตที่ดี  มีศักยภาพในการแข่งขัน”

                การจัดกิจกรรมรักการอ่านในโรงเรียน  ถือเป็นหัวใจสำคัญของผู้บริหารโรงเรียน  และครูควรให้ความสนใจอย่างจริงจัง  เพื่อปลูกฝังนักเรียนให้มีนิสัยรักการอ่านและใช้เป็นเครื่องมือในการแสวงหาความรู้  การเลือกวิธีการอ่านที่เหมาะสมกับนักเรียนตามระดับสติปัญญา  วุฒิภาวะ  และความพร้อม  ความเอาใจใส่ของผู้บริหารโรงเรียน ครูที่จะมุ่งให้นักเรียนได้ฝึกปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงความร่วมมือจากผู้ปกครอง จะทำให้นักเรียนมีนิสัยรักการอ่าน 

                            โรงเรียนบางปะกง     “บวรวิทยายน”   โรงเรียนอนุบาลวัดปิตุลาธิราชรังสฤษฎิ์   โรงเรียนวัดเกตุสโมสร      และ โรงเรียนวัดราษฎร์ศรัทธาธรรม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 1 ทั้ง 4 โรงเรียนนี้เป็นโรงเรียนแกนนำการจัดการความรู้ใช้การจัดการความรู้พัฒนาการทำงานขององค์กรให้มีประสิทธิภาพ  ซึ่งขนาดโรงเรียน สถานที่ตั้ง     ความโดดเด่นของโรงเรียนต่างกันโดยสิ้นเชิง โรงเรียนบางปะกง”บวรวิทยายน”   ตั้งอยู่ที่อำเภอบางปะกง  เปิดสอนตั้งแต่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 – 6  เป็นโรงเรียนขนาดใหญ่มาก  โรงเรียนในฝันระดับแนวหน้าของประเทศ  มีแหล่งเรียนรู้ป่าชายเลนใช้เรียนรู้ระบบนิเวศน์ป่าชายเลนที่มีคุณค่ายิ่งของชาวจังหวัดฉะเชิงเทรา  โรงเรียนอนุบาลวัดปิตุลาธิราชรังสฤษฎิ์  ตั้งอยู่ที่อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา เปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาล 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เป็นโรงเรียนขนาดใหญ่มาก  ผู้ปกครองมีความพร้อม  ดูแลเอาใจใส่บุตรหลานเป็นอย่างดี   โรงเรียนวัดเกตุสโมสร ตั้งอยู่ที่อำเภอบางน้ำเปรี้ยว  เปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาล 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6   เป็นโรงเรียนขนาดกลาง  เป็นโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา จัดการศึกษาให้นักเรียนด้อยโอกาสทางการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น    และโรงเรียนวัดราษฎร์ศรัทธาธรรมเปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาล 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6    เป็นโรงเรียนขนาดเล็กที่ชุมชนให้การสนับสนุนทั้งกำลังกาย กำลังทรัพย์  และเมื่อมามองถึงการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านแล้วจะพบว่า  โรงเรียนแกนนำทั้ง 4  โรงเรียนนี้สามารถจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านได้เหมาะสมสอดคล้องกับแนวการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน

                                “การอ่านเป็นสื่อกลางของการเรียนรู้  ผู้ที่อ่านมากย่อมมีความรู้มาก เราสามารถแสวงหาความรู้ได้ด้วยการอ่าน   ในการสอนหรือฝึกให้เด็กอ่านคล่อง อ่านเก่ง  และอ่านเป็น นั้น  ครูผู้สอนควรคำนึงถึงองค์ประกอบ ด้านระดับสติปัญญา  วุฒิภาวะและความพร้อม”  อาจารย์สมคิด  มีทรัพย์ทอง  ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดเกตุสโมสรกล่าวอย่างภาคภูมิใจ  และเล่าต่อให้ฟังถึงความสำเร็จของโรงเรียนวัดเกตุสโมสรว่า  คณะครูร่วมกันกำหนดแผนส่งเสริมนิสัยรัก      การอ่าน  คุณครูร่วมกันสกัดความรู้ จนได้แก่นความรู้  แล้วกำหนดกรอบการพัฒนา โดยเริ่มจากวิเคราะห์เด็กเป็นรายบุคคล   สอนจากสื่อหลากหลาย  สร้างแรงจูงใจ  จัดกิจกรรมหลากหลาย  และ มีการประเมินผล    แยกนักเรียนเป็นสองกลุ่ม  กลุ่มเก่งและกลุ่มอ่อน  กลุ่มเก่ง  จัดกิจกรรมให้มีการอ่านทุกวัน  มีการคัดเลือก  ให้รางวัล  มีการประเมินนักเรียนเป็นระดับการพัฒนาการอ่านเป็นระดับ  นักเรียนผ่านระดับดีจะได้รับเกียรติบัตร  สำหรับกลุ่มอ่อน  มีการวิเคราะห์โดยครูประจำชั้น  รับผิดชอบสอนซ่อมเสริมตอนเช้าทุกวัน  ถ้านักเรียนไม่ผ่านมีการสอนซ่อมเสริม ประเมินผลเป็นระยะๆ ทุกเดือน  จากการดำเนินการของโรงเรียนวัดเกตุสโมสรข้างต้น  คุณครูวิชาการเล่าให้ฟังว่า จากการฝึกนักเรียนร้อยละ 90 อ่านหนังสือออกและมีนักเรียนร้อยละ 10 ยังอ่านหนังสือไม่คล่องต้องสอนซ่อมเสริมเป็นรายบุคคล

                                โรงเรียนบางปะกง “บวรวิทยายน”  เน้นจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านสอดแทรกบูรณาการกับแหล่งเรียนรู้ป่าชายเลน  สอดคล้องกับแนวทางส่งเสริมนิสัยรัก          การอ่านที่ต้องจัดแหล่งเรียนรู้สนองความต้องการของผู้เรียน  โรงเรียนจัดระบบนิเวศน์ป่าชายเลนเป็นสาระการเรียนรู้ท้องถิ่น มุ่งให้คุณครูจัดบูรณาการกับแหล่งเรียนรุ้ป่าชายเลนโดยให้นักเรียนศึกษาค้นคว้า สำรวจ วงจรชีวิตของสัตว์  พืช ที่พบในป่าชายเลน จัดทำเป็นโครงงาน  เช่นวิชาวิทยาศาสตร์  วิชาภาษาไทย  ตามความสนใจของผู้เรียน  หรือจัดกิจกรรมตามกลุ่มสนใจ นักเรียนไปสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับป่าชายเลน  จนสามารถเป็นมัคคุเทศก์ให้กับผู้ที่สนใจไปเที่ยวชมป่าชายเลนได้  อาจารย์วีระชัย  ตนานนท์ชัย  ผู้อำนวยการโรงเรียนบางปะกง “บวรวิทยายน” เล่าให้ฟังว่า “ นักเรียนในโรงเรียนทุกคนมีความรัก  ผูกพัน  หวงแหนในป่าชายเลนของมากทุกครั้งที่เขาได้มีโอกาสนำเสนอ พวกเขาจะเล่า  อธิบาย  ให้กับผู้มาเยี่ยมชมอย่างภาคภูมิใจ”                               

การส่งเสริมให้ผู้เรียนได้มีการอ่านหนังสือจนเกิดเป็นนิสัย  จำเป็นต้องมีการปลูกฝังและชักชวนให้เกิดความสนใจในการอ่านอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ เป็นหลักการและแนวคิดอีกประการหนึ่ง การดำเนินงานอย่างเป็นรูปธรรมของโรงเรียนอนุบาลวัดปิตุลาธิราชรังสฤษฎิ์   โดยการนำของอาจารย์วิชัย  ต.วัฒนผล  ท่านผู้อำนวยการโรงเรียนได้ดำเนินการด้วยแผนการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านพร้อม ๆกันทั้งโรงเรียน  มีการบูรณาการลงในทุกกลุ่มสาระ การเรียนรู้และกำหนดตัวชี้วัดการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านเป็นเป้าหมายร่วมกัน  คุณครูดาวรัตน์  กิตินิรันดร์กูล  ครูผู้รับผิดชอบประสานการจัดการความรู้ของโรงเรียนแลกเปลี่ยนประสบการณ์เล่าให้ฟังว่า  การดำเนินงานประสบผลสำเร็จจากคุณครูทุกคนมีส่วนร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันเป็นประจำ  เน้นปลูกฝังนิสัยรักการอ่านตั้งแต่ระดับปฐมวัย เช่น ในชั้นเรียนคุณครูจะให้นักเรียนวาดภาพตามจินตนาการ และความสนใจ  ต่อจากนั้นให้นักเรียนออกมาเล่าเรื่องจากภาพที่ตนวาดให้เพื่อนๆ ในชั้นฟัง  นักเรียนมีความสนุกสนาน อยากวาดภาพ  อยากเล่าเรื่องที่ตนวาดไว้  สำหรับการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน  จะกำหนดเป็นกิจกรรมรายวัน  เช่น กิจกรรมวางทุกงานอ่านทุกคนพร้อมบันทึกการอ่านด้วย การเขียนภาษาไทย  ภาษาอังกฤษวันละคำ  กิจกรรมรายสัปดาห์  เช่น  ตรวจสรุปการบันทึกการอ่าน  กิจกรรมรายเดือน  เช่นจัดสัปดาห์ส่งเสริมรักการอ่านร่วมกับห้องสมุด การคัดลายมือ  เขียนเรียงความ  กิจกรรมรายปี  มีการสรุป  และให้รางวัลนักอ่านยอดเยี่ยม  จากการดูแล เอาใจใส่อย่างจริงจังของคณะครูทุกคน ทำให้ผลการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสองของสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ,)  ความสามารถของนักเรียนในด้านการแสวงหาความรู้อยู่ในระดับดีมาก  นอกจากนี้นักเรียนได้เข้าร่วมแข่งขันจนได้รับรางวัลในการแข่งขันเพชรยอดมงกุฎภาษาไทย  และเพชรยอดมงกุฎกลุ่มสาระ  เป็นต้น

                โรงเรียนวัดราษฎร์ศรัทธาธรรม  โรงเรียนขนาดเล็กที่ผู้บริหารโรงเรียนมุ่งมั่น  ยึดหลักการสร้างแรงจูงใจและชี้แจงให้พ่อแม่  ผู้ปกครอง ส่งเสริมและสนับสนุนให้เด็กมีนิสัยรักการอ่าน ด้วยการประชุมและสำรวจความต้องการถึงความต้องการของผู้ปกครองแต่ละช่วงชั้น  แล้วนำมากำหนดแผนจัดกิจกรรมรักการอ่าน  กิจกรรมที่ดำเนินการได้ประสบผลสำเร็จ เป็นกิจกรรมเสียงตามสายตอนเช้า  ภาษาไทย / ภาษาอังกฤษวันละคำ  นักเรียนจดบันทึกคำแล้วแต่งประโยคนำเสนอ  แล้วติดบอร์ด    กิจกรรมวางทุกงานอ่านทุกคนตอนเที่ยงวัน   อ่านแล้วบันทึกส่งบันทึกให้ครูประจำชั้นตรวจทุกสัปดาห์  มีสุ่มให้นักเรียนการเล่าเรื่องจากบันทึกการอ่านใน

วันประชุมนักเรียนสุดสัปดาห์ และให้รางวัลใน กิจกรรมยอดนักอ่าน  อาจารย์ธนวัฒน์ เกตุงาม

ผู้อำนวยการโรงเรียน  กล่าวว่าจากการดำเนินงานข้างต้น ทำให้ผู้ปกครองนักเรียนทุกคนให้ความสนใจ  ดูแลกวดขันบุตรหลานให้อ่านหนังสือมากขึ้น

                จากผลการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ผู้บริหารโรงเรียนและครูภาษาไทยของโรงเรียนแกนนำการจัดการความรู้  สรุปว่า  คุณลักษณะของนักเรียนที่มีนิสัยรักการอ่าน  โดยจะต้องเป็นผู้สนใจที่จะอ่าน     ใฝ่รู้ใฝ่เรียน  อ่านทุกที่  อ่านทุกเรื่อง  อ่านทุกเวลาที่ว่างจนเป็นกิจวัตรประจำวัน  มีความสุขในการอ่าน  และใช้การอ่านให้เป็นประโยชน์ในการเรียนรู้   ถือได้ว่าเป็นคุณลักษณะของนักเรียนที่สามารถปลูกฝังได้ในโรงเรียน  แม้การอ่านเป็นสื่อกลางการเรียนรู้ที่สำคัญ  ยังมีข้อที่ต้องคำนึงถึงหลายประการ  อาทิเช่น เด็กมีสติปัญญาไม่เท่าเทียมกันมีผลต่อการอ่าน  ไม่ควรเน้นให้เด็กอ่านได้เท่ากันในเวลาเดียวกัน   การเตรียมความพร้อมด้านทักษะต่างๆ เช่น ทักษะการใช้สายตา  การใช้อวัยวะเกี่ยวกับการออกเสียง  เป็นสิ่งสำคัญสำหรับการเริ่มสอนอ่าน     การอ่านมีหลายวิธี  การเลือกวิธีการอ่านอย่างเหมาะสมกับวัตถุประสงค์จะช่วยให้การอ่านมีความหมายและเป็นประโยชน์   

บทสรุป

                                นิสัยรักการอ่าน  เป็นเครื่องมือสำคัญใช้พัฒนาความสามารถของผู้เรียนสำหรับแสวงหาความรู้  เพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียนให้เป็นคนดี  มีปัญญา  มีคุณภาพชีวิตที่ดี    มีศักยภาพในการแข่งขัน  ซึ่งเป็นเป้าหมายสูงสุดของทุกโรงเรียนที่ต้องการให้เกิดขึ้น  ความร่วมมือ ร่วมแรง ร่วมใจของท่านผู้ปกครองนักเรียน  คุณครู  ท่านผู้บริหารโรงเรียน ถือเป็นต้นทุนของสังคมแห่งการพัฒนาการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคโลกาภิวัฒน์

 

[tadsanee]

ขอชมเชยนะคะว่าขยันเล่า และขยันรวบรวมผลงานของโรงเรียนที่อยู่ใน

โครงการจัดการความรู้ของเขตฯ อย่างสม่ำเสมอ

[Prof. Vicharn Panich]

ขอเชิญอ่านบันทึกเรื่องครูเพื่อศิษย์ได้ที่ http://gotoknow.org/blog/thaikm/191595

วิจารณ์

[น้ำหนึ่ง]

พอจะมีกิจกรรมส่งเสริมการอ่านที่อยากจะเสนอแนะแก่บรรณารักษ์โรงเรียนบ้างหรือเปล่าคะ

[คนเดือดร้อน]

โรงเรียนศรีวิทยา ต.บางวัว เอาเปรียบเด็กและผู้ปกครองอยากมาก มีการขายขนมมเกินราคา เช่น ขายขนมชิ้นละ 2 บาท แต่ถ้าซื้อ 2 ชิ้น คิด 5 บาท โดยคนขาย (ญาติเจ้าของโรงเรียน)อ้างว่า ไม่มีเงินทอน เป็นอย่างนี้มา 7 - 8 ปีแล้ว เคยร้องเรียนไปทางโรงเรียน ผู้จัดการโรงเรียนบอกว่า เป็นญาติทางแม่ พูดลำบาก ช่วยดูแลน่อยครับ

[จิรประภา สินธุ]

อยากให้โรงเรียนมีกิจกรรม

[เด็กชาย]

ไอ้สัดกุอ่างไม่ออก พิมต่อ

[nook]

จริงด้วยขยันเล่าเรื่องของชาวบ้าน

[ศิษย์เก่ปี 2548]

ผมเป็นศิษย์เก่าของโรงเรียนคับ ตามที่ผมเรียนมานะ โรงเรียนนี้ ผมอยู่มาตั้งแต่ อนุบาล1 -- ป.5  ผมคิดว่าโรงเรียนน่าจะทำเว็บของโรงเรียนบ้างนะ ผ่านมา 7 ปีแล้วโรงเรียนยังไม่มีเว็บเลย แล้วถ้าคนอื่นๆ อยากจะรู้ว่าโรงเรียนเป็นอย่างไงบ้างหละ ภาพของโรงเรียนก็ไม่มี

[ศิษย์เก่ง]

ใครรู้บ้างว่าตอนนี้โรงเรียน ศรีวิทยา เป็นยังไงบ้างช่วยบอกผมทีนะผมอย่างรู้ว่าโรงเรียนตอนนี้เป็นยังไง ช่วย ตอบต่อผมทีนะคับ