การเรียนรู้ตลอดชีวิตกับชาวนา (๑๕)
ขอนำรายงานของมูลนิธิข้าวขวัญ ตอนที่ ๑๕ มาลงต่อนะครับ หนังสือคือแหล่งความรู้จากภายนอก ในรูปของความรู้ชัดแจ้ง (explicit knowledge) ซึ่งจะต้องดูดซับหรือคว้ามาทดลองใช้ และปรับให้กลายเป็นความรู้ของชาวนา
ตอนที่ 15 หนังสือเล่มโปรดและแหล่งข้อมูลไร้พรมแดน
หากกล่าวถึงเรื่องของการเรียนรู้แล้ว ทุกคนสามารถได้ความรู้ที่มาจากหลายแหล่ง ความรู้และข้อมูลข่าวสารส่วนหนึ่ง สามารถค้นหาได้มาจากในหนังสือ วารสาร จุลสาร หนังสือพิมพ์ต่างๆ และอีกส่วนหนึ่งเป็นข้อมูลที่มาจากอินเตอร์เน็ต ซึ่งเป็นแหล่งการเรียนรู้ไร้พรมแดน เพียงมีเครื่องคอมพิวเตอร์กับเครื่องมือสื่อสาร ก็สามารถเชื่อมโยงเครือข่ายสู่การเปิดโลกทัศน์ใหม่ๆได้ทุกวินาที
ในส่วนแรกนี้ จึงใคร่จะขอแนะนำเอกสารทางวิชาการที่เป็นประโยชน์ต่อการเรียนรู้ของทั้งนักเรียนชาวนาในบทบาทของ “คุณกิจ” ซึ่งจะรู้จะเข้าใจ เป็นประโยชน์ต่อเจ้าหน้าที่มูลนิธิข้าวขวัญในบทบาทของ “คุณอำนวย” ที่จะต้องหาวิธีการนำเสนอให้นักเรียนชาวนาเข้าถึงเนื้อหาและเข้าใจเรื่องราว รวมทั้งยังเป็นประโยชน์ต่อเราๆท่านๆทั่วไปที่สนใจจะเรียนรู้อีกด้วย
![]() |
ภาพที่ 92 หนังสือเล่มโปรด : ศัตรูธรรมชาติควบคุมศัตรูพืช |
เหมาะสำหรับนักเรียนชาวนาที่กำลังเริ่มต้นเรียนรู้เรื่องการจัดการศัตรูพืชโดยชีววิธี หรือต้องการปูพื้นฐานทำความเข้าใจในเบื้องต้นเรื่องแมลง เพราะเนื้อหานั้นได้อธิบายถึงศัตรูธรรมชาติ ตัวห้ำ ตัวเบียน เชื้อจุลินทรีย์ แนะนำว่านักเรียนชาวนาควรใช้ประโยชน์จากธรรมชาติสู้กับธรรมชาติ เอกสารคำแนะนำนี้มีประโยชน์ช่วยเสริมความรู้สร้างความเข้าใจ และมีภาพสีประกอบ ก็ช่วยทำให้อ่านได้เข้าใจง่ายมากยิ่งขึ้น
![]() |
ภาพที่ 93 หนังสือเล่มโปรด : มิตรและศัตรูของชาวนา |
เอกสารวิชาการเล่มนี้ มีรายละเอียดเข้มข้นในเนื้อหาที่เน้นเรื่องของแมลงศัตรูข้าวที่สำคัญ เหมาะสำหรับนักเรียนชาวนาที่ต้องการจะได้เรียนรู้อย่างเจาะลึก เรื่องตัวเบียนของแมลงศัตรูข้าว ตัวห้ำของแมลงศัตรูข้าว โรคของแมลงศัตรูข้าว ตลอดจนมีการแนะนำการใช้ประโยชน์จากศัตรูธรรมชาติ
เจ้าหน้าที่เป็น “คุณอำนวย” ที่จะต้องช่วยย่อยสาระความรู้ต่างให้แก่นักเรียนชาวนาอย่าง “คุณกิจ” ให้ “คุณกิจ” ได้เข้าใจอย่างรวดเร็วนั้น “คุณอำนวย” จะต้องคอยช่วย “คุณกิจ” แปลงสาร
![]() |
ภาพที่ 94 เอกสารประกอบการเรียนรู้ เรื่องสมุนไพรและแมลง |
![]() |
ภาพที่ 95 เอกสารประกอบการเรียนรู้ เรื่องเอพีเอ็ม (ดูภาคผนวก ฉ ประกอบ) |
ส่วนข้อมูลอันเป็นความรู้จากอินเตอร์เน็ต เพียงเลือกคลิกดูในเว็บไซด์ดีๆนั้นมีมากมายเหลือหลาย ซึ่งเราๆท่านๆสามารถใช้ประโยชน์ เสาะแสวงหาความรู้ได้จากทั่วทุกมุมของโลก เพียงนั่งคลิกอยู่ที่ในหมู่บ้านเล็กๆในเมืองสุพรรณ ก็เชื่อมต่อกับแหล่งข้อมูลมหาศาลจากทั่วทั้งโลกได้แล้ว ในประเด็นนี้ โดยส่วนใหญ่แล้วจะเป็นประโยชน์ต่อเจ้าหน้าที่อย่าง “คุณอำนวย” เป็นอย่างมาก แล้วก็นำข้อมูลที่ได้ไปนำเสนอให้แก่นักเรียนชาวนาอย่าง “คุณกิจ” อีกทอดหนึ่ง เป็นการเรียนรู้ร่วมกันที่ต้องการพึ่งพาความรู้ความสามารถ นำมาแลกเปลี่ยนข้อมูลซึ่งกันและกัน เป็นประโยชน์ต่อทั้งสองฝ่าย
![]() |
ภาพที่ 96 เว็บไซด์ : มหาวิทยาลัยมหิดล www.mu.ac.th |
เว็บไซด์ตัวอย่างนี้ เป็นของสำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล คลิกเข้าไปที่ www.mu.ac.th เป็นสารสนเทศที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องสมุนไพร สรรพคุณทางยา ข้อมูลค้นหาได้ง่าย และมีรูปภาพสมุนไพรสวยๆงามๆ พร้อมกับคำอธิบายอย่างละเอียด
โดยปกติแล้ว เจ้าหน้าที่ในบทบาทของ “คุณอำนวย” จำเป็นจะต้องเป็นตัวกลางเชื่อมโยงข้อมูลข่าวสารต่างๆที่สอดคล้องกับนักเรียนชาวนา เจ้าหน้าที่จะช่วยเหลือเรื่องนี้แก่ “คุณกิจ” อยู่อย่างสม่ำเสมอ เพราะ “คุณกิจ” ยังติดขัดในเรื่องเทคโนโลยีอยู่บ้าง “คุณอำนวย” จึงเลยดาวน์โหลดข้อมูลจากอินเตอร์เน็ตมาให้ “คุณกิจ” อ่านเป็นประจำ
และนอกจากนี้ ยังมีข้อมูลอีกมากมายที่สามารถเป็นประโยชน์ร่วมกับส่งเสริมการจัดการความรู้ เรื่องการทำนาข้าวในระบบเกษตรกรรมยั่งยืน เป็นนักเรียนชาวนาและเจ้าหน้าที่ยุคใหม่จึงต้องก้าวให้ทันกับข้อมูลอยู่ตลอดเวลา
เห็นกระบวนการ “ดูดซับ” (capture) ความรู้จากภายนอกไหมครับ ส่วนนี้เป็นส่วนที่ชาวบ้านไม่ค่อยสันทัด ยิ่งการค้นอินเทอร์เน็ต ในตอนนี้เรียกว่าชาวบ้านแทบจะทำไม่ได้เลย ผมอยากเห็นตัวอย่างของชาวบ้านที่มีความสามารถพิเศษด้านการใช้อินเทอร์เน็ต ค้นหาความรู้เอามาใช้งาน และ มขข. สนับสนุนให้นักเรียนชาวนาผู้นั้นทำหน้าที่ “คุณอำนวย” ให้เพื่อนนักเรียนชาวนาได้ฝึกใช้คอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ตในการค้นหาและดูดซับความรู้ภายนอก เอามาปรับใช้ ผมเคยเห็นคุณลุงสมพงษ์ ชาวพิจิตร วัย ๗๐ ปี วุฒิการศึกษา ป. ๓ ใช้ตำราสมุนไพรของมหาวิทยาลัยมหิดลเล่มหนาเป็นพันหน้า คนเหล่านี้คือ นักเรียนรู้ตลอดชีวิต อย่างแท้จริง
วิจารณ์ พานิช
๕ มิ.ย. ๔๘
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich ใน KMI Thailand
ไม่อนุญาตให้แสดงความเห็น
อนุญาตให้แสดงความเห็นได้เฉพาะสมาชิก