แผ่นดินของเรา

แผ่นดินของเรา(Terre des Hommes)

                อังตวน  เดอ  แซงแต็กซูเปรี  เขียนนวนิยายเรื่อง  แผ่นดินของเรา  เมื่อ ค.ศ.1938  เขียนเจ้าชายน้อยในปี ค.ศ.1942  หลายคนชื่นชอบ “เจ้าชายน้อย”  และอาจเป็นหนังสือในดวงใจของใครต่อใครอีกหลายคน  กล่าวกันว่าเมื่อมองแบบเผิน ๆ คล้ายเทพนิยาย  หรือหนังสือสำหรับเด็ก  แต่ทุกสิ่งคือเสน่ห์ของ เจ้าชายน้อย  และกล่าวกันอีกเช่นกันว่า  หากพ้นไปจากส่วนซึ่งดูคล้ายเทพนิยายแล้ว  “เจ้าชายน้อย”  เต็มไปด้วยความหม่นเศร้า  อาจเป็นเพราะช่วงที่เขียน  เจ้าชายน้อยอยู่นั้น  แซงเต็กซูเปรีกำลังเคว้งคว้าง  ขังตัวอยู่ในอพาร์ตเม้นและมีปัญหาความรัก  ความเศร้าและอ้างว้างของแซงเต็กซูเปรีพราวอยู่เต็มหนังสือเล่มเล็ก ๆ เล่มนั้น  ไม่อาจมีเด็กคนใดเข้าใจอารมณ์ซึ่งทะลักทะลายออกจากตัวเขาได้  เขานำเอาโลกของเด็กมาทำให้ซับซ้อน  อธิบายปรัชญาอย่างอึดอัด  แต่ เจ้าชายน้อย  ยังคงเป็นหนังสือที่ขายดีตลอดกาล

                เจ้าชายน้อยกลายเป็นหนังสืออมตะ  ชื่อของแซงเต็กซูเปรีเป็นอมตะ  แต่ทว่าหลาย ๆ สถาบันทางวรรณกรรมกลับยกย่องให้  “แผ่นดินของเรา”  เป็นนวนิยายที่ดีที่สุดของเขา  แผ่นดินของเราพิมพ์ครั้งแรกในภาคภาษาไทยเมื่อ พ.ศ.2516  สำนักพิมพ์นาครจัดพิมพ์ครั้งที่สี่  เมื่อเมษายน  2546  คุณโคทม  อารียา  เป็นผู้แปล  และมีคุณพรทิพย์  อารียาเป็นผู้แปลร่วม  น่าชื่นชมว่าค่าลิขสิทธิ์ผู้แปล  สมทบโครงการ “ห้องสมุดสร้างคน  มติชน  25  ปี”

                แผ่นดินของเรา บอกเรื่องราวผ่าน  ฉัน  ซึ่งอาจเป็นตัวแทนของใครสักคน  หรืออาจเป็นแซงเต็กซูเปรีเอง  เขาเป็นนักบินฝึกหัดของสายการบินลาเตโกแอร์  เส้นทางบินระหว่างตูลูสกับดาร์ก้า  เป็นนักบินขนส่งไปรณีย์  หลังจากผ่านช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้การบิน  ก็ได้รับคำสั่งให้บิน  มันเป็นความภาคภูมิใจในตัวเขา  เป็นความใฝ่ฝันมาตั้งแต่เด็ก  ค่ำคืนนั้นโลกของเขาดูสดใสพราวพร่าง  เขามีเพื่อนที่จะดื่มฉลองกันด้วยเหล้าปอร์โต  เพื่อนให้กำลังใจและคำแนะนำ

                แมรมอซเป็นเพื่อนอีกคนหนึ่งของเขา ผู้เปิดเส้นทางระหว่างกาซาบลังก้ากับดาร์การ์  ข้ามทะเลทรายซาฮารา  เมื่อเปิดเส้นทางใหม่ แมรมอซเป็นผู้สำรวจเส้นทางบินช่วงบัวโนสไอเรส – ซานติอาโก  เขาผ่านการเสี่ยงชีวิต  เครื่องบินขัดข้อง  การแก้ปัญหาในหลากหลายสถานการณ์  ชั่วโมงบินที่ทำงานได้สิบสองปี เที่ยวบินสุดท้ายของเขาก็มาถึง  เขานำเครื่องบินหายไปเหนือมหาสมุทรแอตแลนติก

                เขาบอกว่า  การบินไปในที่สูง ด้วยเครื่องบิน  ทำให้เราสามารถมองลงมายังพื้นพิภพ  ด้วยความเป็นจริงมากขึ้น  การเดินทางไปทั่วพื้นดิน เราไม่สามารถรู้เห็นได้จริงทั้งหมด  สายตาของมุมสูงเท่านั้นแหละที่จะทำให้เรากลายเป็น  นักศึกษาอารยะธรรมต่าง ๆ ได้  ชั่วโมงบินที่ยาวนาน  การบินผ่านที่เหมือนทางผ่านของนก  ข้ามมหาสมุทร  ข้ามทะเลทราย  มีบางครั้งเครื่องยนต์ขัดข้อง  บินร่อนลงฉุกเฉิน  เสี่ยงชีวิตในต่างถิ่น  ร่วมดื่มฉลองมิตรภาพในค่ำคืนแห่งความรื่นรมย์  ผ่านไปไม่นาน  สงครามการแก่งแย่ง  การไล่ล่าอาณานิคมก็พรากมิตรภาพที่เคยได้พบไปอย่างไม่มีวันกลับ   จิบน้ำชาในต่างถิ่นต่างที่  กับเจ้าภาพที่ได้พบกันครั้งแรก

                อาจนี่กระมังคือความรื่นรมย์ในแผ่นดินของเรา  เมื่อเราบินขึ้นไป  แล้วมองลงมายังพื้นพิภพ  เห็นชีวิต  เห็นความงดงาม  ความโหดร้าย  สาวชาวบ้าน  นักรบไกลบ้าน  ทาสผิวดำ  ฝูงสัตว์  การผจญภัยเพื่อค้นหาบางสิ่งบางอย่างดั่งบันทึกสำนักพิมพ์ที่บอกว่าดูเหมือนจะเสร็จสิ้นภารกิจลงในหนังสือเล่มนี้  เนื้อหาโดดเด่นและสำคัญน้อยกว่าทัศนคติของผู้เขียน  แผ่นดินของเราจึงเป็นนวนิยายที่เด่นและแปลกกว่าที่เคยเขียน ๆ กันมา  ทัศนคติในภาพพจน์แบบกวีนิพนธ์โดดเด่นเหนือโครงเรื่อง เป็นเสน่ห์สำคัญ  ปรัชญาที่สื่อออกมามีความเป็นสากล  เข้าใจง่าย  และซึมซาบลึก

                ก็เป็นนวนิยายซึ่งจะบอกเล่าความหมายของมนุษย์ที่เปี่ยมไปด้วยอารมณ์ความรู้สึก  คงความเป็นอมตะทั้งนวนิยายและผู้เขียนด้วยเช่นกัน

                                                                                                 ธีระ    เงินแก้ว

                                                                                          ๒๕  เมษายน  ๒๕๕๑