ทักษะกระบวนการคิดระดับสูง:วิทยาศาสตร์ ประถมศึกษา ตอนที่ 4
เราจะวัดและประเมินทักษะกระบวนการคิดระดับสูงกันอย่างไร...........
มาตรฐานที่ 4 ผู้เรียนมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ มีวิจารณญาณ มีความคิดสร้างสรรค์ คิดไตร่ตรอง และมีวิสัยทัศน์
ตัวอย่าง ความสามารถของผู้เรียน ระดับประถมศึกษา ที่แสดงว่า "ผู้เรียนมีทักษะการคิดไตร่ตรอง"
1) สามารถตั้งคำถาม และถามตนเองได้
2) ประเมินตนเอง และประเมินสถานการณ์ง่าย ๆ ในชีวิตประจำวันได้
3) เชื่อมโยงความคิดที่เคยมีมากับประสบการณ์ที่ผ่านมาได้
ตัวอย่าง ความสามารถของผู้เรียน ที่แสดงว่า "ผู้เรียนมีทักษะกระบวนการคิดอย่างมีวิจารณญาณ"
1) สามารถ.......ตรวจสอบ.........สิ่งต่าง ๆ (ข้อมูล) ได้
2) ทำนาย....... ทำให้กระจ่าง........ตั้งสมมุติฐาน........จัดระบบ.......ประเมิน.......
ให้เหตุผล..............วิเคราะห์..............สังเคราะห์..................ได้ตามวัย
ตัวอย่าง ความสามารถของผู้เรียน ที่แสดงว่า "ผู้เรียนมีทักษะกระบวนการคิด สร้างสรรค์"
1) สร้างแนวความคิดใหม่ได้
2) แสวงหาทางเลือกอย่างหลากหลาย
3) สำรวจหรือพิจารณาทางเลือกที่เหมาะสมได้
............การวัดและประเมินทักษะกระบวนการคิดระดับสูง...........
(1) วัดความสามารถจริงของผู้เรียนในการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ใน/นอกห้องเรียน โดยการประเมินจากครูผู้สอน
(2) การมอบหมายให้ผู้เรียนไปศึกษาค้นคว้า และเขียนเป็นรายงาน
(3) ผลงานเชิงประจักษ์ต่าง ๆ ที่รวบรวมเป็นแฟ้มสะสมผลงานของผู้เรียน
(4) การทดสอบโดยใช้แบบทดสอบวัดทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ คิดแก้ปัญหา คิดสร้างสรรค์ทางวิทยาศาสตร์ อาจเป็นแบบทดสอบแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ หรือแบบเขียนตอบ
การประเมินทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์
.........ผู้เรียนสามารถจำแนกแจกแจงองค์ประกอบของเรื่องใดเรื่องหนึ่ง และสามารถจัดลำดับข้อมูลได้ถูกต้อง.........
การประเมินทักษะกระบวนการคิดสังเคราะห์
..........ผู้เรียนสามารถเปรียบเทียบข้อมูลได้ สามารถพูดหน้าชั้นตามที่กำหนดได้
เขียนบรรยายภาพตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดให้ได้ การเขียนรายงาน การเขียนเรียงความ และเขียนเรื่องสั้นได้............
การประเมินทักษะกระบวนการคิดอย่างมีวิจารณญาณ
...........ผู้เรียนสามารถวิจารณ์สิ่งที่ได้เรียนรู้โดยผ่านการไตร่ตรองอย่างมีเหตุผล สามารถประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูล และเลือกทางเลือกที่เหมาะสม สามารถเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลความคิดต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้อง.............
การประเมินทักษะกระบวนการคิดสร้างสรรค์
...........ผู้เรียนนำความรู้ที่ได้รับมาสร้างผลงาน/ชิ้นงานใหม่ ไม่ซ้ำกับแบบฝึกหัด/ใบกิจกรรมตามครูให้ทำ สามารถคิดนอกกรอบได้ ประเมินจากผลงานศิลปะ /งานเขียน/งานสร้างสรรค์ สามารถพัฒนาหรือริเริ่มสิ่งใหม่ สามารถคาดการณ์และกำหนดเป้าหมายในอนาคตได้อย่างมีเหตุผล....................
ตัวอย่าง คำถามและกิจกรรมส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์
* ครูถามผู้เรียนว่าในเนื้อเพลงวิทยาศาสตร์นั้น กล่าวถึงเรื่องที่เป็นจริงอย่างตรงไปตรงมาหรือเปล่า มีความหมายอย่างอื่นซ่อนอยู่หรือเปล่า ถ้าคิดว่ามี ลองยกตัวอย่างมาให้ครูฟัง นะคะ........................
ตัวอย่าง คำถามและกิจกรรมส่งเสริมทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ
* ครูตัดบทความจากหนังสือพิมพ์ แล้วให้ผู้เรียนพิจารณาข้อมูลต่าง ๆจากบทความที่กำหนดให้ และตอบคำถาม เช่น ประเด็นปัญหาที่สำคัญมีอะไรบ้าง ตอบเป็นข้อ ๆ ประเด็นที่สำคัญที่สุดคืออะไร ข้อมูลใดที่มีความน่าเชื่อถือ เพราะเหตุใด.....................
วันนี้ครูวิทยาศาสตร์.........ได้แนวทางการวัดและประเมินทักษะกระบวนการคิดระดับสูง..........ไม่ยากเลยใช่ไหมคะ..........ที่ท่านจะฝึกให้ผู้เรียนของท่านเป็นนักคิดน้อย ๆ...........ได้โดยไม่ยากเลย สำคัญที่ครูวิทยาศาสตร์ต้องใจเย็น ใช้คำถามระดับสูงในการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์อย่างสม่ำเสมอ...........อดทนและรอคอยคำตอบจากผู้เรียน.............ให้กำลังใจผู้เรียน........และหมั่นฝึกผู้เรียนโดยใช้กิจกรรมที่น่าสนใจ.....แปลกใหม่......เร้าใจ....... ถ้าครูเป็นนักคิดกิจกรรมส่งเสริมทักษะกระบวนการคิด...........ผู้เรียนก็จะมีความสามารถในการคิด ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการดำรงชีวิต เกิดจากการทำงานของสมอง ซึ่งมีตลอดเวลา และเป็นไปตามธรรมชาติ ความสามารถในการคิดจะเกิดขึ้นอย่างดี ย่อมต้องอาศัยการฝึกทักษะอย่างต่อเนื่อง สม่ำเสมอ การพัฒนาทักษะบวนการคิดระดับสูง จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ ผู้เรียนพึงได้รับการส่งเสริม...........จากครูวิทยาศาสตร์...........
โอกาสต่อไป........หากได้รับงบประมาณสนับสนุนการนำชุดฝึกกิจกรรมทักษะกระบวนการคิดระดับสูงของครูวิทยาศาสตร์ ชั้น ป.3 และ ป.6 (สพท.ชม.เขต1)ไปทดลองใช้ หาประสิทธิภาพ และปรับปรุงเรียบร้อยแล้ว.........จะนำมาเผยแพร่ให้ครูวิทยาศาสตร์ ระดับประถมศึกษาต่อไปนะคะ.......พบกันใหม่ "ครูวิทยาศาสตร์ จะเตรียมตั้งรับ .......หลักเกณฑ์และวิธีการให้ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษามีและเลื่อนวิทยฐานะใหม่ ที่จะเริ่มใช้ 1 ตุลาคม 2551 กันอย่างไรบ้าง"..................
ความเห็น (7)
กราบขอบพระคุณอย่างสูงสำหรับคำอวยพรปีใหม่ ของท่าน ผอ.(คุณลุง)ประจักษ์ ปานอินทร์ โรงเรียนบางลี่ อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี และขอให้องค์พระธาตุดอยสุเทพของเมืองเชียงใหม่ จงดลบันดาลให้ ท่านที่ความสุข มีสุขภาพแข็งแรง โชคดีตลอดปีนี้นะคะ
ศน.นราวัลย์
นางจินดา คงจันทร์
จากการอ่านกระบวนการคิดจะนำไปประยุกต์ใช้กับนักเรียน
ครู กอท.กำลังทำผลงานของปี2551 แต่จะขอรับการประเมิน 1 เม.ย 52หลักเกณฑ์ใหม่ อยากได้แนวการเขียนแผนการเรียนรู้และวิจัยเกี่ยวกับทักษะกระบวนการคิด(การคิดสังเคราะห์ ) การคิดสร้างสรรค์ยากเกินไปสำหรับวิชา กอท. ขอความกรุณาส่งมาให้ที่ [email protected] ขอขอบพระคุณอย่างสูง
ศิษย์เก่าที่เข้ารับการอบรมกระบวนการคิดที่แพร่
Chaweewan Chamchomdao
จากการอ่านการวัดและประเมินทักษะการคิด ได้ความรู้มากค่ะ จะนำไปประยุกตใช้ แต่ตอนนี้สนใจทักษะการคิดเชิงวิจัยมาก และกำลังทำวิจัยอยู่ ขอความกรุณาอนุเคราะห์แนวการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้เกี่ยวกับทักษะการคิดเชิงวิจัยค่ะ เพราะใกล้ถึงกำหนดส่งผลงานแล้ว ขอบพระคุณเป็นอย่างสูง [email protected]
ไชยสิทธิ์ พวงศรี
เรียน อาจารย์ นิราวัลย์ ที่เคารพ
กระผมได้มีโอกาสอ่านผลงานท่านที่ สกว. เรื่องการใช้ชุดฝึกกิจกรรมการทำโครงงานวิทยาศาสตร์ด้วยตนเอง สำหรับครู
ผู้สอน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กระผมทำงานอยู่ที่ สพท.บร.1รับผิดชอบกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ และโครงการ sp2
รับหน้าที่พัฒนาครู จึงขอความอนุเคราะห์รายละเอียดชุดฝึกท่าน เพื่อนำมาพัฒนาครูตามโครงการ sp2 ขอขอบคุณท่านมา ณ โอกาสนี้ และในปีใหม่ 2553 ขอให้ท่านมีความสุข มีสุขภาพกายที่แข็งแรง และเป็นผู้นำทางวิชาการตลอดไป
จาก ไชยสิทธิ์ พวงศรี สพท.บร.1 บุรีรัมย์ 0817896258
สุเทวี แท้สูงเนิน
ดิฉันสอนวิทยาศาสตร์ ป.3 การสอนคิดวิเคราะห์ เป็นจุดด้อยของโรงเรียนดิฉัน กำลังคิดวิธีพัฒนาอยู่เหมือนกัน ก็หาวิธีการต่าง ๆ มาพัฒนาผู้เรียน ชุดฝึกของอาหจารย์ดีมากคะ ขออนุญาตนำไปใช้นะคะ