ร้อนตับแตก

 

     ช่วงนี้อากาศร้อนมากโดยเฉพาะภาคอีสาน พูดภาษาชาวบ้านเขาเว้าว่า "ร้อนตับแตก"

• ตับ คือ อวัยวะที่อยู่ภายในของคนและสัตว์

• แตก คือ แยกออกจากส่วนรวมหรือควบคุมไว้ไม่อยู่

     ในที่นี้เปรียบเปรยเอาน้ำที่ซึมออกมาจากร่างกาย (เหื่อ) น้ำเหงื่อของคนใกล้จะตาย เพื่อนๆ ทุกท่านที่เรียนใน “โครงการมหาวิทยาลัยชีวิต” ร้อนกันไหมครับ ภาคเหนือ ภาคใต้ ภาคตะวันออกและตะวันตก เป็นอย่างไรบ้างครับ หวังว่าคงไม่ร้อนเหมือนภาคตะวันออกเฉียงเหนือนะครับ ผมคิดว่าอากาศร้อนๆ แบบนี้น่าจะมีวิธีดับร้อนกันนะครับ เพื่อนๆ หรือคณาจารย์ และทุกคนที่ผ่านไปมา ท่านไหนมีวิธีแบบเด็ดๆ เพื่อดับความร้อนในช่วงเดือนเมษายน นี้ก็เชิญแสดงความคิดเห็นกันได้เลยนะครับ

     นับเป็นเวลาเข้าปีที่ 3 แล้วครับ ที่กระผมและเพื่อนๆ ประมาณ 130 ชีวิต ได้ร่วมทุกข์ร่วมสุขกันมาในการเรียนรู้ชีวิต เพื่อพัฒนาชีวิตให้มีความยั่งยืน จากศูนย์เรียนรู้อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย (โรงเรียนบ้านเม็กดำ) จังหวัดมหาสารคาม

     จากคนบ้านนอกธรรมดาคนหนึ่งที่มี “ความรู้นึก ความรู้สึก ความรู้ประสบการณ์” สิ่งเหล่านี้เสมือนต้นทุนเดิมของชีวิตที่นำเอามาใช้เพื่อให้วิถีตนดำเนินต่อไป (สัตวโลก) ตามกระแสการเปลี่ยนแปลงของโลกปัจจุบันและอนาคตที่กำลังจะมาถึง กับคำกล่าวข้างต้นโดยรวมๆ แล้วก็น่าจะเข้ากับหมวด “ความคิด” นะครับ แต่ยังไม่ถึงขั้น “คิดเป็น” และย่อมมีผิดมีถูกเป็นธรรมดาในการตัดสินใจทำอะไรสักอย่างเพื่อให้ชีวิตอยู่รอด หรือเอาตัวรอดนั้นเอง

     คิดเป็น หมายถึง การเอาออกและเอาเข้า แล้วเกิดผลผลิตขึ้นมาใหม่!...?  เช่น ต้มยำกุ้ง ฝรั่งไม่รู้จัก...เลยยกหม้อต้มยำกุ้งเทออกมาเพื่อแยกพืชผักชนิดต่างๆ ออกมา และเมื่อรู้แล้วว่ามีพืชผักอะไรบ้าง เรียกว่า “วิเคราะห์เป็น” แล้วก็นำความรู้นั้นมารวมเข้าใหม่ เป็นต้มยำกุ้งรสชาติใหม่ที่ใส่นมสดและพริกเผาเพิ่มความเข้มข้นให้กับต้นยำกุ้ง เรียกว่า “สังเคราะห์เป็น” จึงเกิดผลผลิตขึ้นมาใหม่ หรือ ความรู้ความเข้าใจใหม่

     คำพูดของชาวบ้านธรรมดาดูเหมือนไม่มีคุณค่าไร้ซึ่งการศึกษา “พวกบ่มีเวือกนั่งสุมหัวแต่กันเว้าพื้นแต่กัน” (คนที่ไม่มีงานทำมักตั้งกลุ่มพูดนินทากัน) แต่คำพูดนั้นออกมาจากความรู้นึก ความรู้สึก ความรู้ประสบการณ์ ออกมาจากหัวใจได้อย่างจริงใจ เป็นสิ่งที่ไม่มีรูปคล้ายนามธรรม เป็นภาษาคำพูดที่ใช้แทนความคิด หรือ “คำคึด” มากสักหน่อยและนี้คือ “การพัฒนา” เปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี เพราะได้รับโอกาสทางการศึกษาจาก “มหาวิทยาลัยชีวิต”

     เมื่อได้รับความรู้ในระดับอุดมศึกษา สิ่งจำเป็นที่จะทำให้คิดเป็น คือ “คำคึด” หรือ คำพูดของคนธรรมดานั้นเอง เพียงแต่นำมาวิเคราะห์และสังเคราะห์ให้เกิดความรู้ความเข้าใจใหม่ แค่นี้อาการ “ร้อนตับแตก” ที่น้ำไหลซึมออกมาจากร่างกายหรือน้ำเหงื่อของคนใกล้จะตายเพราะคิดไม่เป็นก็จะคิดเป็น และนำความคิดเป็นซึ่งนับว่าเป็นบันไดขั้นแรกเอามาดับความร้อนคลายความร้อนให้ตนเอง ครอบครัว ชุมชน สังคม ให้สมกับคำว่า “เศรษฐกิจพอเพียง”  

[ทนัน ภิวงศ์งาม]

• สวัสดีครับ...คนเดินดิน ( ลุ่มน้ำลำพังชู )
  บัดแรกเรียนเพื่อรู้       และจำ พ่อเฮย
  บัดต่อเข้าใจนำ         ค่าใช้
  วิเคราะห์เพื่อแยกกำ    ออกแผ่ แบดู
  กลับสู่สังเคราะห์ไซร้   จึ่งได้ ใหม่เสมอ
• ขอให้จำเริญในธรรมและความรู้ตลอดไปครับ

[คนเดินดิน]

สวัสดีครับอาจารย์ ทนัน ภิวงศ์งาม

• ขอบพระคุณครับ