(เราคิด) มันไม่ปกตินา... (เขาตอบ) ผมก็ไม่รู้ว่าทำไม
ตอนเย็นวันที่ 25 มีนาคม หลังจากกินข้าวกินปลากันอิ่มหมีพลีมันแล้ว ก็มีชายชาวกะเหรี่ยง “โผล่ว” จากจังหวัดราชบุรี ได้นำเอกสารซึ่งประกอบไปด้วย บัตรประจำตัวบุคคลบนพื้นที่สูง (บัตรสีฟ้า) สูติบัตรของลูก 3 คน และบัตรประจำตัวประชาชนไทย มาให้ พี่บุญ พงษ์มา จาก คลินิกกฎหมายชาวบ้าน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ อาจารย์วิว (จตุภูมิ ภูมิบุญชู) อาจารย์ยอด (ยอดพล เทพสิทธา) จากคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร พิษณุโลก และน้องก็อตจิ นักศึกษาปริญญาโทสาขานิติศาสตร์ผู้สนใจประเด็นบุคคลที่ตกหล่นทางทะเบียนราษฎร ช่วยดูให้และขอคำปรึกษา ซึ่งผมไม่ได้เข้าไปร่วมดู ร่วมฟัง ตั้งตอนแรก แต่ได้มานั่งฟังท่านผู้รู้ทั้ง 4 คน วิเคราะห์เอกสารและซักประวัติเกือบจะจบการสนทนาแล้ว
เรื่องมันก็เป็นไปดังนี้ ว่า ชายผู้นี้เป็นพ่อของลูก ๆ อีก 3 คน ซึ่งก่อนหน้านี้เป็นผู้ถือบัตรประจำตัวบุคคลบนพื้นที่สูง (บัตรสีฟ้า) มีเลขหลักแรกเป็นเลข 6 ส่วนลูกมีสูติบัตรประเภท ทร. 3 (สำหรับบุคคลผู้ไม่มีสัญชาติไทย)
เขาเคยได้รับสัญชาติไทยเมื่อปลายปี พ.ศ. 2544 ได้เลขหลักแรกเป็นเลข 8 แต่ไม่ได้ไม่ทันไรก็ถูกถอนสัญชาติในตอนต้นปี 2545 ภายในระยะเวลาไม่กี่เดือน กับความภูมิใจในการเป็นคนไทยเพราะได้สัญชาติและมีบัตรประจำตัวประชาชน สิ่งที่เขานำมาถามคือปรึกษาในการที่จะได้สัญชาติไทยนั้น ควรได้จากช่องทางการยื่นเอกสารแบบใดถึงจะถูกต้องกับข้อเท็จจริงของตนเองและลูก ๆ
เมื่อดูไปดูมา ก็เริ่มเข้าสู่การตรวจสอบเอกสาร ก็พบว่า ตัวเลข 13 หลักของคนเป็นพ่อที่อยู่บนบัตรสีฟ้าไม่ตรงกันทั้งชุด กับชุดเลข 13 หลักที่ถูกเขียนไว้ในสูติบัตรของลูกสองคนแรกที่เกิดเมื่อปี 2539 และ ปี 2540 ตามลำดับ แต่ตรงกับสูติบัตรของลูกคนที่ 3 ที่เกิดในปี 2547 และเลขหลักแรก ของทั้งสามคนเป็นเลข 7 (ลูกที่เกิดจากบุคคลต่างด้าว) เพราะเกิดมาในช่วงที่บิดายังไม่ได้สัญชาติไทย และหลังจากที่บิดาถูกถอนสัญชาติ ถือว่าไม่แปลก เพราะถ้ายังไม่ได้ไปติดต่อขอแก้ไขเปลี่ยนแปลงต่องานทะเบียนที่ที่ว่าการอำเภอ
ดังนั้น จึงเกิดคำถามว่าในกลุ่มผู้รู้และตัวผมว่า “เลข 13 หลักที่เป็นเลขบัตรสีฟ้าที่พ่อได้รับก่อนที่จะได้รับสัญชาติไทยนั้น ทั้งชุดเป็นของใคร” ถึงได้ถามกลับไปอีกว่า “ตอนที่ยื่นเป็นคนยื่นเองหรือว่าใครไปยื่นให้ แล้วมีกี่บัตรที่ใช้ยื่น” เขาก็ยืนยันว่า “เขาเป็นคนไปแจ้ง และใช้บัตรสีฟ้าที่มีนี่แหละยื่น”
พวกเราก็นั่งคิดกันไป แต่ก็ไม่ได้คำตอบว่าทำไม เพราะเราดูจากเอกสารที่เขามาให้ดู ซึ่งก็ดูได้ตามที่เห็นแค่นั้น จึงนึกอยากจะรู้เหมือนกันว่า “หมายเลข 13 หลักใน สูติบัตรนั้น เป็นของใคร” จึงบอกว่า “ถ้าไปอำเภอไม่ลำบาก และไม่ถูกจับ ลองไปถามดูสิว่า เป็นเลขของใคร” เพื่อตรวจสอบที่ว่าการอำเภอไปในตัว และเพื่อเป็นการกำหนดเงื่อนไขในการพิสูจน์ตัวของผู้พ่อไปด้วย
ตกดึกมา น้องก็อตจิ ก็เอาเรื่องนี้ไปถามรุ่นพี่อีกคน ก็ได้คำตอบมาว่าราว ๆ ประมาณปี 2527 (ไม่แน่ใจ) ได้มีการรื้อระบบตัวเลขฐานทะเบียนราษฎร ก็อาจจะเป็นสาเหตุของกรณีนี้ได้ เพราะเป็นช่วงก่อนที่ลูกทั้งสองคนจะเกิดหลายปี และผู้เป็นพ่อเองก็คงไม่ทราบด้วย
ถ้าหากไม่มีการรื้อ หรือ ชายคนนี้ไม่ถูกรื้อตัวเลข กรณีนี้จึงคิดว่า ฝ่ายที่ทำการเกี่ยวกับกระบวนการแจ้งการเกิดในครั้งนั้น ผิดพลาดโดยเจตนาของ รัฐ คือ เจ้าหน้าที่ฝ่ายทะเบียน หรือ ผู้ไปแจ้งเกิด ฝ่ายใดกันแน่ ???
นี่เป็นอีกกรณีหนึ่งที่เป็นปัญหาของรายละเอียดของบุคคลที่ถูกระบุเอาไว้ในเอกสารของทางราชการ ซึ่งเป็นสิ่งที่น่าคิดว่า ความผิดพลาดที่เกิดขึ้นนี้ เกิดขึ้นตรงไหน? เกิดขึ้นจากใคร? ถ้าเกิดจากคนของรัฐ รัฐจะรับผิดชอบอย่างไร ถ้าเกิดจากคนไปแย้ง เขาจะถูกดำเนินการและได้รับผผลจากปัญหานี้อย่างไร มากน้อยแค่ไหน
คำเรียกชื่อในภาษาโผล่ว ปกาเกอญอ ผมคิดว่ายังง่ายต่อการสะกดและฟังออก ถ้าหากนำไปเทียบกับภาษาอาข่า ชื่ออาข่า เพราะทางนั้น ลำบากมาก ผมเคยเห็นเอกสารของคน ๆ เดียวที่มี เขียนชื่อ เขียนนามสกุลไม่ตรงกันมาแล้ว
ข้อต่อมาก็มีข้อสังเกตและสงสัยตามมาอีกว่า “ทำไมมี จุด (.) ปรากฏท้ายเลขหลักที่ 13 บนบัตรประจำตัวประชาชน”
พลางนึกไปว่า เอ๊ะ หรือมีอะไรปิดบัง ซ่อนเงื่อน ซ่อนปมอยู่หรือเปล่า ในกรณีของชายชาวโผล่วผู้นี้ แล้วทำไมได้มาสัญชาติมาแป๊บเดียว ก็โดนถอน บัตร ปชช. ก็แปลกดังที่ว่า หรือเป็นแค่เครื่องมือหากินของ “กระสือสังคม” ที่วางแผนไว้ดีแล้ว โดยที่ผู้ตกเป็นเหยื่อก็ไม่คิดและไม่รู้กลโกงแม้แต่น้อย
ความเห็น (4)
ในกรณีนี้ ก็คือ ตรวจสอบจากข้อเท็จจริงของเขาเองก่อน สิ่งที่น่าแปลก ก็คือ เขาดูจะหลีกเลี่ยงที่จะตอบคำถามเกี่ยวกับตัวเขา แต่คำถามที่ว่า เขาเป็นใครเกิดที่ไหน ? มีความเป็นมาอย่างไร ? คำถามชุดนี้ จะเป็นการสร้างความมั่นใจให้แก่เราอย่างมาก
นั่นสิครับ
ผมถึงได้ตั้งชื่อบันทึกนี้ว่า "(เราคิด) มันไม่ปกตินา... (เขาตอบ) ผมก็ไม่รู้ว่าทำไม"
เพราะคุยกันแล้ว ตอบกันคนละเรื่อง
ก็มานั่งนึกว่า บางครั้งก็มีหลุมพราง ที่คอยดัก คนอย่างเรา ๆ ซึ่งคอยช่วยเหลือพวกเขา อยู่เหมือนกัน ครับ
ใช่ครับ..มันไม่ปกติ.
พื้นที่ สวนผึ้ง ติดชายแดนไทย - พม่า
ห่างออกไปตามแนวพรมแดน มี ..กับระเบิด..
ใกล้เข้ามาที่ ตัว หมู่บ้าน อำเภอมี..หลุมพราง.ที่ต่างคน ต่างก็ ..ขุด..ขุดเพื่อล่าเหยื่อ บ้างก็ตกหลุมพรางของตนเอง หลุมพรางที่เต็มไปด้วยขวากหนาม ผู้คนบางกลุ่มพยาม กลบและถอนขวาก กลุ่มผู้คนจำนวนนั้น ขออนุญาตเอ่ยนามในพื้นที่สาธารณะ ณ.ที่ตรงนี้อีกครั้ง คือ อ.แหวว และทีมงานลูกสิษย์ลูกหา
เมื่อพูดถึง ..หลุมพราง ที่สวนผึ้ง.."(ผมคิด)มันไม่ปกตินา...f
เคสนี้ตัวผมกำลังพิจารณาดูอยู่ครับ ซึ่งบอกตามตรงว่ายังงงและไม่เข้าใจว่ามันเกิดอะไรขึ้นแน่ เพราะยิ่งถามก็ยิ่งไม่เข้าใจลงไปเรื่อยๆ เรื่องนี้เลยเป็นปัญหาว่าตัวผมคงต้องลงพื้นที่ บ้านห้วยน้ำหนัก อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี เพื่อที่จะดูในพยานหลักฐานและสอบถึงพยานบุคคลที่ตัวพี่เขากล่าวอ้างด้วยว่ามีจุดเกาะเกี่ยวระหว่างกันอย่างไง ทั้งนี้เพื่อตรวจสอบข้อมูลในข้อเท้จจริงของตัวพี่เขา
ก็จำเป็นที่จะต้องกราบเรียนถามอาจารย์ ครับว่าอาจารย์จะลงพื้นที่สวนผึ้งเมื่อไหร่ครับ ผมจะได้ขอติดตามลงพื้นที่ด้วยครับ
แต่ตอนนี้ต้องเตรียมตัวลงพื้นที่ ที่บ้านท่าตอนก่อนครับ คาดว่าจะได้ไปตอนหลังสงกรานต์นี้ครับ
"บางทีการที่ ก็จำเป็นที่จะต้องพิจารณาให้ถ่องแท้ก่อนที่จะดำเนินการช่วยเหลือ"