ต๋ำนานปี๋ใหม่เมืองล้านนาต๋อนวันปากปี๋
ผ่านวันพญาวันไปแล้วย่างเข้าวันรุ่งขึ้นชาวล้านนาเรียกกันว่าวันปากปี๋ วันต่อไปก็วันปากเดือน ต่อไปอีกก็วันปากวัน ต่อไปก็วันปากยาม
*แต่ในวันนี้จะกล่าวถึงวันปากปี๋ทุกบ้านเรือนจะเตรียมบ่ะหนุนหรือขนุนมาแกงรับประทานเชื่อว่าจะมีโชคหนุนนำตลอดปีใหม่นี้ และที่สำคัญอาหารต่างๆที่เหลือจากวันพญาวันโดยเฉพาะแกงฮังเลหรือฮินเลก็จะนำมาคั่วทำแกงโฮะ สมัยก่อนหากแกงเนื้อหรือแกงฮังเลเหลือมาก โดยเฉพาะวัดใหญ่ๆแกงจะเหลือมากมาย หากนำไปทิ้งเป็นเศษอาหารก็น่าเสียดายต้องนำเอาไปรักษาหรือเรียกกันว่าถนอมอาหาร เขาจะนำเอาแกงที่เหลือใส่ในหม้ออุ่งหรือไหดิน ปิดปากสนิทแล้วนำไปฝังในดินปล่อยให้ดินอบเนื้อหลุดจากกระดูกเปื่อยยุ่ยนานเข้าจนกลายเป็นน้ำส้มรสเปรี้ยวจัด ก็จะตักเนื้อและน้ำในอุ่งมาแกงโฮะกับผักพื้นบ้านใส่งุ้น(วุ้นเส้น)ลงไปคั่วรวมโฮะกันในหม้อหรือกะทะ เมื่อนำมารับประทานก็ลำแต๊ๆหรืออร่อยจริงๆ นี่คือตำราแกงโฮะล้านนาของจริง
เมื่อกินข้าวงาย(ข้าวมื้อเช้า)เสร็จแต่ละบ้านเรือนจะเชิญปู่จารย์มาทำพิธีขึ้นต๊าวตังสี่(ท้าวทั้งสี่)ในบ้านของตนเพื่อเชิญท้าวทั้งสี่มารักษาครอบครัวให้อยู่เย็นเป็นสุข
ที่สำคัญมีประเพณีที่เชื่อกันมาก็ต้องมีการบูชาบ้านหรือผีเสื้อบ้านที่หมู่บ้านนั้นร่วมกันตั้งบ้านเรือนตั้งหอเสื้อบ้านขยายจำนวนหลังคาบ้านออกไปจากจำนวนน้อยไปสู่หมู่บ้านใหญ่เรียกกันว่าพัฒนาวิถีชีวิตกันมายาวนานนับร้อยๆปี หลายชั่วอายุคน ด้วยความผูกพันทั้งผู้คน จิตวิญญาณของหมู่บ้าน เมื่อถึงวันปากปี๋ผู้คนที่อยู่ใกล้ไกลกลับมาสู่หมู่บ้านต่างช่วยกันแต่งดาเตรียมข้าวของเครื่องใช้ตอนเช้าจนสู่ตอนเย็นก็จะทำพิธีบูชาผีเสื้อบ้านดังเล่ามาแล้วในตำนานผีล้านนาตอนผีเสื้อบ้านเสื้อเมือง
นอกจากรับประทานแกงขนุน การทำพิธีบูชาผีเสื้อบ้านแล้ว ในวันปากปี๋ก็ยังมีการดำหัวผู้เฒ่าผู้แก่ เจ้าอาวาสจะนำคณะศรัทธาไปดำหัวครูบา ดำหัวเจ้าอาวาสวัดที่เป็นหัววัดใหญ่ๆ ที่ยังคงค้าง วันปากปี๋ถือว่าเป็นวันที่ยิ่งใหญ่อีกวันหนึ่งในเทศกาลปี๋ใหม่เมืองล้านนา
ความเห็น (3)
สวัสดีค่ะ
* เข้ามาอ่าน...ได้ตำราถนอมอาหารแบบพื้นบ้านด้วยค่ะ
* ขอให้อาจารย์มีความสุขและสนุกกับเทศกาลสงกรานต์ค่ะ
- สวัสดีครับป้อหนานพรหมมา
ปี๋ใหม่เมืองนั้น ม่วนงันนักหนา สืบตอดกั๋นมา ล้านนาแบบเบ้า
กล๋างเดือนเมษา ศรัทธาพระเจ้า สืบฮีตกั๋นเอา ขวบค้น
สังขารล่องไป หมายวัยล่วงป๊น ล่วงเลยเถ้า แถมวาร
วันเน่าจาวล้าน นาไทยเอิ้นขาน บ่ดีรำคาญ ด่ากั๋นเนอเจ้า
วันผะญาวัน ปากั๋นหอบข้าว ของอันกิ๋นลำ ตานตุ๊
ผดวันปากปี๋ วันดีมาลุ จุ๊กั๋นสงเคราะห์ เลาะลวง
ดำหัวตุ๊พระ กำนันป้อหลวง ปู๋จาเตียนดวง สืบจ๊ะต๋าเจ้า
เป๋นดีม่วนหลาย ตึงพ้ายตึงเหล้า มาเล่นกิ๋นเอา ม่วนเพราะ
ฮดน้ำกั๋นหนาว บ่าวสาวม่วนเต๊าะ อู้เญาะกั๋นเหล้น ม่วนดี
ขอลาที เต้าอี้สุดเสี้ยง ป้อเลี้ยงขอลาไป ก่อนแลนายเหย. - โชคดีครับป้อหนาน
ไหว้สาอาจารย์พรรณาและท่านทนันครับ...
*ยินดีนักๆครับที่เข้ามาแว่อ่าน หากได้ความรู้ก็ยิงดีครับจะได้เผยแพร่กันต่อๆไปให้สังคมก้าวหน้า..
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน..พรหมมา