น้องหนึ่ง:บทเรียนของความรัก ความเจ็บปวดและความอดทน
ไอ้ (น้อง) หนึ่ง : บทเรียนของ ความรัก ความเจ็บปวดและความอดทน
น้องหนึ่ง เป็นพนักงานทำความสะอาดปฏิบัติงานที่หอผู้ป่วยพิเศษ เรารู้จักกันอย่างไม่เป็นทางการตั้งแต่ เราอยู่เวรบ่ายดึก น้องหนึ่งอยู่เวรคนงานสายพิเศษ น้องหนึ่งเป็นคนที่รับผิดชอบและตั้งใจทำงานดูได้จากเวลาทำความสะอาดห้องจะเรียบร้อยและสะอาด ไม่มีปัญหาเวลาอยู่เวร มีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีกับพี่ๆพยาบาลมักจะพูดไปยิ้มไป และลงท้ายการสนทนาเกือบทุกครั้งว่า"ครับพี่" อยูเสมอ
เรามาอบรมหลักสูติต้นแบบการให้คำปรึกษาเพื่อช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่ เดือนกุมภาพันธ์ 2550 หลังจากการอบรมรู้สึกร้อนวิชามาก ประมาณว่าอยากให้คำปรึกษาเพื่อเลิกบุหรี่ ต้องการสร้างแรงจูงใจให้กับคนที่สูบบุหรี่ทุกคนให้อยากเลิกบุหรี่
น้องหนึ่งเดินเข้ามาหาเราพร้อมกับบอกกับเราว่า"พี่ครับผมอยากเลิกบุหรี่" อะไรจะทำให้เราดีใจได้ขนาดนี้ น้องหนึ่งก็เลยกลายเป็นผู้รับคำปรึกษาคนแรกๆของเรา
เราเริ่มจากการคุยกับน้องหนึ่ง ซักประวัติเกี่ยวกับการสุบบุหรี่ ค้นหาและสร้างแรงจูงใจเพื่อให้หนึ่งได้เลิกสูบบุหรี่ได้สำเร็จ เราคุยกับน้องหนึ่งหลายครั้ง อย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการ
ประวัติ การสูบบุหรี่ของน้องหนึ่งเริ่มเมื่ออายุ 18 - 19 ปี (ตอนนี้น้องหนึ่งอายุ35 ปี) เริ่มสูบครั้งแรกยังไม่ติดมากนัก มีก็สูบไม่มีก็ไม่สูบ ไม่มีอาการอยากบุหรี่อย่างเป็นเรื่องเป็นราวนักก็เหมือนเด็กวัยรุ่นทั่วๆไปที่ได้ทำอะไรที่ผิดระเบียบหรือทำในสิ่งที่ผู้ใหญ่ห้ามแล้วสบายใจ หนึ่งเริ่มติดบุหรี่อย่างเป็นทางการ คือ มีอาการอยากบุหรี่และต้องสูบทุกวันประมาณ ปี 2530 เริ่มสูบในปริมาณที่มากขึ้นเรื่อยๆ ครั้งแรกที่มาคุยกับเราสูบประมาณ10มวน/วัน
เราเริ่มค้นหาและสร้างแรงจูงใจในการเลิกบุหรี่ เราพบว่า หนึ่งเริ่มมีปัญหาด้านสุขภาพ ไอและเป็นหวัดเรื้อรัง รวมทั้งค่าบุหรี่ที่แพงขึ้นเรื่อยๆ และที่สำคัญที่สุดคือน้องหนึ่งเป็นคนรักครอบครัว พ่อ แม่ ภรรยาและลูก พ่อของหนึ่งเป็นโรค COPD เนื่องจากการสูบบุหรี่ พ่อสูบยาเส้นมาตั้งแต่ยังเด็กและเมื่อป่วยพ่อก็เลิกบุหรี่แต่ก็ยังมีอาการหอบเป็นพักๆ
และด้วยความเป็นคนใจง่ายของเราเป็นการส่วนตัวทำให้เรารักและเอ็นดูน้องหนึ่งเหมือนน้องชายคนหนึ่ง เราจะทักทายพูดคุยกันทุกครั้งที่พบกัน ถามไถ่เรื่องการสูบบุหรี่ด้วยความห่วงใยเสมอ หนึ่งก็พูดคุยด้วยดีและพูดความจริงทุกครั้งอย่างไม่ปิดบัง
ในระยะแรกหลังจากที่คุยกันได้ 1 สัปดาห์ หนึ่งบอกว่า "ผมเลิกบุหรี่แล้วครับไม่สูบมา 5 วันแล้ว" เราดีใจมากแสดงความยินดีในความสำเร็จและชื่นชมในความเข้มแข็งของหนึ่งแต่ก็ไม่ลืมที่จะกำชับว่า "อดทนอีกหน่อยนะ เข้มแข็งไว้ อย่าเผลอไปลองมันอีกนะ"
เรามีความสุขและดีใจมากที่เป็นส่วนหนึ่งให้หนึ่งเลิกบุหรี่ได้ หนึ่งบอกเราว่า รู้สึกสุขภาพดีขึ้น หายใจได้โล่งขึ้นและไม่มีอาการปวดหัวเวลาตื่นนอน เราชมเชยและสนับสนุนให้กำลังใจหนึ่งทุกครั้งที่พบกัน
เวลาผ่านไปประมาณ 1 เดือน "ผมกลับไปสูบบุหรี่อีกแล้วครับพี่" เรายิ้มและบอกว่า ไม่เป็นไรติดใหม่ได้ก็เลิกใหม่ได้พี่ยินดีให้คำแนะนำหนึ่งเหมือนเดิม แต่ทำไมถึงกลับไปสูบอีกล่ะ หนึ่งบอกว่ามันเครียดครับพี่ มีปัญหาทางบ้านเงินก็ไม่พอใช้ ถึงแม้ว่าการสูบบุหรี่จะไม่ได้แก้ปัญหาให้หนึ่งแต่ก็เป็นสิ่งเดี่ยวที่ทำให้หนึ่งรู้สึกดีขึ้นในช่วงเวลาอันเล็กน้อย เราไม่ได้เสียใจหรือผิดหวังมากนักที่หนึ่งกลับไปสูบบุหรี่ใหม่เพราะเรารู้ว่ามันเป็นเรื่องธรรมดาที่คนติดบุหรี่จะเลิกแล้วกลับไปสูบใหม่ จะเป็นวงจรที่กลับไปกลับมาอยู่อย่างนี้ 2 - 3 ครั้ง ก่อนที่จะเลิกได้อย่างถาวร เราถามหนึ่งว่ายังเลิกบุหรี่อยู่ใหม หนึ่งบอกว่ายังอยากเลิกอยู่ครับ
หนึ่งเริ่มมาสูบอีกประมาณวันละ 5 มวน หนึ่งจะซื้อบุหรี่วันละ 10 บาท เราให้หนึ่งหักวันละมวน เลือกมวนที่ไม่สูบแล้วทรมานน้อยที่สุด หนึ่งเลือกเลิกสูบมวนกลางวันเพราะถูกจำกัดด้วยการทำงานทำให้ไม่สามารถเลิกบุหรี่ได้ เราพยายามปรับพฤติกรรมหนึ่งเวลามีปัญหาหรือเครียดไม่ให้หนึ่งเลือกทางออกโดยการสูบบุหรี่ หนึ่งเลือกที่จะออกกำลังกาย แต่เอาเข้าจริงหนึ่งไม่ออกกำลังกายเลยเพราะการทำงานที่โรงพยาบาลทำให้เหนื่อยอยูแล้วเวลากลับไปบ้านมักจะเพลียก็เลยไม่ออกกำลังกาย
มาตรการอีกอย่างหนึ่งที่หนึ่งเลือกคือ การไม่ซื้อบุหรี่เพราะเมื่อเวลาอยากจะได้ไม่มีบุหรี่สูบ แต่เอาเข้าจริงหนึ่งก็เดินไปขอบุหรี่จากเพื่อพนังงานทำความสะอาดด้วยกันและหนึ่งก็จะมีบุหรี่สูบเกือบทุกครั้ง
ทุกครั้งที่หนึ่งพบเราจะรายงานความคืบหน้าเกี่ยวกับการสูบบุหรี่ของตัวเองเหมือนกับรายงานตัวกับคุณครู เราก็สร้างแรงจูงใจ สนับสนุนให้กำลังใจและเอื้ออาธรด้วยความจริงใจเสมอมา เป็นเวลา 1 ปีกับ 1 เดือนแล้ว
ความเสียใจที่เกิดขึ้นกับเราถึงแม้ว่ามันจะไม่เกี่ยวกับหนึ่งโดยตรงแต่มันก็สืบเนื่องจากเรื่องของหนึ่งเพราะมีหลายคนเชื่อว่าการพูดคุยกันไม่สามารถช่วยให้หนึ่งเลิกบุหรี่ได้ การเลิกบุหรี่โดยการให้คำปรึกษาดูมันจะเป็นเรื่องใหม่สำหรับบางคนจริงๆ ถึงแม้ว่าเราจะพยายามยกผลงานวิจัยเพื่อสนับสนุนว่าการให้คำปรึกษาเพื่อเลิกบุหรี่สามารถทำให้เลิกบุหรี่ได้จริง แต่ก็ยังมีเสียงกลับมาว่าถ้าไม่ใช้ยาช่วยแล้วจะเลิกได้อย่างไร
เราพยายามที่จะอดทนไม่สนใจกับคำพูดเหล่านั้นมากนัก ตั้งใจจะช่วยเหลือหนึ่งด้วยความรักและเข้าใจต่อไป จริงๆแล้วมีน้องคนงาน4 - 5 คนที่มารับคำปรึกากับเราเกี่ยวกับการเลิกบุหรี่แต่เราปิด Case ไปหมดแล้วเนื่องจากไม่มีความตั้งใจที่จะเลิกจริง บางตนก็บอกว่าผมบอกพี่ตรงๆเลยครับว่าผมไม่อยากเลิกบุหรี่แล้ว เราตอบว่าไม่เป็นไร ถ้าน้องอยากเลิกเมื่อไหร่ก็กลับมาคุยกับพี่ได้ตลอดเวลาและจบการสนทนาไป
แต่สำหรับหนึ่ง ความต้องการเลิกบุหรี่ของหนึ่งยังคงมีอยู่ตลอดเวลา ทำให้เราต้องให้คำปรึกษาเพื่อให้หนึ่งเลิกบุหรี่ให้ได้ แม้ว่าเวลาจะผ่านไป1ปีกับ1 เดือนแล้วก็ตาม ตราบใดที่หนึ่งยังอยากเลิกบุหรีอยู่เราก็จะให้คำปรึกษาต่อไป ดูซิว่าระหว่างหนึ่งกับเราใครจะอดทนมากกว่ากัน
เมื่อวานเราคุยกับหนึ่ง ปัจจุบันหนึ่งสูบอยู่ 3 มวน/ วัน หลังอาหารเช้า กลางวัน 14.00 น. และตอนเย็น แต่หนึ่งเลิกซื้อบุหรี่อย่างเด็ดขาดแล้ว ใช้การขอเพื่อนสูบเป็นประจำ หนึ่งบอกว่าจะไม่สูบมวนกลางวัน เราให้เวลาหนึ่ง 1 สัปดาห์แล้วกลับมาบอกว่าเป็นอย่างไรบ้าง เราแนะนำให้หนึ่งเดินขึ้นลงบันใด 5 ชั้น 2 เที่ยวเวลาอยากบุหรี่เพื่อเป็นการออกกำลังกายและทำให้การอยากบุหรี่หายไป
สุดท้ายขอขอบคุณน้องหนึ่งที่อนุญาตให้พี่เขียนบทความนี้และขอบคุณที่ทำให้พี่ได้เรียนรู้หลายๆอย่าง พี่จะถือว่าหนึ่งเป็นครูอีกคนสำหรับการให้คำปรึกษาเพื่อเลิกบุหรี่ของพี่ และพี่เชื่อว่าก่อนที่พี่จะเกษียนอายุราชการหนึ่งต้องเลิกบุหรี่ได้แน่นอน พี่ยังมีเวลาให้หนึ่งอีกนานถ้าหนึ่งไม่ลาออกเสียก่อน .
ความเห็น (3)
บอกวิธีให้คำปรึกษาให้อ่านด้วยนะคะ
พี่จะได้นำไปใช้กับคนที่บ้านค่ะ
ขอเป็นกำลังใจให้คุณหนึ่งค่ะ จิตใจสำคัญมากกว่าสิ่งอื่นใดค่ะ
ขอบคุณแทนน้องหนึ่ด้วยค่ะ