เรื่องที่จะเล่าแลกเปลี่ยนวันนี้เกิดแรงบันดาลใจจากการได้รับความรู้จากอาจารย์สุวิชัย โรจนเสถียร ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เรื่องเกี่ยวกับการจัดการโคนม กลับมาห้องพักเอายาหม่องสำหรับรักษาเต้านมอักเสบแบบไม่แสดงอาการ ที่อาจารย์ให้มาทดลองใช้มาดูและเปิดดูการใช้ใจก็นึกไปถึงเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมที่เชียงราย ว่าเริ่มเลี้ยงกันมาเป็นเวลาไม่ต่ำกว่า ๑๕ ปีพัฒนาการเลี้ยงจนมีสหกรณ์หลายแห่งโรงรับน้ำนมด้วยมีบ้างที่เจ้งไป เลิกกิจการไป คงเหลือที่อดทน ขยันและมีใจรักโคนม เลี้ยงอยู่เรื่อยมามีเงินส่งลูกจนจบมหาวิทยาลัยก็หลายราย
แต่ปัญหาที่หมอเข้าไปในฟารม์ก็ยังคงปัญหาเดิมที่เกษตรกรประสบมาจนชินไม่สามารถแก้ได้เด็ดขาดก็คือปัญหาเต้านมอักเสบที่ทำให้รายได้ลดลงมากในช่วงหน้าฝน คำถามว่าทำไม?คำตอบก็คือ
๑.การติดเชื้อไม่ว่าจะเป็นแบคที่เรีย เชื้อรา ไวรัส ซึ่งแบบนี้มองเห็นตัวว่าตามประสาชาวบ้าน แบบนี้รักษาตามสาเหตุ
๒.แบบไม่ติดเชื้อไม่แสดงอาการแต่น้ำนมไม่ผ่านการตรวจของโรงนม แบบนี้ต้องหาปัญหา ส่วนใหญ่มีสาเหตุจากการจัดการความสะอาด เครื่องรีดนม ความดันที่แรงเกินไป ท่อดูดส่งน้ำนมที่สกปรก ตัวทำจังหวะเร็วไป
ดังนั้นมาตรการป้องกันความสำคัญจึงต้องมีการจัดการที่สะอาดมากๆ ท่อเครื่องรีดนมต้องล้างอย่างน้อยปีละ ๒ครั้ง ก่อนรีด ทำความสะอาด ขณะรีดตรวจเครื่องรีดนม หลังรีดจุมหัวนม จนถึงดรายนม และคัดทิ้งตัวที่ไม่สามารถรักษาให้หายได้
หมอแนะนำได้คนเลี้ยงโคนมรายย่อยบางทีก็ทราบดีเพียงแต่ละเลยไป ไม่ให้ความสำคัญ
การตรวจที่ท่อส่งนม จุกดูดนมถ้าเอานิ้วมือปาดดูถ้ามีคราบไขมันสกปรกติดมาก็ทราบได้แล้ว ก็บอกได้ว่าถึงเวลาต้องทำความสะอาด