เล่าเรื่องสิงคาลกสูตร ๒๕

พระผู้มีพระภาคเจ้า ครั้นตรัสหน้าที่ในฐานะบุตรและมารดาบิดาพึงกระทำแล้วก็ทรงสรุปอีกครั้งว่า ...

• ดูกรลูกนายบ้าน มารดาบิดาผู้เป็นทิศเบื้องหน้าอันบุตรบำรุงด้วยสถาน ๕ เหล่านี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์บุตรด้วยสถาน ๕ เหล่านี้  ทิศเบื้องหน้านั้น ชื่อว่าอันบุตรปกปิดให้เกษมสำราญ ให้ไม่มีภัยด้วยประการฉะนี้ ฯ

 รายละเอียดของหน้าที่เหล่านี้ เล่า...๒๓ และ เล่า...๒๔ ซึ่งผู้สนใจอาจกลับไปดูได้อีกครั้ง.... ส่วนในอรรถกถาได้ขยายความไว้ทำนองว่า...

ถ้าว่าบุตรปฏิบัติผิด แต่มารดาบิดาเป็นผู้ปฏิบัติชอบ ... บุตรนั้นก็ไม่สมควรแก่มารดาบิดา เมื่อเป็นอย่างนี้ ภัยก็จะพึงมาถึงบุตรทั้งหลาย

ถ้าว่าบุตรปฏิบัติชอบ แต่มารดาบิดาเป็นผู้ปฏิบัติผิด ... มารดาบิดานั้นก็ไม่สมควรแก่บุตรทั้งหลาย เมื่อเป็นอย่างนี้ ภัยก็จะพึงมาถึงมารดาบิดาเหล่านั้น

เมื่อทั้งสองฝ่ายปฏิบัติผิด ก็จะพึงมีภัยทั้งสองฝ่าย... แต่ถ้าทั้งสองฝ่ายปฏิบัติชอบ ก็จะไม่มีภัยทั้งสองฝ่าย จะมีความเป็นอยู่อย่างเกษมสำราญ .... ประมาณนี้

และในอรรถกถายังย้ำเพิ่มเติมว่า ก็แลพระผู้มีพระภาคเจ้า ครั้นตรัสอย่างนี้แล้ว ได้ตรัสกะสิงคาลกะว่า ดูก่อนลูกนายบ้าน บิดาของเธอไม่ได้ให้เธอนอบน้อมทิศเบื้องหน้าที่โลกสมมติกัน แต่บิดาของเธอกระทำมารดาบิดาให้เป็นเช่นกับทิศเบื้องหน้าแล้วให้เธอนอบน้อม บิดาของเธอกล่าวถึงทิศเบื้องหน้าอย่างนี้ ไม่ใช่อย่างอื่น  

หลังจากทรงสรุปทิศเบื้องหน้าแล้ว พระพุทธเจ้าก็ตรัสทิศเบื้องขวาคือ อาจารย์ ซึ่งผู้เขียนจะนำมาเล่าในตอนต่อไป