เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา (27 กันยายน 2550) ได้มีโอกาสเข้าประชุมเชิงปฏิบัติการพิจารณาร่างแผนงาน / โครงการพัฒนายกระดับกลุ่มอุตสาหกรรมแปรรูปสินค้าเกษตรของจังหวัดตราด ที่ห้องประชุม โรงแรมเหลายา อินแลนด์ รีสอร์ท ได้พบกับอดีตเกษตรกรดีเด่นระดับประเทศ สาขาทำสวนประจำปี 2541 คือลุงประเสริฐ ชัยกุล ซึ่งเป็นเกษตรกรที่มีความรู้และความสามารถมากท่านหนึ่งของจังหวัดตราดเป็นปรมาจารย์ด้านการผลิตเงาะของประเทศไทย เป็นที่ยอมรับของทั้งนักวิชาการและเกษตรกรโดยทั่วไปในเรื่องของการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมในการผลิตเงาะ อีกทั้งยังเป็นผู้พัฒนาสายพันธุ์เงาะสายพันธุ์ใหม่ภายใต้ชื่อ "เงาะทองเมืองตราด" ซึ่งผมจะขอนำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ดังนี้
เงาะพันธุ์ทองเมืองตราด" โดยเป็นการผสมระหว่าง เงาะพันธุ์บางยี่ขันกับเงาะพันธุ์โรงเรียน เพราะนำเงาะพันธุ์บางยี่ขันไปติดตาบนต้นเงาะพันธุ์โรงเรียน และนำเมล็ดมาเพาะและคัดเลือกต้นที่ให้ผลผลิตคุณภาพดีมาปลูกต่อซึ่งเงาะพันธุ์ทองเมืองตราดนั้น เป็นเงาะซึ่งมีคุณภาพดี ลักษณะผลใหญ่ให้เนื้อมาก เนื้อผลจะแน่น แต่นุ่มกว่าเงาะพันธุ์โรงเรียน กรอบ ล่อน เมล็ดเล็ก เนื้อหวานจัด เปลือกผล จะมีความหนาเป็นพิเศษ ขนแข็งยาวเหยียดตรง เมื่อสุกแล้วจะไม่มีสีแดงเหมือนเงาะโรงเรียนโดยทั่วไปแต่จะมีสีเหลืองแต้มแดงสามารถเก็บได้นานโดยที่เปลือกไม่ดำ ซึ่งเป็นข้อดีของ เงาะพันธุ์เมืองทองตราด อีกทั้งยังผลไม้ไม่ค่อยแตกสามารถขนส่งได้ไกล ๆ สามารถปลูกนอกฤดูได้ผลผลิตดี ในช่วงฤดูฝน ผลจะไม่แตก เหมาะแก่การส่งออก ถึงแม้เงาะพันธุ์นี้จะไม่แพร่หลายนัก แต่เป็นที่สนใจของตลาดญี่ปุ่น ราคาดีกว่าเงาะโรงเรียน บางช่วงสูงกว่าเท่าตัว
แม้ว่าเงาะทองเมืองตราดจะเป็นเงาะที่มีคุณลักษณะดี แต่แนวโน้มด้านการผลิตเงาะของจังหวัดตราดนั้นมีแนวโน้มที่ลดลง เนื่องจากตลอดช่วงหลายปีที่ผ่านมาผลไม้หลายชนิดประสบปัญหาด้านการตลาดเป็นอย่างมาก เงาะเองก็เป็นพืชชนิดหนึ่งที่ประสบปัญหาด้านการตลาดอย่างรุนแรงตลอด ในช่วงที่ผลผลิตออกสู่ตลาดมาก แต่เท่าที่ติดตามข่าวสารก็รับทราบว่าแม้แนวโน้มการผลิตของจังหวัดตราดจะลดลง แต่เงาะพันธุ์ทองเมืองตราด ได้มีการนำไปปลูกในหลายพื้นที่เช่นทางภาคใต้ ซึ่งก็สามารถให้ผลผลิตที่ดีและเป็นที่ยอมรับของเกษตรกรและผู้บริโภค